دادخواست حضانت و شرایط آن در ترکیه

دعوی حضانت، دعوایی است که شامل حقوق و وظایفی است که به والدین در مورد نگهداری، محافظت و آموزش افراد زیر ۱۸ سال یا افراد بالغ محدود شده تعلق می‌گیرد.

در قانون، حضانت تنها به والدین اعطا می‌شود.

دعوی حضانت به ویژه در جریان دعوای طلاق و پس از انجام طلاق مطرح می‌شود.

قاضی با شروع دعوای طلاق، طرفین را می‌شنود و به طور خودکار یک تصمیم موقت حضانت می‌گیرد. پس از قطعی شدن دعوای طلاق و انجام طلاق، تصمیم حضانت را صادر می‌کند.

حضانیت بر اساس چه چیزی تعیین می‌شود؟

حضانت، در طلاق توافقی بر اساس توافق طرفین در پروتکل انجام می‌شود. اما در طلاق های اختلافی این تصمیم بر عهده قاضی است، خواه طرفین درخواست داشته باشند یا نه.

اولویت در دعاوی حضانت، منافع کودک است. قاضی بر اساس سن، آموزش و قدرت تشخیص کودک تصمیم خواهد گرفت. او تلاش خواهد کرد تا کودک که در جریان طلاق و پس از آن به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، در بهترین موقعیت قرار گیرد.

در عمل، معمولاً کودکان در سنین 0-3 سال به مادر سپرده می‌شوند. دلیل آن نیاز کودک به محبت و مراقبت مادر در این سنین است، نه شرایط اقتصادی.

برای کودکان در سایر سنین، قاضی همچنان با توجه به منافع بالای کودک تصمیم خواهد گرفت. قاضی با در نظر گرفتن بهترین مکان برای توسعه جسمی، روانی، مادی و معنوی کودک، تصمیم خواهد گرفت.

حضانت مشترک

در حقوق ترکیه، حضانت مشترک در طول ازدواج وجود دارد، اما پس از طلاق حضانت به یک والد اعطا می‌شود. با این حال، دیوان عالی در برخی تصمیمات خود بررسی کرده است که آیا حضانت مشترک با نظم عمومی سازگار است و در برخی تصمیمات خود به این نتیجه رسیده است که حضانت مشترک ممکن نیست. اما در برخی تصمیمات بعدی به خلاف این نتیجه رسیده است.

برای امکان حضانت مشترک، باید منافع بالای کودک در نظر گرفته شود و والدین باید در این خصوص کاملاً توافق داشته باشند.

عدم انجام وظایف حضانت

والدی که حضانت به او داده شده است، باید در مراحل بعدی از نگهداری، وضعیت مالی و آموزش کودک حمایت کند. بدون شرایط تغییر حضانت یا شرایط رفع حضانت، نمی‌توان به حضانت دار مداخله کرد.

عوامل زیر در ارزیابی عدم انجام وظایف حضانت یا سوءاستفاده از وظایف حضانت باید در نظر گرفته شوند؛

• غفلت از کودک

• سپردن کودک به دیگران

• ربودن

• ترک عمدی

• هدایت نادرست

علاوه بر این؛

• اعمال خشونت

• بی‌وفایی

• وضعیت اقتصادی

• حرفه

• رفتار بد

• اعتیاد به الکل

اگر موارد فوق وجود داشته باشد، دعاوی رفع حضانت یا تغییر حضانت مطرح می‌شود.

در چه مواردی حضانت به مادر داده نمی‌شود؟

به ویژه در مورد حضانت کودکان خردسال، اغلب حضانت به مادر داده می‌شود. اما در برخی موارد، حتی اگر کودک خردسال باشد، حضانت به پدر داده می‌شود. اولین مورد از این شرایط؛ عدم تمایل مادر به حضانت کودک است. سایر موارد شامل بیماری روانی مادر، اعمال خشونت علیه کودک و داشتن عادات بد توسط مادر می‌شود.

