نظام اموال در ازدواج در حقوق ترکیه چیست و انواع نظام های اموال کدامند؟

رژیم دارایی چیست؟

رژیم دارایی یا قرارداد رژیم دارایی، قراردادی است که حقوق استفاده، بهره‌برداری و تصرف بر دارایی‌های زوجین را در دوران زناشویی یا در مرحله تسویه پس از پایان ازدواج تنظیم می‌کند و برای اعتبار یافتن آن باید شرایط شکلی، صلاحیتی و اعتباری رعایت شود.

قرارداد رژیم دارایی می‌تواند بین زوجین قبل از ازدواج و در دوران نامزدی یا بعد از ازدواج منعقد شود. طرفین می‌توانند از میان رژیم‌های انتخابی دارایی که توسط قانون تنظیم شده است، از جمله جدایی دارایی‌ها، جدایی دارایی‌های مشترک و مشارکت در دارایی‌ها، با رعایت مرزهای قانونی، انتخاب کنند، تغییر دهند یا لغو کنند. خارج از این رژیم‌های انتخابی نمی‌توانند رژیم دارایی دیگری تعیین کنند و همچنین نمی‌توانند تصمیم بگیرند که به هیچ رژیم دارایی‌ای وابسته نباشند. لازم به ذکر است که هر تنظیمی که در رابطه با دارایی‌های طرفین صورت گیرد، نمی‌تواند به عنوان قرارداد رژیم دارایی محسوب شود.

بین زوجین، رژیم مشارکت در اموال کسب شده به عنوان اصل محسوب می‌شود. زوجین می‌توانند با قرارداد رژیم دارایی یکی از رژیم‌های دیگر تعیین شده در قانون را قبول کنند. قرارداد رژیم دارایی با این قصد که رژیم دارایی قانونی بر آنها اعمال نشود و انتخاب یکی از رژیم‌های محدود قانونی امکان‌پذیر است. بدون این انتخاب، امکان لغو رژیم دارایی قانونی وجود ندارد و در این صورت پذیرش رژیم دارایی قانونی معتبر خواهد بود.

زوجین می‌توانند در هر زمان با قرارداد جدید رژیم دارایی، رژیم قبلی یا دیگری را بپذیرند. رژیم دارایی انتخاب شده با رعایت شرایط اعتبار فوق، اجرا شده و تا پایان ازدواج یا انتخاب رژیم جدید، نتایج خود را به همراه خواهد داشت.

شرایط اعتبار قرارداد رژیم دارایی

قرارداد رژیم دارایی تحت شرایط معینی معتبر شمرده می‌شود. شرایط زیر بیان شده است.

رژیم دارایی و دوران نامزدی

قرارداد رژیم دارایی می‌تواند قبل و بعد از ازدواج منعقد شود، اما برای قراردادهای قبل از ازدواج باید دوران نامزدی و وعده ازدواج وجود داشته باشد. نامزدها می‌توانند در زمان ارائه درخواست ازدواج به مقام مربوطه، رژیم دارایی مورد نظر خود را به صورت کتبی اعلام کنند یا می‌توانند این قرارداد را در دفترخانه تنظیم یا تایید کنند. وعده ازدواج از شرایط اعتبار این قرارداد است.

صلاحیت در رژیم دارایی

قرارداد رژیم دارایی تنها توسط کسانی که دارای قدرت تمیز هستند، می‌تواند منعقد شود. افراد صغیر و محدود باید رضایت نمایندگان قانونی خود را کسب کنند. بنابراین، برای اینکه طرف قرارداد رژیم دارایی شود، شرط صلاحیت عملی کافی نیست و قدرت تمیز و رضایت نماینده قانونی برای صغیران و محدودان لازم است.

شکل قرارداد رژیم دارایی

قرارداد رژیم دارایی باید در دفترخانه تنظیم یا تایید شود. طرفین همچنین می‌توانند در زمان درخواست ازدواج رژیم دارایی مورد نظر خود را به صورت کتبی اعلام کنند. قرارداد رژیم دارایی باید توسط طرفین و در صورت نیاز نمایندگان قانونی امضا شود. تغییرات در محدوده قانونی توسط دفترخانه تنظیم می‌شود و قراردادهایی که به صورت تایید انجام می‌شوند، توسط طرفین و دفترخانه تایید می‌شوند.

