Ecrimisil Davası (Haksız İşgal Tazminatı)

ECRİMİSİL DAVASI

Ecrimisil davası diğer deyişle haksız işgal tazminatı kavramı doktrinde genellikle kötü niyetli zilyedin söz konusu eşyayı alıkoyması ve haksız olarak kullanması sonucunda gerçek hak sahibinin uğradığı zararı tazmin eden dava olarak yer almaktadır. Bu dava sayesinde haklı zilyet, kötü niyetli zilyetten tazminat talep edebilir. Bir başka deyişle ecrimisil bir tür haksız işgal tazminatıdır. Kural olarak ecrimisil mülkiyet hakkını koruma amacıyla düzenlenmiştir.   Kimi durumlarda ortada herhangi bir hukuki ilişki olmamasına rağmen bir eşya üzerinde iyi niyetli olmadan zilyetlik kurarak hak sahibini mağdur eden durumlar yaşanmaktadır. Ecrimisil davası bu tarz durumlarda dayanılabilecek hukuki bir müessesedir. Örneğin, miras kalan tarlaya mirasçılar dışında başkalarının ekin dikmesi ve kullanması bu davayı gündeme getirebilir.  

Bu dava taşınmazı hakkı olmadan kullanan ve fuzuli işgal eden kişiye yöneltilir. İşgal tazminatı olarak taşınmazı işgal eden kişiden elde ettiği kira gelirinden hak sahibinin mahrum kaldığı gelir kaybına kadar tazminat talep edilebilir.

Taşınmazın kayıtlı olduğu yerin Tapu Müdürlüğü’nden temin edilmiş veya sistemden alınmış haksız işgal edildiği iddia edilen taşınmazın tapu kaydı dava dosyasına eklemelidir.

ECRİMİSİL DAVASI ŞARTLARI 

Ecrimisil davası için birtakım şartlar öngörülmüştür.

1.Taşınmaz işgal edilmiş olmalıdır.

Mal sahibinin izni dışında bu taşınmazı kullanmak işgal unsurunu oluşturur. Taşınmazı izinsiz kullanmak, izin almaksızın inşaat yapmak, tarımsal faaliyetlerde bulunmak gibi durumlar bu hususa örnek teşkil ederler. Ortada bir işgal yoksa ecrimisil davasının da konusu yoktur. Bununla birlikte işhgalin sürekli olması da şart değildir. Uygulamada kimi durumlarda mevsimlik, dönemsel işgallerin de söz konusu olduğu görülmektedir. İşgal olup olmadığı yapılacak keşif ve bilirkişi incelemeli sonucunda tespit edilecektir. İşgalin başlangıç tarihi, işgalcinin bilgileri ve kullanım amacı gibi hususlarda önem arz etmektedir. Davacı işgalin varlığını kural olarak her türlü delille ispat edebilir.

2.Davalı haksız zilyet konumunda olmalıdır.

Bu hususta söz konusu kişinin geçerli bir hukuki sıfatı veya hakkı bulunmamalıdır.  Aksi takdirde işgalci konumuna gelemeyecektir.

3.İşgal kötü niyetle yapılmalı.

İşgalci haksız olduğunu biliyor veya bilmesi gerekiyorsa kötü niyetli olarak kabul edilir. Hukuk düzeni kötü niyeti korumamaktadır. Kötü niyetin tespiti yapılırken somut olayın özellikleri göz önünde tutulur. örneğin uygulamada kendisine tahsis edilmemesine rağmen bağımsız bir bölümü kullanan kişinin iyi niyetli olmadığı kabul görmektedir. Davacıların, diğer mirasçıların izni ile bu fiili gerçekleştirme durumunda kötü niyet olmaz.

4.Davacı zarara uğramalıdır.

Kimi görüşlere göre davacının zararı olmasa dahi ecrimisil davasının açılabileceği savunulmaktadır.

KARDEŞLER ARASINDA ECRİMİSİL DAVASI 

Mirasçılar arasındaki ecrimisil davası kardeşler arasında uygulamada sıklıkla görülmekle birlikte diğer mirasçılar arasında da sıklıkla gündeme gelmektedir. Uygulamadan örnek vermek gerekir ise, tüm kardeşlerin hak sahibi olduğu bir taşınmaz üzerinde yıllardır tek bir kardeşin baskın olarak bu taşınmazı kullanması ecrimisil davasını gündeme getirecektir. Ancak belirtmek gerekir ki, öncelikle karşı tarafa intifadan men yapılmalıdır.

DİĞER MİRASÇILAR ARASINDA ECRİMİSİL DAVASI 

Uygulamada sıklıkla kardeşler arasında rastlanan ecrimisil davasını aynı zamanda diğer mirasçılar arasında da gündeme gelebilir. Bu olasılıkta tüm paydaşların bir araya gelmesi şart değildir. Her mirasçı kural olarak kendi adına ecrimisil davası açabilir. İntifadan men koşulunu sağladıktan sonra ecrimisil talep eden mirasçı dava yoluna gidebilir.

