Ortaklığın Giderilmesi Davasında İhalenin Feshi

2. Ortaklığın Diderilmesi Davasında İhalenin Feshi Nedenleri

2.1. İhaleye Hazırlık Aşamasındaki Nedenler

2.1.1. İlanın Usulüne Uygun Olmaması

Ortaklığın giderilmesi davasında ihalenin satış öncesi hazırlık aşamasında, satış ilanının usulüne uygun yapılması büyük önem taşır. Satış ilanında, ihaleye konu olan taşınmazın bulunduğu mevki, parsel numarası, yüzölçümü, satılan hisse miktarı ve taşınmazın temel özellikleri açıkça belirtilmelidir. Bu bilgilerin eksik veya hatalı olması durumunda satış işlemi hukuken sakatlık taşır.

2.1.2. Sürelere Riayet Edilmemesi

Satış hazırlık aşamasında kanunda öngörülen sürelere uyulması zorunludur. İlan süreleri, satış hazırlık süreleri ve diğer prosedürel sürelerin ihlali, satışın temel unsurlarından birini zedeler. Bu durum potansiyel alıcıların satıştan haberdar olmasını ve hazırlanmasını engelleyebileceği gibi, paydaşların haklarının da ihlal edilmesine yol açabilir.

2.1.3. Şartnamenin İlanda Yer Almaması

Ortaklığın giderilmesi davasında satış şartnamesinin ilanda bulunması ve şartnamenin içeriğinin hukuka uygun olması gerekir. Şartnamede yer alan hükümler, alıcıları yanıltıcı veya talebi azaltıcı nitelikte olmamalıdır. Örneğin, taşınmazın değerinden daha yüksek bir bedelin teklif edilmesi şartının getirilmesi veya satış bedelinin taşınmazın gerçek değerinin üzerinde olması şartının aranması hukuka aykırıdır.

2.1.4. Şartnamenin İncelemeye Açık Tutulmaması

Satış şartnamesinin, ilgililer tarafından incelenebilecek şekilde hazır bulundurulması gerekir. Potansiyel alıcıların ve ilgililerin şartnameyi inceleyememeleri, satışın şeffaflığını ve güvenilirliğini zedeler. Şartnamenin incelemeye açık tutulmaması, ihalenin feshi için önemli bir neden teşkil eder.

2.1.5. Kıymet Takdirindeki Eksiklikler

Satışa konu taşınmazın değerinin doğru tespit edilmemesi veya kıymet takdirinin usulüne uygun yapılmaması da hazırlık aşamasındaki önemli fesih nedenlerindendir. Kıymet takdirinin gerçeği yansıtmaması, hem paydaşların hem de potansiyel alıcıların menfaatlerini zedeler.

2.2. İhalenin Yapılması Aşamasındaki Nedenler

2.2.1. İcra Ve İflas Kanunundaki Temel Kurallara Uyulmaması

Ortaklığın giderilmesi davasında ihalenin yapılması sırasında kanunda öngörülen usul kurallarına uyulması zorunludur. Satış memurunun üç defa bağırma kuralına uymaması, artırma bedelinin malın tahmin edilen bedelinin yüzde ellisini bulmaması, satış isteyenin alacağına rüçhanı olan diğer alacakların toplamından fazla olmaması gibi durumlar ihalenin feshi nedenidir.

2.2.2. Şartnamedeki Hukuka Aykırı Koşullar

İhale şartnamesinde yer alan koşulların hukuka uygun olması gerekir. Örneğin, taşınmazın satışa esas alınan değerinin üzerinde bir bedelin teklif edilmesi şartının getirilmesi hukuka aykırıdır. Bu tür şartlar alıcıları yanıltıcı ve talebi azaltıcı nitelik taşır.

2.3. İhaleye Fesat Karıştırılması Halleri

İhaleye fesat karıştırılması, ihalenin sağlıklı bir şekilde yapılmasını engelleyici davranışları kapsar. İhaleye katılma yeterliğine sahip olan kişilerin ihaleye katılmalarının engellenmesi, ihaleye katılma yeterliğine sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasının sağlanması, teklif edilen malların şartnamede belirtilen niteliklere sahip olduğu halde sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakılması veya tam tersi durumlar fesat halleri arasında sayılır.