شکل رسمی برای قراردادهای رژیم دارایی که در دفترخانه انجام می‌شود، شرط شکلی اعتبار است و در صورت عدم رعایت، قراردادها باطل محسوب می‌شوند. اما در زمان درخواست ازدواج، شکل کتبی عادی کافی است.

انواع رژیم‌های دارایی چیست؟

در قانون مدنی، رژیم قانونی دارایی به عنوان مشارکت در اموال کسب شده تعیین شده است. علاوه بر این، انواع محدود رژیم‌های دارایی در قانون بیان شده‌اند. انواع رژیم‌های دارایی به شرح زیر است:

1. رژیم مشارکت در اموال کسب شده

2. رژیم جدایی دارایی‌ها

3. رژیم جدایی دارایی‌های مشترک

4. رژیم مشارکت در دارایی‌ها

رژیم مشارکت در اموال کسب شده

دارایی کسب شده و دارایی شخصی

رژیم مشارکت در اموال کسب شده دارایی‌های زوجین را به دو دسته دارایی‌های کسب شده و دارایی‌های شخصی تقسیم می‌کند. دارایی کسب شده شامل دارایی‌هایی است که هر یک از زوجین در طول این رژیم به دست می‌آورند. دارایی‌های کسب شده شامل درآمد حاصل از کار، پرداخت‌های تامین اجتماعی، جبران خسارت از دست دادن قدرت کار، درآمد دارایی‌های شخصی و ارزش جایگزین دارایی‌های کسب شده است. دارایی‌های شخصی شامل اموالی است که تنها برای استفاده شخصی یکی از زوجین است، اموالی که در آغاز رژیم دارایی به یکی از زوجین تعلق داشته است یا به صورت ارث یا هدیه به دست آمده است. هر یک از زوجین حق دارند که در محدوده قانونی، دارایی‌های شخصی و کسب شده خود را مدیریت، بهره‌برداری و تصرف کنند.

در این رژیم، اصل تغییر ناپذیری گروه‌های دارایی حاکم است و به جز موارد استثنایی تعیین شده در قانون، امکان تبدیل دارایی‌های کسب شده به دارایی‌های شخصی و برعکس وجود ندارد. زوجین می‌توانند در قرارداد رژیم دارایی توافق کنند که دارایی‌هایی که به دلیل شغل یا فعالیت کسب شده‌اند، به عنوان دارایی شخصی محسوب شوند. همچنین می‌توانند توافق کنند که درآمد دارایی‌های شخصی به دارایی‌های کسب شده تعلق نگیرد.

مالکیت مشاع

همان‌طور که توضیح داده شد، هر یک از زوجین حق دارند که در محدوده قانونی دارایی‌های شخصی و کسب شده خود را مدیریت، بهره‌برداری و تصرف کنند. در این رژیم، مگر اینکه توافق دیگری صورت گیرد، هیچ یک از زوجین نمی‌تواند بدون رضایت دیگری در مالکیت مشاع تصرف کند.

حق الزحمه افزایش ارزش

جزئیات حق الزحمه افزایش ارزش زوجین در مقالات قبلی ما آمده است. می‌توانید از این لینک استفاده کنید.

حق الزحمه افزایش ارزش به معنی حق الزحمه‌ای است که یک زوج به دلیل کمک به کسب، بهبود یا حفظ دارایی دیگری بدون دریافت پاداش مناسب، در طول تسویه به اندازه ارزش افزوده به دست آمده در آن دارایی دارد.

همبستگی بین زوجین یکی از نیازهای اساسی ازدواج است و این همبستگی دارای دو وجه مادی و معنوی است. زوجین می‌توانند برای ایجاد همبستگی اقتصادی، منابع مالی را بدون پاداش اختصاص دهند یا با نیروی کار خود کمک کنند. این مشارکت مالی و نیروی کار که از حدود همبستگی عادی فراتر می‌رود، با تسویه رژیم دارایی جبران می‌شود.

افزوده‌های ارزشمند

در مرحله تسویه، افزوده‌های ارزشمند به معنای اضافه کردن ارزش‌هایی است که به دلیل تسویه و جبران حاصل شده‌اند، به منظور اطمینان از حق الزحمه مشارکت در ارزش افزوده، پس از کسر بدهی‌های مربوط به این دارایی‌ها از کل ارزش دارایی‌های کسب شده هر یک از زوجین، محاسبه می‌شود:

انتقالات بدون پاداشی که یکی از زوجین در طول یک سال قبل از پایان رژیم دارایی به استثنای هدیه‌های معمولی و بدون رضایت دیگری انجام داده است

انتقالاتی که یکی از زوجین به منظور کاهش حق الزحمه مشارکت در ارزش افزوده دیگری در طول رژیم دارایی انجام داده است

در صورت وجود اختلاف در مورد این انتقالات یا هدیه‌ها، حکم دادگاه می‌تواند به شرط اطلاع‌رسانی به ثالثین که از این انتقالات بهره‌مند شده‌اند، علیه آنها نیز اعمال شود.

