شهادت در دادگاه در حقوق ترکیه

شاهد کیست؟

شاهد افرادی هستند که درباره وقایع و شرایطی که بین طرفین مورد اختلاف است، مشاهده یا اطلاعاتی دارند. شاهد درباره چیزهایی که دیده و شنیده است، اطلاعات می‌دهد. شاهد فقط مشاهده و شنیده‌های خود را نقل می‌کند و نظرش مورد پرسش قرار نمی‌گیرد. بنابراین، شاهد نمی‌تواند وقایع را تفسیر کند.

ادله قابل بررسی چیست؟

ادله قابل بررسی، ادله‌ای هستند که قاضی اختیار بررسی و ارزیابی آزادانه آن‌ها را دارد و در صورت ارائه، می‌تواند آزادانه ارزیابی کند. شاهد یک دلیل قابل بررسی است. قاضی اظهارات شاهد را ارزیابی می‌کند. دادگاهی که براساس اظهارات شاهد تصمیم می‌گیرد و حکم خود را براساس اظهارات شاهد صادر می‌کند، باید دلایل خود را توضیح دهد. به همین ترتیب، دادگاهی که اظهارات شاهد را در تصمیم خود مبنا قرار نمی‌دهد، یعنی قاضی نیز باید دلایل خود را توضیح دهد.

طرفین می‌توانند ادعاهای شاهد را با ادله دیگر نقض کنند. به ویژه اگر دلایلی وجود داشته باشد که درستی شهادت شاهد را زیر سوال ببرد، مانند اینکه شاهد در دعوی نفع داشته باشد، یکی از دو طرف می‌تواند این را ادعا و اثبات کند (قانون دادرسی مدنی ماده 255).

افرادی که می‌توانند شاهد باشند

به طور کلی همه می‌توانند شاهد باشند. کودکان، همسران، بستگان طرفین و کارکنان آن‌ها می‌توانند شاهد باشند. سن، نزدیکی به طرفین و منافع مرتبط با دعوی برای شاهد بودن مهم نیست.

با این حال، این شرایط هنگام ارزیابی گفته‌های شاهد در نظر گرفته می‌شود. در قانون دادرسی مدنی شماره ۶۱۰۰ کسانی که توانایی تشخیص ندارند می‌توانند شاهد باشند، اما بدون سوگند شنیده می‌شوند (ماده ۲۵۷/۱-ب).

در یک دعوی، یک نفر یا به عنوان شاهد شنیده می‌شود یا به عنوان طرف بازجویی قضایی (بازپرسی دادگاه)؛ یکی دیگری را مستثنی می‌کند. به عبارت دیگر، کسانی که مورد بازجویی قضایی قرار می‌گیرند، نمی‌توانند در آن دعوی شاهد باشند. بنابراین، به عنوان مثال، در دعوایی که یک شخص حقوقی طرف دعوی است، نمایندگان قانونی که مورد بازجویی قرار می‌گیرند، نمی‌توانند به عنوان شاهد شنیده شوند؛ اما اعضایی که مقام رسمی ندارند، می‌توانند شاهد باشند.

“برای شاهد بودن نباید طرف دعوی باشید.” این عبارت همیشه درست نیست. زیرا کسی که به عنوان طرف دعوی شنیده می‌شود، نمی‌تواند به عنوان شاهد شنیده شود؛ اما کسانی که به عنوان طرف دعوی شنیده نمی‌شوند، می‌توانند شاهد باشند. به عنوان مثال، نماینده قانونی طرف دعوی نیست، اما اگر مورد بازجویی قرار گرفته باشد، دیگر به عنوان طرف دعوی شنیده نمی‌شود. اما کسی که به سن قانونی نرسیده است، صلاحیت طرف دعوی شدن را ندارد، نمی‌تواند مورد بازجویی قرار گیرد؛ اما می‌تواند به عنوان شاهد شنیده شود.