حق حضانت چه زمانی پایان می‌یابد؟

حق حضانت، یک حق غیرقابل انتقال است و نمی‌تواند به دیگری واگذار شود. مگر اینکه دلیلی برای رفع حضانت وجود داشته باشد، والد نمی‌تواند از حضانت صرف نظر کند. به طور معمول، پس از بلوغ کودک یعنی پس از ۱۸ سالگی، حق حضانت پایان می‌یابد.

اگر والد حضانت دار کودک را نشان ندهد چه می‌شود؟

هنگام خاتمه ازدواج، قاضی تصمیم می‌گیرد که حضانت به کدام والد داده شود و تنظیم می‌کند که والد دیگر در چه روز، هفته یا ماهی کودک را ببیند. در صورت تغییر شرایط، این وضعیت مجدداً تنظیم می‌شود.

اگر والد حضانت دار کودک را نشان ندهد، والد دیگر می‌تواند از طریق اجرای قانون درخواست نمایش کودک را داشته باشد. پس از ارسال و ابلاغ دستور اجرایی به والد حضانت دار، باید کودک را در عرض ۷ روز نشان دهد. در غیر این صورت، اجرای حکم کودک انجام خواهد شد.

تصمیمات دیوان عالی

ت.ج.
دیوان عالی کشور
دومین شعبه حقوقی
شماره: 2003/1375
تصمیم: 2003/2372
تاریخ: 24.2.2003

• کودک خردسال نیازمند به مراقبت و محبت مادر (نباید حضانت بدون دلایل جدی و قانع‌کننده به پدر سپرده شود)

• طلاق (کودک خردسال نیازمند به مراقبت و محبت مادر – حضانت نباید بدون دلایل جدی و قانع‌کننده به پدر سپرده شود)

• حضانت (کودک خردسال نیازمند به مراقبت و محبت مادر – حضانت نباید بدون دلایل جدی و قانع‌کننده به پدر سپرده شود)

ماده 4721/182، 336

خلاصه: سپردن حضانت کودک خردسال نیازمند به مراقبت و محبت مادر به پدر، بدون دلایل جدی و قانع‌کننده مخالف با اصول و قوانین است.

دعوی: دعوای بین طرفین پس از رسیدگی در دادگاه محلی و صدور حکمی که در تاریخ و شماره فوق ذکر شده است، مورد تجدیدنظر قرار گرفت و پرونده مورد بررسی قرار گرفت:

تصمیم: 1-با توجه به مطالب موجود در پرونده و دلایل قانونی که حکم به آن استوار است و به ویژه عدم وجود خطا در ارزیابی دلایل، اعتراضات تجدیدنظر خواهان در خصوص موارد مندرج در بند زیر بی‌اساس است.

2-کودک مشترک، آلبیر، متولد 12.5.2001، قادر به درک زندگی در کنار مادر نیست.

بدون وجود دلایل جدی و قانع‌کننده که ماندن کودک در کنار مادر برای رشد جسمی، فکری و اخلاقی او مضر باشد و اثبات وجود خطرات فوری، سپردن حضانت آلبیر به پدر برخلاف اصول و قوانین است.

نتیجه: حکم به دلایل مذکور در بند 2 ابطال شده و سایر موارد تجدیدنظر به دلیل موارد مندرج در بند 1 تأیید شده و هزینه‌های پیش‌پرداخت تجدیدنظر به متقاضی بازگردانده می‌شود.