حق الزحمه مشارکت در ارزش افزوده

ارزش افزوده به معنای کل ارزش دارایی‌های کسب شده هر یک از زوجین پس از کسر بدهی‌های مربوط به این دارایی‌ها است و هر یک از زوجین حق دارند که بر نیمی از ارزش افزوده دارایی‌های دیگری حق داشته باشند. اگر در نتیجه تسویه رژیم دارایی ارزش مثبتی به دست نیاید یا ارزش منفی وجود داشته باشد، کاهش ارزش مدنظر قرار نمی‌گیرد.

مسکن خانوادگی و وسایل خانه

مسکن خانوادگی مکانی است که زندگی مشترک خانوادگی در آن ادامه دارد و به طور مستمر در آن سکونت می‌شود. هیچ یک از زوجین بدون رضایت صریح دیگری نمی‌تواند قرارداد اجاره مسکن خانوادگی را فسخ کند، مسکن خانوادگی را منتقل کند یا حقوق مربوط به مسکن خانوادگی را محدود کند. اما با توافق زوجین، می‌توان از این تنظیمات خارج شد و حق تصرف به یکی از زوجین واگذار شود. اگر چنین توافقی نباشد و رژیم مشارکت در اموال کسب شده با فوت یکی از زوجین پایان یابد، زوج بازمانده می‌تواند برای ادامه زندگی خود، درخواست حق انتفاع یا سکونت بر مسکنی که متعلق به زوج فوت شده و در آن زندگی مشترک داشتند، به عنوان بخشی از حق الزحمه مشارکت در ارزش افزوده داشته باشد و در صورت عدم کفایت، با افزودن مبلغ درخواست کند. همچنین زوج بازمانده می‌تواند حق مالکیت وسایل خانه را تحت همان شرایط درخواست کند.

رژیم جدایی دارایی‌ها

رژیم جدایی دارایی‌ها رژیمی است که در آن سیستم تقسیم دارایی‌ها بین زوجین به کار نمی‌رود. در این رژیم، هر یک از زوجین حق دارند که در محدوده قانونی، دارایی‌های خود را مدیریت، بهره‌برداری و تصرف کنند. پایان ازدواج و رژیم دارایی تغییراتی در مالکیت دارایی‌ها به همراه نخواهد داشت و نیازی به تقسیم در مرحله تسویه نخواهد بود.

در این رژیم، قوانین مربوط به اثبات، مسئولیت بدهی‌ها و تخصیص مالکیت مشاع همان قوانین رژیم جدایی دارایی‌های مشترک است و به دلیل تکراری بودن، جزئیات در این بخش آورده نشده است.

رژیم جدایی دارایی‌های مشترک

در رژیم جدایی دارایی‌های مشترک، هر یک از زوجین حق دارند که در محدوده قانونی، دارایی‌های خود را مدیریت، بهره‌برداری و تصرف کنند. دارایی‌هایی که اثبات نشده متعلق به یکی از زوجین هستند، به عنوان مالکیت مشاع محسوب می‌شوند.

در رژیم جدایی دارایی‌های مشترک، اصول تقسیم به این صورت است که دارایی‌هایی که پس از ایجاد رژیم جدایی دارایی‌های مشترک توسط یکی از زوجین کسب شده و برای استفاده مشترک خانواده اختصاص داده شده‌اند، و سرمایه‌گذاری‌هایی که برای تأمین آینده اقتصادی خانواده انجام شده‌اند، به طور مساوی تقسیم می‌شوند. اما در تقسیم باید یک نکته مهم رعایت شود، تمامیت اقتصادی کسب‌وکارها باید حفظ شود. در این صورت، تقسیم به صورت عینی انجام می‌شود و در صورت عدم امکان تقسیم، باید با افزودن مبلغ، تعادل برقرار شود. مبلغی که یکی از زوجین برای جبران به دیگری پرداخت می‌کند، بر اساس ارزش بازار در زمان تسویه محاسبه می‌شود و در محاسبه بدهی‌های مربوط به کسب دارایی‌ها کسر می‌شود.