فردی که شهادت می‌دهد، حتماً نباید کسی باشد که وقایع را دیده یا شنیده باشد. بنابراین، شاهد می‌تواند چیزی را که از دیگری شنیده است یا اظهارات دیگران را به دادگاه منتقل کند. اما اظهارات فردی که خود شاهد بوده است، نسبت به فردی که اطلاعات را منتقل می‌کند، ضعیف‌تر است.

نشان دادن شاهد

افرادی که طرف دعوی نیستند می‌توانند به عنوان شاهد نشان داده شوند (ماده ۲۴۰/۱).

طرفی که شاهد معرفی می‌کند، باید فهرستی حاوی نام و نام خانوادگی شاهدانی که می‌خواهد شنیده شوند و آدرس قابل ابلاغ آن‌ها را به دادگاه ارائه دهد. این فهرست فهرست شاهدان نامیده می‌شود. افرادی که در این فهرست نشان داده نشده‌اند نمی‌توانند به عنوان شاهد شنیده شوند و فهرست دوم نمی‌تواند ارائه شود (ماده ۲۴۰/۲). این ممنوعیت ارائه فهرست دوم شاهدان نامیده می‌شود. براساس این ممنوعیت، نه تنها نمی‌توان چندین فهرست شاهد برای یک دعوی ارائه داد، بلکه نمی‌توان شاهدانی را که در فهرست نیستند، شنید.

ممنوعیت ارائه فهرست دوم شاهدان مربوط به نظم عمومی است و باید توسط قاضی به طور خودکار در نظر گرفته شود. این ممنوعیت به منظور جلوگیری از تأخیر در رسیدگی و کاهش کار دادگاه وضع شده است.

اگر دادگاه بدون در نظر گرفتن این قاعده اجباری مربوط به مدیریت دادرسی، شاهدانی را که با فهرست دوم معرفی شده‌اند بشنود و براساس گفته‌های آن‌ها حکم صادر کند، این امر به عنوان دلیل نقض محسوب می‌شود.

اگر در فهرست شاهدان آدرس نشان داده نشده یا شاهد در آدرس نشان داده شده پیدا نشده باشد، به طرف دعوی برای نشان دادن آدرس مهلت قطعی مناسب با ماهیت موضوع داده می‌شود. اگر در این مهلت آدرس نشان داده نشود یا آدرس جدید نیز نادرست باشد، این شاهد شنیده نمی‌شود (ماده ۲۴۰/۳).

طرفین باید برای شاهدی که می‌خواهند شنیده شود، پیش پرداخت تعیین شده توسط دادگاه را در مهلت قطعی داده شده بپردازند. اگر هر دو طرف با هم درخواست شنیدن یک شاهد را داشته باشند، هزینه لازم را به صورت نصف به نصف پیش پرداخت می‌پردازند.

اگر یکی از طرفین وظیفه پیش پرداخت را انجام ندهد، طرف دیگر می‌تواند این پیش پرداخت را بپردازد. در غیر این صورت، درخواست شنیدن شاهد لغو شده تلقی می‌شود (ماده ۳۲۴/۱، ۲).

همچنین، در صورتی که مهلت قطعی برای ارائه فهرست شاهدان داده شده و روز شنیدن تعیین شده باشد، حتی اگر فهرست ارائه نشده باشد، طرف دعوی می‌تواند شاهدان را در آن جلسه حاضر کند و دادگاه موظف به شنیدن آن‌هاست (ماده ۲۴۳/۱). اگر شاهدان در جلسات بعدی حاضر شوند، شنیده نمی‌شوند.

به طور کلی، طرفی که به شاهد استناد می‌کند، بدون نیاز به رضایت طرف مقابل می‌تواند از شنیدن شاهدان معرفی شده خود صرف نظر کند. زیرا “طرفی که به شاهد استناد کرده است، نمی‌تواند بدون رضایت صریح طرف مقابل از استناد به آن دلیل صرف نظر کند” (ماده ۱۹۶) که این مقررات برای دلایل قابل بررسی قابل اعمال نیست.