ت.ج.
دیوان عالی کشور
مجمع عمومی حقوقی
شماره: 2003/2-513
تصمیم: 2003/521
تاریخ: 1.10.2003

• طلاق (به دلیل ناسازگاری شدید)

• حضانت (عدم توجه به تمایل کودک به ماندن با مادر در دعوی طلاق و حضانت)

• کنوانسیون حقوق کودک (لزوم شنیدن کودک به طور مستقیم یا از طریق نماینده در پیگردهای قضایی یا اداری)

ماده 4721/182

خلاصه: در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد که ترکیه نیز به آن ملحق شده است، آمده است: “دولت‌های عضو حق کودک در اظهار نظر آزادانه در مورد تمام اموری که به او مربوط می‌شود را به رسمیت می‌شناسند. این حق باید با توجه به سن و بلوغ کودک و با دقت لازم مورد توجه قرار گیرد. به این منظور، در هر گونه پیگرد قضایی یا اداری که کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، باید فرصت شنیدن کودک به طور مستقیم یا از طریق نماینده یا مقام مناسب، طبق قوانین ملی فراهم شود.” با توجه به ماده 12 این کنوانسیون، تمایل کودک برای ماندن با مادر باید در تنظیم حضانت در نظر گرفته شود.

دعوی: در دعوی “طلاق-حضانت” بین طرفین، دادگاه حقوقی کوش‌آداسی تصمیم به اعطای حضانت به پدر در تاریخ 30.05.2000 گرفته است و این تصمیم مورد تجدیدنظر قرار گرفته و توسط شعبه دوم حقوقی دیوان عالی در تاریخ 02.03.2001 با شماره 1902-3529 به شرح زیر ابطال شده است: (کودک مشترک “من در کنار مادرم راحت‌تر هستم و می‌خواهم با مادرم بمانم” گفته است. کودک متولد 1989 است و قادر به درک اینکه کجا باید بماند است. در تنظیم حضانت، محیطی که کودک از نظر روانی راحت باشد، در نظر گرفته می‌شود. پدر مادر را مکرراً و در آخر در خیابان کتک زده است که بدون شک این رفتار پدر بر ساختار روانی کودک تأثیر گذاشته است. به همین دلیل، کودک می‌خواهد با مادر بماند. در تنظیم حضانت، این تمایل کودک باید در نظر گرفته شود. ماندن کودک در کنار مادر از نظر روانی به نفع او خواهد بود. حضانت باید به مادر اعطا شود. این نکته در بررسی اولیه مورد توجه قرار نگرفته و حکم تأیید شده است، بنابراین درخواست اصلاح حکم پذیرفته شده و حکم ابطال شده است…) و پرونده مجدداً مورد بررسی قرار گرفته و دادگاه محلی بر تصمیم قبلی خود پافشاری کرده است.

پس از بررسی مجدد توسط مجمع عمومی حقوقی، و پس از احراز اینکه تصمیم در موعد مقرر مورد تجدیدنظر قرار گرفته و بررسی مدارک پرونده، تصمیم به شرح زیر صادر شده است:

تصمیم: با توجه به ادعاها و دفاعیات طرفین، مطالب موجود در پرونده، دلایل حکم ابطال و به ویژه دلایل قانونی و اصول ذکر شده در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد که در 20 نوامبر 1989 به تصویب رسیده و در 02 سپتامبر 1990 به اجرا درآمده و توسط جمهوری ترکیه پذیرفته و در تاریخ 27 ژانویه 1995 در روزنامه رسمی شماره 22184 منتشر شده است، و ماده 12 این کنوانسیون که شامل حق اظهار نظر کودک در مورد تمام اموری که به او مربوط می‌شود و شنیدن کودک در هر گونه پیگرد قضایی یا اداری است، درخواست کودک برای ماندن با مادر باید در تنظیم حضانت در نظر گرفته شود و بنابراین باید حکم ابطال شعبه ویژه دیوان عالی توسط مجمع عمومی حقوقی پذیرفته شود و پافشاری بر تصمیم قبلی بر خلاف اصول و قوانین است. بنابراین، حکم ابطال باید صادر شود.

نتیجه: اعتراضات تجدیدنظر خواهان پذیرفته شده و حکم ابطال به دلایل مذکور در بالا و حکم ابطال شعبه ویژه دیوان عالی طبق ماده 429 قانون آیین دادرسی مدنی ابطال شده و هزینه‌های پیش‌پرداخت تجدیدنظر به متقاضی بازگردانده می‌شود.