در حقوق ترکیه “حکم غیبت” چیست؟ چگونه دریافت می شود؟

تصمیم غیابی چیست؟

تصمیم غیابی به پایان دادن به شخصیت افرادی گفته می‌شود که در خطر مرگ ناپدید شده‌اند یا برای مدت طولانی از آن‌ها خبری نیست و احتمال مرگ آن‌ها زیاد است، به حکم دادگاه. به طور کلی، برای صدور حکم مرگ یک نفر باید به جسد بی‌جان او دست یافت. اما شرایطی وجود دارد که در آن نه تنها به جسد بی‌جان دست نمی‌یابند بلکه هیچ نشانه‌ای دال بر زنده بودن او نیز وجود ندارد. به همین دلیل، در قانون مدنی ترکیه مؤسسه غیابی تنظیم شده است. تصمیم غیابی در ماده 32 قانون مدنی ترکیه تنظیم شده است. بر اساس این ماده، اگر احتمال قوی برای مرگ فردی که در خطر مرگ ناپدید شده یا برای مدت طولانی از او خبری نیست وجود داشته باشد، دادگاه به درخواست افرادی که حقوق آن‌ها به این مرگ بستگی دارد، می‌تواند تصمیم غیابی این فرد را صادر کند. شرایط لازم برای صدور حکم غیابی در ماده 32 قانون مدنی ترکیه تنظیم شده است. برای صدور حکم غیابی:

– فردی که قرار است تصمیم غیابی برای او صادر شود باید در خطر مرگ ناپدید شده یا برای مدت طولانی از او خبری نباشد و احتمال قوی برای مرگ او وجود داشته باشد.

مدت زمان قانونی انتظار باید گذشته باشد.

درخواست توسط افرادی که حقوق آن‌ها به این مرگ بستگی دارد باید انجام شود.

افرادی که می‌توانند درخواست تصمیم غیابی را بدهند

در قانون مدنی ترکیه افرادی که مجاز به طرح دعوی غیابی هستند به عنوان “افرادی که حقوق آن‌ها به این مرگ بستگی دارد” تنظیم شده است. این افراد عبارتند از:

همسر فردی که قرار است تصمیم غیابی برای او صادر شود

ورثه قانونی یا منصوب شده فردی که قرار است تصمیم غیابی برای او صادر شود

بستانکاران وصیت معین

فردی که حقوق عینی محدود مانند استفاده یا اقامت برای غایب تعیین شده باشد،

مجری وصیت.

به علاوه، طبق ماده 588 قانون مدنی ترکیه، خزانه‌داری می‌تواند تحت شرایط خاصی درخواست صدور تصمیم غیابی را بدهد. در ماده آمده است: “اگر دارایی یا سهم ارث کسی که نمی‌دانند زنده است یا نه، به مدت ده سال به طور رسمی اداره شود یا دارایی او تا زمانی که صد ساله می‌شود به همین شکل اداره شود، به درخواست خزانه‌داری تصمیم غیابی برای او صادر می‌شود.”

مدت زمان‌های قانونی انتظار در صورت تصمیم غیابی

مدت زمان‌های انتظار بر اساس حادثه‌ای که موجب غیاب فرد می‌شود متفاوت است. بر این اساس:

در صورت ناپدید شدن در خطر مرگ، حداقل یک سال از زمان خطر مرگ،

در صورت عدم دریافت خبر برای مدت طولانی، حداقل پنج سال از تاریخ آخرین دریافت خبر باید گذشته باشد.

دادگاه با اعلامیه‌ای که به صورت صحیح انجام می‌شود، افرادی که اطلاعاتی درباره فردی که قرار است تصمیم غیابی برای او صادر شود دارند را فرا می‌خواند تا در مدت معینی اطلاعات ارائه دهند. این مدت از روز اولین اعلامیه حداقل شش ماه است.

چگونه درخواست تصمیم غیابی کنیم؟

درخواست تصمیم غیابی باید از طریق دعوی انجام شود و به دادگاه ارائه شود. افرادی که حقوق آن‌ها به این مرگ بستگی دارد، با رعایت مدت زمان‌های قانونی انتظار، می‌توانند دعوی درخواست تصمیم غیابی را مطرح کنند.

دادگاه مسئول و صالح برای صدور تصمیم غیابی

تصمیم غیابی یک کار قضایی غیرترافعی است. در امور قضایی غیرترافعی، اگر تنظیم خاصی وجود نداشته باشد، دادگاه مسئول دادگاه صلح است. دادگاه مسئول در صدور تصمیم غیابی نیز دادگاه صلح است. دادگاه صالح برای صدور تصمیم غیابی در ماده 32 قانون مدنی ترکیه تنظیم شده است. بر اساس این ماده، دادگاه صالح، محل اقامت آخرین محل سکونت فرد در ترکیه است؛ اگر در ترکیه هرگز ساکن نشده باشد، محل ثبت وی در ثبت احوال؛ اگر چنین ثبت‌نامی نیز وجود نداشته باشد، محل ثبت مادر یا پدر او است.