با این حال، یک طرف می‌تواند بدون نیاز به رضایت طرف مقابل از شنیدن شاهد صرف نظر کند، اما طرف مقابل می‌تواند درخواست شنیدن شاهدان معرفی شده توسط طرف دیگر را که از آن صرف نظر کرده است، بکند.

به این ترتیب، حتی اگر قبلاً فهرست شاهدان ارائه شده باشد و در آن فهرست نام شاهدانی که در فهرست طرف مقابل وجود دارد ولی از آن صرف نظر شده، نوشته نشده باشد، طرف دیگر می‌تواند درخواست شنیدن شاهدانی که طرف مقابل از آن صرف نظر کرده است را بکند. در این حالت، ممنوعیت ارائه فهرست دوم شاهدان اعمال نمی‌شود.

زیرا طرف مقابل ممکن است به دلیل وجود آن شاهدان در فهرست شاهدان طرف دیگر، آن‌ها را در فهرست خود قرار نداده باشد. اگر طرف مقابل درخواست شنیدن شاهدانی که طرف دیگر از آن‌ها صرف نظر کرده است، نکرده باشد، دادگاه نمی‌تواند به طور خودکار شاهدی را که از آن‌ها صرف نظر شده است، دعوت و بشنود.

اعتراض به شهادت ممکن است: بر این اساس، اگر دلایلی وجود داشته باشد که درستی شهادت شاهد را زیر سوال ببرد، مانند اینکه شاهد در دعوی نفع دارد، یکی از دو طرف می‌تواند این را ادعا و اثبات کند (ماده ۲۵۵).

دعوت شاهدان

شاهد با احضاریه دعوت می‌شود (ماده ۲۴۳/۱). بنابراین، نمی‌توان مستقیماً تصمیم به احضار اجباری شاهد گرفت. در احضاریه‌ای که به شاهد ارسال می‌شود، موارد زیر نوشته می‌شود (ماده ۲۴۴):

– نام، نام خانوادگی و آدرس دقیق شاهد

– نام و نام خانوادگی طرفین

– موضوع شهادت

– محل، روز و ساعت حضور

– پیامدهای حقوقی و جزایی عدم حضور یا امتناع از شهادت یا سوگند

– پرداخت هزینه براساس تعرفه تهیه شده توسط وزارت دادگستری

احضاریه باید حداقل یک هفته قبل از روز جلسه ارسال شود. در موارد اضطراری، می‌توان تصمیم به حضور شاهد در زمان زودتر گرفت (ماده ۲۴۳/۲).

به طور کلی، شاهد با احضاریه دعوت می‌شود (ماده ۲۴۳/۱). دعوت شاهد، در صورت لزوم، می‌تواند با استفاده از وسایلی مانند تلفن، فکس، ایمیل انجام شود. اما پیامدهای عدم حضور (احضار اجباری، پرداخت هزینه‌ها، جریمه نقدی) در این حالت قابل اجرا نیست (ماده ۲۴۳/۳).

وظیفه شهادت دادن

به طور کلی، شهادت دادن یک وظیفه است (اجباری است). با توجه به مقررات مندرج در قانون، همه کسانی که برای شهادت دعوت می‌شوند، موظف به حضور هستند (ماده ۲۴۵).

وظیفه شهادت دادن شامل سه جزء است: فردی که به عنوان شاهد دعوت می‌شود، اولاً باید به دادگاه دعوت کننده حضور یابد، دوم باید سوگند یاد کند و سوم باید درباره سؤالات پرسیده شده اطلاعات خود را بیان کند.

اما قاضی در موارد ضروری، به جای شنیدن شفاهی، می‌تواند تصمیم بگیرد که شاهد در مدت تعیین شده به صورت کتبی پاسخ دهد.