ECRİMİSİL DAVASI VE İNTİFADAN MEN ŞARTI 

Özellikle miras yoluyla oluşan elbirliği mülkiyetine tabi taşınmaz mirasçılar arasında paylaştırılmadan ve bu elbirliği mülkiyeti sonlandırılmadan uzun yıllar bu şekliyle kalmaktadır. Bu sayede sanki tek bir kişinin mülküymüş gibi işlem görülmektedir. Paydaşlardan birinin kullanamadığı pay için o payı kullanan diğer paydaştan ecrimisil talep edebilmesi için onu intifadan men etmelidir. İntifadan men kural olarak haksız yere bir malvarlığını elinde bulundurup kullanan mirasçıya karşı diğer mirasçılar tarafından yapılan bir bildirimdir. Bu bildirim ile diğer mirasçılar da bu mal varlığından yararlanmak istediklerini bildirirler. İntifadan men genellikle ihtarname çekilerek yapılır. Ancak bazı durumlarda intifadan men şartının sağlanmasına gerek yoktur. Bu haller ;

1.Söz konusu taşınmazın kamu malı olması

2.Söz konusu taşınmazdan kira geliri elde edilmesi

3.Söz konusu taşınmaz üzerinden tarım ürünleri yetiştirerek gelir elde edilmesi

4.Söz konusu taşınmazın daha önce başka bir davaya daha konu edilmiş olması

5.Haksız yere malı işgal eden kişinin söz konusu taşınmazın tümü üzerinde hak iddia etmesi

İntifadan men koşulu sağlandıktan sonra Ecrimisil talep eden mirasçı kardeş dava açarak hukuki süreci başlatabilir.

Diğer mirasçılar;

Uygulamada sıklıkla kardeşler arasında rastlanan ecrimisil davasını aynı zamanda diğer mirasçılar arasında da gündeme gelebilir. Bu olasılıkta tüm paydaşların bir araya gelmesi şart değildir. Her mirasçı kural olarak kendi adına ecrimisil davası açabilir. İntifadan men koşulunu sağladıktan sonra ecrimisil talep eden mirasçı dava yoluna gidebilir.

ECRİMİSİL DAVASI NEREDE AÇILIR ?

Ecrimisil davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Davalının yerleşim yeri mahkemesi ise yetkili mahkeme olarak görev yapacaktır. Bu balamda davalının yerleşim yerinin asliye hukuk mahkemesinde hukuki sürecinizi başlatabilirsiniz. Taşınmazın bulunduğu yerin asliye hukuk mahkemesinde de ecrimisil tazminatı davası açılabilir.

ECRİMİSİL DAVASINDA NELER İSTENİR ?

1.Söz konusu malın iadesi

2.Haksız kişinin elde ettiği gelirler, ürünler

3.Haksız kişinin elde etmeyi ihmal ettiği gelirler, ürünler

4.Haksız kişinin malı kullanması sonucu malda oluşan değer kaybı

Ecrimisil davası ile en az kira geliri karşılığı doğan zarar tazmin edilebilmektedir. Somut olayın özellikleri dikkate alınarak tazminat miktarı hesaplanır. Bu hesaplama esnasında ecrimisile konu olan malın konumu, yüzölçümü, imar durumu, shaip olduğu nitelikler, rayiç değeri gibi hususlar göz önünde bulundurulur.

ECRİMİSİL DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Ecrimisil davası için 5 yıllık zamanaşımı süresi öngörülmüştür. 5 yıllık zamanaşımı süresi dava tarihinden geriye doğru işlemeye başlayacaktır. Bu süre Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ve yargıtayın yerleşik içtihatları sonucunda kabul edilmiştir. Örneğin 2020 yılında dava açmış bir kişi 2015 yılına kadar ecrimisil tazminatı talep edebilir, süre geriye dönüktür. Ayrıntılı bilgi için hukuki danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.

Ecrimisil davası ile ilgili daha detaylı için iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.

ECRİMİSİL DAVASI ÖRNEK KARARLAR 

1. 1. HD., T. 25.04.2016, E. 2016/5606, K. 2016/5042

• “Davacıların ecrimisile yönelik temyiz itirazlarına gelince, bilindiği üzere ecrimisil kötüniyetli zilyedin malike ödemekle yükümlü olduğu bir nevi haksız işgal tazminatıdır. Somut olayda çekişmeli taşınmaz elbirliği halindeki maliklerden biri tarafından davalıya haricen satılmış olup, TMK’nun 701 ve devamı maddeleri gözetildiğinde davalının iyiniyetli olduğundan söz edilemez.”

 

HGK., T. 27.02.2002, E. 2002/3-131, K. 2002/114

• Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak istediğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır. Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış birtakım istisnaları vardır. Bunlar; davaya konu olan taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren ya da (işyeri, konut gibi) kiraya verilecek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması,… taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali hallerinde intifadan men koşulu aranmaz.”

Y.8.H.D      2021/2164 E.  ,  2021/5466 K.

• Paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan her zaman payına vaki elatmanın önlenilmesini ve/veya ecrimisil Elbirliği mülkiyetinde de paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine ecrimisildavası açabilir. Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır.”