بر اساس این تنظیمات، دادگاهی که دعوی غیابی در آن مطرح می‌شود، دادگاه صلح آخرین محل سکونت فرد در ترکیه است.

اقدامات انجام شده در ثبت پس از صدور تصمیم غیابی

تغییراتی که باید پس از صدور تصمیم غیابی در ثبت انجام شود، در قانون مدنی ترکیه به شرح زیر تنظیم شده است: “تصمیم غیابی، پس از اعلام قاضی، در دفتر مرگ ثبت می‌شود.” بر اساس حکم، برای ثبت فرد در دفتر مرگ، نیاز به حکم قاضی است.

پایان تصمیم غیابی

دو حالت برای پایان دادن به تصمیم غیابی وجود دارد. یکی از این حالات، پیدا شدن فرد و دیگری تعیین مرگ او است. اگر فردی که قرار است برای او تصمیم غیابی صادر شود، قبل از پایان مدت اعلامیه ظاهر شود یا مرگ او تعیین شود، درخواست غیابی باطل می‌شود.

نتایج تصمیم غیابی

نتایج صدور تصمیم غیابی در ماده 35 قانون مدنی ترکیه تنظیم شده است. بر اساس این ماده، “اگر از اعلامیه نتیجه‌ای حاصل نشود، دادگاه تصمیم غیابی صادر می‌کند و حقوق مرتبط با مرگ، مانند مرگ ثابت شده فرد اعمال می‌شود. تصمیم غیابی از روز وقوع خطر مرگ یا تاریخ آخرین دریافت خبر اثر می‌گذارد.” طبق قانون، فردی که برای او تصمیم غیابی صادر می‌شود، به عنوان فردی که از لحاظ حقوقی فوت کرده است تلقی می‌شود. در همان ماده، زمان تأثیر تصمیم غیابی نیز تنظیم شده است. بر این اساس، تصمیم غیابی از تاریخ صدور آن نه، بلکه از تاریخ آخرین دریافت خبر یا وقوع حادثه خطر مرگ اثر و نتایج خود را به همراه دارد.

تصمیم غیابی نتایج مهمی دارد. یکی از این نتایج این است که آیا ازدواج فردی که برای او تصمیم غیابی صادر شده ادامه می‌یابد یا خیر. این مسئله در ماده 131 قانون مدنی ترکیه تنظیم شده است: “همسر فردی که برای او تصمیم غیابی صادر شده، تا زمانی که دادگاه تصمیم به فسخ ازدواج ندهد، نمی‌تواند دوباره ازدواج کند.” از حکم ماده مشخص است که صدور تصمیم غیابی به خودی خود ازدواج را پایان نمی‌دهد. همسر فردی که برای او تصمیم غیابی صادر شده باید جداگانه درخواست فسخ ازدواج را از دادگاه صالح بکند. اگر حکم فسخ ازدواج صادر نشود و ازدواج دیگری انجام شود، ازدواج دوم به طور مطلق باطل است. این وضعیت به دلیل ممنوعیت چند همسری در حقوق ترکیه است. همسر غایب می‌تواند درخواست فسخ ازدواج را در دعوی غیابی مطرح کند یا این درخواست را جداگانه در دعوی جدیدی ارائه کند. یکی دیگر از زمینه‌هایی که صدور تصمیم غیابی نتایج مهمی دارد، حقوق ارث است. فردی که برای او تصمیم غیابی صادر می‌شود، به عنوان فردی که از لحاظ حقوقی فوت کرده است تلقی می‌شود و ارث او به ورثه منتقل می‌شود. طبق مواد 586 و 427 قانون مدنی ترکیه، اگر فردی که برای او تصمیم غیابی صادر نشده اما حادثه خطرناک اتفاق افتاده یا از او خبری نیست، دارایی او تا زمان صدور تصمیم غیابی با قیم اداره می‌شود و اگر به او ارثی برسد، سهم ارث توسط دادگاه اداره می‌شود. با صدور تصمیم غیابی، دارایی فرد به ضمانت ورثه منتقل می‌شود. در ماده 584 قانون مدنی ترکیه، دلیل درخواست ضمانت توسط قانون‌گذار به وضوح بیان شده است. بر اساس این ماده، ورثه باید تضمین کنند که این دارایی‌ها را در آینده به صاحبان حقوق برتر یا به خود غایب باز خواهند گرداند. مدت زمان این ضمانت نیز در همان ماده پیش‌بینی شده است. بدین ترتیب، ضمانت برای مدت 5 سال در صورت ناپدید شدن در خطر مرگ، 15 سال در صورت عدم دریافت خبر برای مدت طولانی و در هر حال تا رسیدن غایب به سن 100 سال ارائه می‌شود. در محاسبه این مدت‌ها، رویدادهایی که به عنوان شروع در نظر گرفته می‌شوند، در صورت ناپدید شدن در خطر مرگ، تحویل اموال موروثی و در صورت عدم دریافت خبر برای مدت طولانی، تاریخ آخرین دریافت خبر است. پس از گذشت این مدت‌ها یا رسیدن غایب به سن 100 سال، اموال موروثی کاملاً به ورثه تعلق می‌گیرد. اما حتی در این حالت، اگر غایب بازگردد یا صاحبان حقوق برتر ظاهر شوند، ورثه در هر حال باید اموال موروثی را بازگردانند.