این روش نباید مانع از اختیار قاضی در ارزیابی کافی بودن پاسخ شاهد برای صدور حکم شود. اگر قاضی پاسخ‌های کتبی را ناکافی بداند، می‌تواند شاهد را برای شنیدن دوباره دعوت کند (ماده ۲۴۶).

در مواردی که شهادت نیاز به مجوز دارد نیز وجود دارد. به عنوان مثال، کارکنان دولتی حتی اگر از کار خود کناره‌گیری کرده باشند، در مورد موضوعاتی که باید به عنوان اسرار حفظ شوند، بدون مجوز کتبی مقام رسمی مربوطه نمی‌توانند به عنوان شاهد شنیده شوند.

افرادی که تابعیت قضایی ترکیه ندارند، وظیفه شهادت دادن ندارند. به عنوان مثال، نمایندگان دیپلماتیک کشورهای خارجی موظف به شهادت نیستند و نمی‌توان آن‌ها را به عنوان شاهد به دادگاه دعوت کرد.

پیامدهای عدم شهادت

عدم حضور

شاهدانی که به طور مناسب دعوت شده‌اند و بدون اطلاع دادن از دلیل غیبت خود، حاضر نمی‌شوند، با سه پیامد روبرو می‌شوند:

– احضار اجباری

– پرداخت هزینه‌های ناشی از عدم حضور

– پرداخت جریمه نقدی تا پانصد لیر ترکیه

شاهدی که به طور اجباری آورده شده است، اگر دلایل عدم حضور خود را بعداً ارائه دهد، هزینه‌ها و جریمه نقدی که علیه او صادر شده است، لغو می‌شود (ماده ۲۴۵).

امتناع از شهادت

شاهدی که بدون دلیل قانونی از شهادت، سوگند یا پاسخ به سؤالات خودداری می‌کند یا دلایل او توسط دادگاه پذیرفته نمی‌شود، با دو پیامد مواجه می‌شود (ماده ۲۵۳/۱):

– پرداخت جریمه نقدی از پانصد تا پنج هزار لیر ترکیه

– پرداخت هزینه‌های ناشی از عدم شهادت

در این حالت، دادرسی به منظور شنیدن دوباره شاهد به روز دیگری موکول می‌شود (ماده ۲۵۳/۱). اگر شاهد از پاسخ به سؤالات خودداری کند یا از سوگند خودداری کند، دادگاه او را به حبس انضباطی تا دو هفته محکوم می‌کند (ماده ۲۵۳/۲).

شنیدن شاهدان

به طور کلی، شاهدان در دادگاهی که به دعوی رسیدگی می‌کند و توسط قاضی شنیده می‌شوند (ماده ۲۵۹/۱). اظهارات شاهدانی که در خارج از کشور توسط کنسولگری ترکیه دریافت شده است، نمی‌تواند مبنای حکم قرار گیرد.

شاهدان معرفی شده باید توسط قاضی صلاحیت‌دار کشور مربوطه که به این دعاوی رسیدگی می‌کند، شنیده شوند. در این حالت، دادگاه باید از قاضی کشور مربوطه درخواست شنیدن شاهدان کند.

شاهدان به طور کلی در جلسه شنیده می‌شوند. اما این دو استثنا دارد: اولاً، اگر دادگاه برای کشف حقیقت ضروری بداند، می‌تواند تصمیم بگیرد که شاهد در محل وقوع یا محل حضور اشیا شنیده شود (ماده ۲۵۹/۲). همچنین، اگر شاهد به دلیل بیماری یا معلولیت قادر به حضور نباشد، دادگاه او را در محل حضور شنیده می‌شود (ماده ۲۵۹/۳).

