دعوی تنقیص و سهم محفوظ در ارث در حقوق ارث ترکیه

دعوی تنقیص

دعوی تنقیص، نوعی دعوی است که توسط وارثانی که حق قانونی آنان نقض شده است، قابل طرح است. دعوی تنقیص به وارثانی که نتوانسته‌اند سهم خود را دریافت کنند، اجازه می‌دهد نسبت به بخش‌هایی که وراث به نفع خود اختصاص داده‌اند، اعتراض کنند و در صورت طرح دعوی علیه وارثان با سهم قانونی، بتوانند به این طریق از حقوق خود دفاع کنند. قوانین مربوط به سهم وارثان به‌گونه‌ای تنظیم شده است که تا زمانی که نظر دیگری از وصیت‌کننده مستنبط نشود، تنها به عنوان قوانین تقسیم دارایی‌ها عمل می‌کنند. در صورتی که دعوی تنقیص مطرح نشود، اقدامات و اعمالی که از حدود سهم وارثان فراتر رفته‌اند، همچنان معتبر باقی خواهند ماند. در این صورت، حتی اگر وصیت‌کننده نظر مخالفی داشته باشد، این امر تأثیری بر حمایت قانونی وارثان نخواهد داشت و در صورت درخواست، افزایش سهم وارثان که حقوق آنان را نقض کرده، به‌طور جزئی یا کامل توسط قاضی با اثر گذشته‌نگر قابل ابطال است.

شرایط دعوی تنقیص چیست؟

دعوی تنقیص به درخواست کاهش تخلفی که ناشی از استفاده از آزادی تصرف وصیت‌کننده بر روی ترکه است و شامل سهم قانونی وارثان می‌شود، محدود است. برای طرح این دعوی، دو شرط وجود دارد:

وجود تصرفات وصیت‌کننده که از حد مجاز فراتر رفته باشد،

عدم دریافت سهم قانونی وارثان.

1. وجود تصرفاتی که وصیت‌کننده بر روی ترکه انجام داده و از حد مجاز فراتر رفته باشد

قانون‌گذار با ایجاد ترتیبات سهم قانونی، آزادی تصرف وصیت‌کننده بر اموال خود را محدود کرده است تا از فرزندان، والدین و همسر وی حمایت کند. پاسخ به این سوال که حد مجاز تصرفات وصیت‌کننده چیست، به برخی جزئیات فنی از قانون ارث مربوط می‌شود. به‌طور کلی، ارزش ترکه در تاریخ مرگ وصیت‌کننده با کسر تعهدات از دارایی‌ها محاسبه شده و به دست می‌آید. پس از این محاسبه، با افزودن دارایی‌های منتقل شده و هدیه‌های غیرمنتظره و هزینه‌های بیمه عمر، ترکه خالص به دست خواهد آمد. سپس با کسر سهم‌های قانونی، حد مجاز تصرفات تعیین می‌شود.

تعیین دارایی‌ها و تعهدات ترکه

ترکه شامل حقوق عینی، مطالبات، حقوق دارایی‌های دیگر، مالکیت بر اموال منقول و غیرمنقول و تعهدات وصیت‌کننده است. وارثان با مرگ وصیت‌کننده، تمامی دارایی‌ها و تعهدات وی را به صورت کامل و طبق قانون به ارث می‌برند. بنابراین، هنگام محاسبه ترکه خالص، باید دارایی‌ها از تعهدات کسر شود. دارایی‌های وصیت‌کننده شامل اموال منقول و غیرمنقول، پول، مطالبات و اوراق بهادار، حقوق فکری و صنعتی و سهم‌های شرکت‌ها می‌باشد؛ در حالی که تعهدات وی شامل بدهی‌ها، هزینه‌های تدفین، هزینه‌های مهر و موم و فهرست برداری ترکه و هزینه‌های نگهداری افرادی است که با وصیت‌کننده زندگی می‌کرده و توسط وی تامین می‌شده‌اند. برای تعیین حد مجاز تصرفات، محاسبه ترکه بر اساس وضعیت ترکه در روز مرگ وصیت‌کننده انجام می‌شود و مطالبات به ارز خارجی و اوراق بهادار در بازار بورس بر اساس ارزش روز مرگ ارزیابی می‌شود.

تصرفات قابل بازگشت وصیت‌کننده

وارثان قانونی موظفند که دارایی‌های دریافت شده به عنوان پیش پرداخت ارث را برای تعدیل به ترکه بازگردانند. تصرفات بدون معوض وصیت‌کننده به فرزندان مانند جهیزیه یا سرمایه‌گذاری تأسیس یا انتقال دارایی یا رفع بدهی و موارد مشابه، در صورتی که خلاف آن به‌طور واضح توسط وصیت‌کننده مشخص نشده باشد، باید تعدیل شوند.

تصرفات وصیت‌کننده که مشمول تنقیص می‌شود

تصرفات وابسته به مرگ وصیت‌کننده مشمول تنقیص است، در حالی که برای تصرفات بدون معوض میان‌مدت قوانین خاصی تعیین شده و تصرفات میان‌مدت بر اساس این قوانین به ترکه اضافه می‌شود. تصرفات وصیت‌کننده که مشمول تنقیص است، عبارتند از:

تصرفات بدون معوض وصیت‌کننده به وارثانی که حق ارث خود را از دست داده‌اند، انتقال دارایی یا رفع بدهی به فرزندان یا جهیزیه و سرمایه‌گذاری تأسیس غیرمعمول.

تصرفات برای تسویه حقوق ارثی قبل از مرگ.

تصرفات وصیت‌کننده با حفظ حق بازگشت رایگان و تصرفات بدون معوض به جز هدایای معمول در یک سال قبل از مرگ.