در مرحله تسویه رژیم جدایی دارایی‌های مشترک، هر یک از زوجین باید دارایی‌های خود را از دیگری پس بگیرند. اگر مالکیت مشاع وجود داشته باشد، زوجی که نیاز بیشتری دارد، می‌تواند درخواست کند که دارایی مشاع به او واگذار شود و مبلغ معادل سهم دیگر را پرداخت کند.

در مورد حق الزحمه مشارکت، اگر یکی از زوجین بدون دریافت پاداش مناسب به کسب، بهبود یا حفظ دارایی دیگری کمک کرده باشد، می‌تواند در پایان رژیم دارایی درخواست کند که مبلغی برابر با سهم کمک وی پرداخت شود.

در رژیم جدایی دارایی‌های مشترک، قوانین مربوط به بدهی‌ها به این صورت است که هر یک از زوجین مسئول تمام بدهی‌های خود هستند و در مورد بدهی‌هایی که به نمایندگی از ازدواج ایجاد شده‌اند، زوجین به طور مشترک مسئول خواهند بود.

رژیم مشارکت در دارایی‌ها

رژیم مشارکت در دارایی‌ها شامل دارایی‌های مشترک و دارایی‌های شخصی زوجین است و دارایی‌های مشترک به دو دسته مشارکت عمومی و مشارکت محدود تقسیم می‌شوند. مگر اینکه ثابت شود که دارایی متعلق به یکی از زوجین است، همه دارایی‌ها به عنوان دارایی‌های مشترک محسوب می‌شوند.

مشارکت عمومی

در مشارکت عمومی، دارایی‌هایی که قانوناً به عنوان دارایی شخصی محسوب نمی‌شوند و درآمد آنها به عنوان دارایی‌های مشترک محسوب می‌شوند. زوجین به طور مشترک مالک دارایی‌های مشترک هستند و هیچ یک از زوجین حق ندارد به طور مستقل در مالکیت مشترک تصرف کند.

مشارکت محدود

در مشارکت محدود، زوجین می‌توانند با قرارداد رژیم دارایی، تنها دارایی‌های کسب شده را به عنوان دارایی مشترک پذیرفته و درآمد دارایی‌های شخصی نیز به این مشارکت اضافه شود. برای تعیین دارایی‌های شخصی، سه دسته شامل قرارداد رژیم دارایی، هدایای رایگان از سوی شخص ثالث و قانون در نظر گرفته شده است. دارایی‌های شخصی شامل اموالی است که تنها برای استفاده شخصی یکی از زوجین است و مطالبات جبران خسارت معنوی.

روش مدیریت و تصرف دارایی‌های مشترک به گونه‌ای است که زوجین باید دارایی‌های مشترک را به نفع زندگی مشترک مدیریت کرده و در محدوده مدیریت معمولی، هر یک از زوجین می‌توانند دارایی‌های مشترک را به تعهدات مشاعی وارد کرده و در آنها تصرف کنند. مدیریت و تصرف دارایی‌های شخصی به گونه‌ای است که هر یک از زوجین در محدوده قانونی، حق دارند که دارایی‌های شخصی خود را مدیریت و تصرف کنند. هزینه‌های مدیریت دارایی‌های شخصی باید از درآمد این دارایی‌ها تأمین شود.

اگر در پایان رژیم مشارکت دارایی‌ها، یکی از زوجین ادعا کند که در کسب، بهبود یا حفظ دارایی دیگری مشارکت داشته است، قوانین مربوط به حق الزحمه افزایش ارزش در رژیم مشارکت در اموال کسب شده اعمال می‌شود.

در رژیم مشارکت دارایی‌ها، مسئولیت بدهی‌ها به این صورت است که هر یک از زوجین مسئول تمام بدهی‌های خود با دارایی‌های شخصی و نیمی از ارزش دارایی‌های مشترک است.

روش تقسیم دارایی‌ها در رژیم مشارکت به این صورت است که در پایان رژیم، هر یک از زوجین یا وارثان آنها نیمی از دارایی‌های مشترک را دریافت می‌کنند و زوجین می‌توانند با قرارداد رژیم دارایی، نسبت دیگری برای تقسیم تعیین کنند.

برای کمک یا مشاوره بیشتر در این زمینه، لطفاً با ما تماس بگیرید