دادگاه می‌تواند تصمیم بگیرد که شاهدی که در حوزه قضایی دادگاه نیست توسط دادگاه محل حضورش شنیده شود. زمان، روز و ساعت شنیدن شاهدی که به صورت نیابتی شنیده می‌شود، در صورت درخواست به طرفین ابلاغ می‌شود. در این حالت، قاضی تعیین می‌کند که شاهد در چه مواردی باید شنیده شود (ماده ۲۵۹/۴).

در هنگام شنیدن، ابتدا از شاهد نام، نام خانوادگی، تاریخ تولد، شغل، آدرس، رابطه یا نزدیکی با طرفین و هرگونه شرایطی که ممکن است بر اعتماد به شهادت او تأثیر بگذارد، پرسیده می‌شود (ماده ۲۵۴).

قبل از شنیدن شاهد، موارد زیر به او توضیح داده می‌شود:

– اهمیت گفتن حقیقت
– در صورت نگفتن حقیقت، به دلیل شهادت دروغ مجازات خواهد شد
– او درباره گفتن حقیقت سوگند خواهد خورد
– بدون اجازه صریح قاضی، نمی‌تواند دادگاه را ترک کند و در صورت لزوم با دیگر شاهدان مواجه خواهد شد

(ماده ۲۵۶).

شاهدان به طور کلی با سوگند شنیده می‌شوند. اما این قاعده دو استثنا دارد: در دو حالت زیر شاهد بدون سوگند شنیده می‌شود (ماده ۲۵۷):

– کسانی که در زمان شنیدن به سن ۱۵ سال نرسیده‌اند بدون سوگند شنیده می‌شوند. باید توجه داشت که سن ۱۵ سال در زمان شنیدن شاهد مورد نظر است نه زمان طرح دعوی.

– کسانی که به دلیل عدم توانایی درک، قادر به درک ماهیت و اهمیت سوگند نیستند، بدون سوگند شنیده می‌شوند.

سوگند قبل از شنیدن شاهد انجام می‌شود (ماده ۲۵۸/۱).

در هنگام انجام سوگند، همه افراد حاضر از جمله قاضی بلند می‌شوند (ماده ۲۵۸/۲).

قاضی از شاهد می‌پرسد: “آیا سوگند می‌خورید که پاسخ‌هایی که به عنوان شاهد خواهید داد، خلاف واقع نخواهد بود و هیچ چیزی از اطلاعات خود پنهان نخواهید کرد، به ناموس، شرف و تمامی اعتقادات و ارزش‌های مقدس خود؟”

شاهد در پاسخ می‌گوید: “سوگند می‌خورم که به سؤالات پرسیده شده، بدون پنهان کردن هیچ چیزی، به درستی پاسخ دهم، به ناموس، شرف و تمامی اعتقادات و ارزش‌های مقدس خود.” با این پاسخ، سوگند انجام می‌شود (ماده ۲۵۸/۳).

قبل از شنیدن شاهد، به او درباره واقعه‌ای که باید شهادت دهد، اطلاعات داده می‌شود و از او خواسته می‌شود درباره موضوعاتی که باید شهادت دهد، اطلاعات خود را بیان کند (ماده ۲۶۰).

شاهدان توسط قاضی به صورت جداگانه شنیده می‌شوند و در حالی که یکی شنیده می‌شود، دیگر شاهدانی که هنوز شنیده نشده‌اند، نمی‌توانند در سالن حضور داشته باشند. شاهدان در صورت لزوم مواجه می‌شوند (ماده ۲۶۱/۱).

شاهد اطلاعات خود را به صورت شفاهی بیان می‌کند و بدون قطع شدن شنیده می‌شود. در هنگام شنیدن، شاهد نمی‌تواند از یادداشت‌های کتبی استفاده کند.

اما اگر شاهد بگوید که برای تعیین تاریخ‌ها و اعداد یا برای توضیح برخی موارد یا به یاد آوردن آن‌ها نیاز به مشاهده نوشته‌های خود دارد، قاضی می‌تواند فوراً اجازه دهد که به نوشته‌های خود نگاه کند یا تصمیم بگیرد که در جلسه‌ای دیگر شنیده شود (ماده ۲۶۱/۲).