تصرفات آشکار وصیت‌کننده برای بی‌اثر کردن قوانین سهم قانونی.

ارزش خرید بیمه عمر

در صورت انجام قرارداد بیمه عمر توسط وصیت‌کننده به نفع شخص ثالث یا تعیین چنین شخصی به عنوان ذی‌نفع یا انتقال حقوق مطالبه بیمه‌گر به شخص ثالث به صورت بدون معوض، ارزش خرید بیمه در زمان مرگ وصیت‌کننده به ترکه اضافه می‌شود.

2. عدم دریافت سهم قانونی وارثان

شرط دوم برای طرح دعوی تنقیص در صورتی که تصرفات وصیت‌کننده از حد مجاز فراتر رفته باشد، عدم دریافت سهم قانونی وارثان به دلیل این تصرفات است. این شرایط باید به‌طور همزمان وجود داشته باشند و ارتباط بین این دو شرط از عناصر اساسی حق دعوی تنقیص است. به‌طوری که عدم دریافت سهم قانونی وارثان باید ناشی از تصرفات وصیت‌کننده باشد و نه به دلایل دیگر. نکته مهم دیگر این است که وارثانی که قصد طرح دعوی تنقیص را دارند، باید ثابت کنند که نتوانسته‌اند سهم قانونی خود را دریافت کنند و وارثانی که به دلیل تصرفات وصیت‌کننده این سهم را دریافت کرده‌اند، حق طرح دعوی ندارند.

طرفین دعوی تنقیص چه کسانی هستند؟

شاکیان وارثان دارای سهم قانونی چه کسانی هستند؟

قانون‌گذار به برخی از وارثان قانونی حقی اعطا کرده که با تصرفات وصیت‌کننده نقض نشده و تغییر ناپذیر است. این حق به عنوان سهم قانونی (سهم محفوظ) شناخته می‌شود و وارثانی که به آنها سهم قانونی داده شده، وارثان دارای سهم قانونی نامیده می‌شوند. حق وارث دارای سهم قانونی مستقل از اراده وصیت‌کننده تقویت شده است. وصیت‌کننده نمی‌تواند با تصرفاتی که حقوق وارثان دارای سهم قانونی را نقض می‌کند، اقدام کند. وارثان دارای سهم قانونی می‌توانند پس از مرگ وصیت‌کننده، حذف تصرفات ناقض حقوقشان و تکمیل سهم قانونی خود را درخواست و دعوی کنند. سهم قانونی که خارج از حدود آزادی تصرف وصیت‌کننده نگه داشته شده و به عنوان سهم ارثی اجباری شناخته شده و به طور خاص توسط قانون‌گذار محافظت می‌شود، سهم محفوظ است و وارثانی که دارای سهم ارثی اجباری هستند، وارثان دارای سهم قانونی می‌باشند.

وارثان دارای سهم قانونی و درصدهای سهم قانونی به شرح زیر است:

1. سهم قانونی فرزندان، نصف سهم ارثی قانونی است.

2. سهم قانونی والدین، یک چهارم سهم ارثی قانونی است.

3. سهم قانونی همسر، در صورتی که با فرزندان یا والدین وارث باشد، تمام سهم ارثی قانونی و در موارد دیگر سه چهارم سهم ارثی قانونی است.

وصیت‌کننده می‌تواند در بخشی از ارث که خارج از سهم قانونی است، تصرفات وابسته به مرگ انجام دهد. در صورتی که هیچ‌یک از این وارثان نباشند، وصیت‌کننده می‌تواند در تمام ارث تصرف کند. حتی اگر دعوی توسط یکی از وارثان دارای سهم قانونی مطرح شود، محاسبه بر اساس تمام سهم‌های قانونی انجام می‌شود اما تنقیص تنها به اندازه سهم قانونی وارث شاکی انجام می‌شود.

مدعی در دعوی تنقیص چه کسی است؟

مدعی در دعوی تنقیص، شخص یا اشخاصی است که به نفع آنها تصرفات انجام شده و سهم‌ها نقض شده‌اند. این افراد ممکن است اشخاص ثالث یا وارثان فعلی باشند و در صورت فوت این افراد، دعوی می‌تواند به وارثان آنها نیز متوجه شود. در صورتی که تصرفات معادل سهم قانونی به نفع چندین نفر انجام شده باشد، هیچ مانعی برای حضور هر یک از آنها به عنوان مدعی وجود ندارد و درخواست تنقیص می‌تواند علیه هر یک از آنها مطرح شود.

دادگاه صالح برای دعوی تنقیص کدام است؟

دادگاه صالح برای دعوی تنقیص که توسط وارثان دارای سهم قانونی مطرح می‌شود، دادگاه حقوقی عمومی است.

دادگاه صالح برای دعوی تنقیص کدام است؟

ارث برای تمامی دارایی‌ها در محل اقامت متوفی طرح می‌شود. دعاوی لغو یا تنقیص تصرفات وصیت‌کننده، تقسیم ارث و دعاوی استحقاق به دلیل ارث در این محل اقامت رسیدگی می‌شود.

مدت زمان دعوی تنقیص و زمان‌بندی در تنقیص

حق طرح دعوی تنقیص، از تاریخ اطلاع وارثان از نقض سهم قانونی خود یک سال و در هر صورت از تاریخ باز شدن وصیت‌نامه‌ها یا در تصرفات دیگر از تاریخ باز شدن ارث به مدت ده سال قابل طرح است. اگر لغو یک تصرف باعث اجرای تصرف قبلی شود، مدت‌ها از تاریخ قطعیت حکم لغو محاسبه می‌شود.

برای کمک یا مشاوره بیشتر در این زمینه، لطفاً با ما تماس بگیرید