نمونه‌های احکام دیوان عالی مربوط به تصمیم غیابی

“…در موضوع دعوی، دادگاه تصمیم به غیابی برای افراد سهامدار ملک پلاک 836 جزء 10 یعنی …، …، … و … داده است، اما از ثبت‌های نفوس جزئیات دقیق این افراد مشخص نشده که آیا آن‌ها زنده یا مرده‌اند، تاریخ آخرین دریافت خبر از این افراد تعیین نشده است. از این رو، لازم است ثبت‌های نفوس …، …، … و … که درخواست غیابی برای آن‌ها شده است، بررسی شده و اطلاعات کامل هویتی و وضعیت زنده یا مرده بودن آن‌ها تعیین شود و تحقیقات لازم انجام شده و تاریخ آخرین دریافت خبر مشخص شده و این تاریخ به طور واضح در تصمیم دادگاه نشان داده شود، در حالی که تصمیم به پذیرش دعوی با بررسی ناقص و تحقیقات ناکافی و به شکلی که موجب شک و تردید در اجرا شود صحیح دیده نشده است…” شعبه 18 حقوقی، 2015/10885، 2016/6792

“…تصمیم به عدم صلاحیت به دلیل اینکه آدرس ثبت شده در سیستم ثبت آدرس برای فردی که درخواست غیابی برای او شده … Şahinbey/Gaziantep است، داده شده است. در تحقیقاتی که توسط فرماندهی ژاندارمری شهرستان Gevaş انجام شده است، گزارش شده که آدرس محل سکونت آخرین فردی که درخواست غیابی برای او شده … Yüreğir/Adana است. اختلاف مربوط به درخواست صدور تصمیم غیابی طبق ماده 32 قانون مدنی ترکیه (قانون شماره 4721) است. پایه حقوقی درخواست حل اختلاف صلاحیت و وظیفه بین دادگاه‌های درجه اول در حوزه قضایی دادگاه‌های تجدید نظر مناطق مختلف و دادگاه‌های تجدید نظر، مواد 21 و 22 قانون دادرسی مدنی (قانون شماره 6100) و بند سوم ماده 36 قانون تأسیس، وظایف و صلاحیت دادگاه‌های درجه اول قضایی و دادگاه‌های تجدید نظر (قانون شماره 5235) است. ماده 32 قانون شماره 4721 که با عنوان “تصمیم غیابی” آمده است، به شرح زیر است: “اگر احتمال قوی برای مرگ فردی که در خطر مرگ ناپدید شده یا برای مدت طولانی از او خبری نیست وجود داشته باشد، دادگاه به درخواست افرادی که حقوق آن‌ها به این مرگ بستگی دارد، می‌تواند تصمیم غیابی این فرد را صادر کند. دادگاه صالح، محل اقامت آخرین محل سکونت فرد در ترکیه است؛ اگر در ترکیه هرگز ساکن نشده باشد، محل ثبت وی در ثبت احوال؛ اگر چنین ثبت‌نامی نیز وجود نداشته باشد، محل ثبت مادر یا پدر او است.” بند اول ماده 19 قانون شماره 4721 با عنوان “محل سکونت” به شرح زیر است: “محل سکونت جایی است که فرد با قصد اقامت دائم در آنجا اقامت دارد.”

“از محتوای پرونده مشخص است که آدرس آخرین محل سکونت فردی که درخواست غیابی برای او شده قبل از ناپدید شدن در سال 2012، شهرستان Yüreğir در استان آدانا بوده است. در این صورت، اختلاف در دادگاه صلح شماره 4 آدانا بررسی و حل و فصل شود. به دلایل ذکر شده؛ طبق مواد 21 و 22 قانون شماره 6100 و بند سوم ماده 36 قانون شماره 5235، دادگاه صلح شماره 4 آدانا به عنوان مرجع قضایی تعیین می‌شود و در تاریخ 20.03.2023 به اتفاق آرا به طور قطعی تصمیم گرفته شد.” شعبه 5 حقوقی، 2023/640، 2023/2685

برای کمک یا مشاوره بیشتر در این زمینه، لطفاً با ما تماس بگیرید