اگر شاهد زبان ترکی نداند، با کمک مترجم شنیده می‌شود (ماده ۲۶۳/۱).

اگر شاهد کر و لال باشد و خواندن و نوشتن بداند، سؤالات به صورت کتبی به او ارائه می‌شود و پاسخ‌های او نوشته می‌شود؛ اگر قادر به خواندن و نوشتن نباشد، قاضی او را با کمک یک کارشناس که زبان اشاره را می‌داند، شنیده می‌شود (ماده ۲۶۳/۲).

اظهارات شاهد به صورت کتبی نوشته شده و در مقابل او خوانده می‌شود و زیر آن امضا می‌شود (ماده ۲۶۱/۵). طرفین نمی‌توانند سخنان شاهد را قطع کنند، او را تحسین کنند یا از او انتقاد کنند. در صورت انجام این کار، طرف یا وکیل او توسط قاضی هشدار داده شده و به دلیل رفتار نامناسب، ممکن است مجازات شوند (ماده ۲۶۲).

اگر قاضی در هنگام شهادت شاهد به دروغ گفتن یا شهادت با منافع پی ببرد، گزارشی تهیه کرده و بلافاصله آن را به دادستانی ارسال می‌کند (ماده ۲۶۴/۱).

قاضی ممکن است تصمیم به بازداشت شاهد و همدستان او بگیرد و آن‌ها را برای پیگرد به دادستانی ارسال کند (ماده ۲۶۴/۲).

به شاهدی که توسط دادگاه دعوت شده، براساس تعرفه‌ای که هر سال توسط وزارت دادگستری تهیه می‌شود، پولی معادل زمانی که از دست داده است، پرداخت می‌شود. در سال ۲۰۲۴، مبلغ پرداختی به شاهد روزانه بین ۶۰ تا ۱۰۰ لیر ترکیه خواهد بود. اگر شاهد مجبور به سفر برای حضور باشد، هزینه‌های سفر و هزینه‌های اقامت و غذا در محلی که به شهادت دعوت شده است، نیز پرداخت می‌شود (ماده ۲۶۵/۱). این هزینه‌ها و هزینه‌ها شامل هیچ مالیات، عوارض یا حق‌الزحمه‌ای نمی‌شود (ماده ۲۶۵/۲).

دادگاه، اگر به اندازه کافی اطلاعات درباره موضوع مورد نظر از شهادت برخی از شاهدان به دست آورد، می‌تواند تصمیم بگیرد که شاهدان باقی‌مانده شنیده نشوند (ماده ۲۴۱). این مقرره ابزاری مهم برای جلوگیری از طولانی شدن دادگاه توسط طرفی است که قصد طولانی کردن دعوی را دارد.

حق امتناع از شهادت

اگر یکی از دلایل مشخص شده در قانون وجود داشته باشد، فردی که به عنوان شاهد دعوت شده است، می‌تواند از شهادت امتناع کند (ماده ۲۴۷/۱).

اگر دلایل شخصی برای امتناع از شهادت وجود داشته باشد، قاضی حق امتناع از شهادت را به فردی که به عنوان شاهد دعوت شده است، یادآوری می‌کند (ماده ۲۴۷/۲). برای سایر دلایل امتناع از شهادت، چنین الزامی پیش‌بینی نشده است.

فردی که از شهادت امتناع می‌کند، باید دلیل امتناع و شواهدی که این دلیل را توجیه می‌کند، قبل از روز شهادت به صورت کتبی یا در جلسه‌ای که به آن دعوت شده است، شفاهی بیان کند (ماده ۲۵۲/۱).

شاهدی که دلایل امتناع و مستندات خود را از قبل بیان کرده است، موظف به حضور در دادگاه در روز مشخص شده نیست (ماده ۲۵۲/۲).

دادگاه پس از شنیدن طرفین حاضر در جلسه، تصمیم می‌گیرد که آیا امتناع از شهادت موجه است یا خیر (ماده ۲۵۲/۳). اگر دلیل امتناع شاهد توسط دادگاه پذیرفته نشود، شاهد موظف به شهادت است (ماده ۲۵۳/۱).

دلایل امتناع از شهادت

دلایل امتناع از شهادت به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱- امتناع از شهادت به دلایل شخصی

افراد زیر می‌توانند به دلایل شخصی از شهادت امتناع کنند (ماده ۲۴۸/۱):

نامزد یکی از دو طرف

حتی اگر ازدواج منحل شده باشد، همسر یکی از دو طرف

نسبی یا سببی خود یا همسر

افرادی که با یکی از طرفین رابطه فرزندی دارند

تا درجه سوم به شمول، حتی اگر نسبی یا سببی توسط ازدواج منحل شده باشد، خویشاوندان سببی

خانواده سرپرست و فرزندان آن‌ها با فرزند تحت سرپرستی

۲- امتناع از شهادت به دلیل حفظ اسرار

افرادی که به دلیل شغلی ملزم به حفظ اسرار هستند، می‌توانند از شهادت در مورد این موضوعات امتناع کنند. به عنوان مثال، وکلاء نمی‌توانند اسراری را که در جریان وظایف خود آموخته‌اند، فاش کنند (قانون وکالت، ماده ۳۶/۱، ماده ۲۴۹).

شهادت آن‌ها در این موارد تنها با اجازه موکل ممکن است. اما وکیل می‌تواند علی‌رغم اجازه موکل، از شهادت امتناع کند (قانون وکالت، ماده ۳۶/۲).

علاوه بر این، پزشکان و نوتری‌ها نیز می‌توانند از افشای اسرار خودداری کنند. اما اگر صاحب سر اجازه افشای سر را بدهد، برخلاف وکلاء، این افراد نمی‌توانند از شهادت امتناع کنند (ماده ۲۴۹).

۳- امتناع از شهادت به دلیل خطر نقض منافع

در موارد زیر می‌توان به دلیل خطر نقض منافع از شهادت امتناع کرد (ماده ۲۵۰):

اگر اظهارات شاهد به خودش یا یکی از افراد مذکور در قانون (ماده ۲۴۸) مستقیماً ضرر مالی وارد کند

اگر اظهارات شاهد به شرافت یا اعتبار خودش یا یکی از افراد مذکور در قانون (ماده ۲۴۸) لطمه بزند یا منجر به تعقیب کیفری یا پیگرد شود

اگر اظهارات شاهد منجر به افشای اسرار حرفه‌ای یا هنری شود

استثنائات حق امتناع از شهادت

حتی اگر شرایط امتناع از شهادت وجود داشته باشد، در برخی موارد شهادت اجباری است. بنابراین، حق امتناع از شهادت مطلق نیست.

حتی اگر شرایط امتناع از شهادت به دلایل شخصی، حفظ اسرار یا نقض منافع ناشی از اظهارات شاهد در مورد خودش یا یکی از افراد مذکور در قانون (ماده ۲۵۰/ ۱-الف) وجود داشته باشد، در موارد زیر نمی‌توان از شهادت امتناع کرد (ماده ۲۵۱):

فردی که به عنوان شاهد در انجام یک عمل حقوقی حضور داشته است، درباره ماهیت و محتوای آن عمل

رویدادهای ناشی از تولد، مرگ یا ازدواج اعضای خانواده

حقایق مربوط به اختلافات مالی ناشی از روابط خانوادگی بین اعضای خانواده

اعمالی که به عنوان جانشین قانونی یا نماینده یکی از طرفین انجام داده است

برای دریافت کمک یا مشاوره بیشتر در این زمینه، می‌توانید با ما تماس بگیرید.