2.4. Alıcının Esaslı Hataya Düşmesi Durumu

Alıcının satışı yapılan şeyin esaslı niteliklerinde hataya düşmesi önemli bir fesih nedenidir. Örneğin, şartnamede belirtilen taşınmazın yüzölçümü ile gerçek durum arasında fark olması veya satışı yapılacak bir aracın motor gücünün şartnamede belirtilenden farklı olması durumunda alıcı esaslı hataya düşmüş sayılır. Alıcının hataya düşmesi durumu somut olayın özellikleri dikkate alınarak titizlikle incelenmelidir. Ayrıca, satış konusu malın ayıplı olması da bir fesih nedeni olarak kabul edilir ve bu durumda süre ihale tarihinden itibaren işlemeye başlar.

3. Ortaklığın Diderilmesi Davasında İhalenin Feshini İsteyebilecek Kişiler

3.1. Paydaşlar

İhalenin feshini talep edebilecek kişilerin başında paydaşlar gelir. Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda yapılan satışlarda, tüm paydaşların satış işleminin hukuka uygunluğunu denetleme hakları vardır. Bu hakkın kullanılması için paydaşın ihaleye katılmış olması şart değildir. Paydaşın mirasçılarının da ihalenin feshini talep etme hakları bulunmaktadır. Ancak mirasçıların mirası reddetmeleri halinde bu hakları sona erer ve taraf sıfatları ortadan kalkar.

3.2. Tapu Sicilindeki İlgililer

Tapu sicilinde hak sahibi olarak görünen kişiler de ihalenin feshini isteyebilir. Bu kapsamda ipotek hakkı sahipleri, intifa hakkı sahipleri ve diğer ayni hak sahipleri ihalenin feshini talep edebilecek kişiler arasındadır. Bu kişiler, satış işleminin kendi haklarını etkilemesi nedeniyle fesih talebinde bulunabilirler.

3.3. İhaleye Katılanlar

Pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak eden tüm katılımcılar, ihalenin feshini talep edebilir. İhaleye katılan kişiler, satış sürecindeki usulsüzlükleri bizzat gözlemleme imkanına sahip olduklarından, bu hakkın kendilerine tanınması önem arz eder. İhaleye katılmış olmakla birlikte ihaleyi kazanamamış olan kişiler de bu hakka sahiptir.

3.4. Diğer İlgililer

Ortaklığın giderilmesi davasında satış işleminden etkilenebilecek diğer ilgililerin de ihalenin feshini talep etme hakları vardır. Bu kapsamda ortaklığın giderilmesi davasını paydaşlardan birinin alacaklısının açması durumunda bu alacaklı da fesih talebinde bulunabilir. Ayrıca satış işleminden dolaylı olarak etkilenebilecek diğer hak sahipleri de, menfaatlerinin zarar gördüğünü kanıtlamak şartıyla ihalenin feshini isteyebilirler.

4. Ortaklığın Diderilmesi Davasında İhalenin Feshi Prosedürü

4.1. Başvuru Süresi

Ortaklığın giderilmesi davasında ihalenin feshi için başvuru süresi, ihalenin yapıldığı tarihten itibaren yedi gündür. İlgililerin ihalenin feshi sebebini en geç ihale günü öğrendikleri kabul edilir. Ancak bazı özel durumlarda bu süre farklılık gösterebilir. Satış ilanının tebliğ edilmemesi, satılan malın esaslı vasıflarındaki hatanın sonradan anlaşılması veya ihaleye fesat karıştırıldığının daha sonra öğrenilmesi hallerinde, şikayet süresi öğrenme tarihinden itibaren başlar. Bu durumda dahi ihalenin feshi talebi, ihale tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içinde ileri sürülmelidir.

4.2. Görevli ve Yetkili Mahkeme

Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda yapılan ihalenin feshi taleplerinde görevli mahkeme, Sulh Hukuk Mahkemesidir. İhalenin feshi talebi yanlışlıkla başka bir mahkemeye yapılırsa, mahkeme dosya üzerinden inceleme yaparak on gün içinde görevsizlik veya yetkisizlik kararı verir ve bu karar kesindir. Yetkili mahkeme ise ortaklığın giderilmesi davasını gören ve satış kararını veren Sulh Hukuk Mahkemesidir.

4.3. Yargılama Usulü

Mahkeme, ihalenin feshi talebinin kendisine ulaşmasından itibaren yirmi gün içinde duruşma yapar. Taraflar duruşmaya gelmeseler dahi mahkeme karar vermek zorundadır. Şikayetçi, fesih talebini ileri sürerken yurt içinde bir adres göstermek zorundadır. İhalenin feshi talebinde bulunan kişi, ihalede yapılan usulsüzlük nedeniyle kendi haklarının ihlal edildiğini ve menfaatlerinin zarar gördüğünü ispat etmekle yükümlüdür.

4.4. Taraf Teşkili Zorunluluğu

Ortaklığın giderilmesi satışlarında ihalenin feshi davalarında taraf teşkili özel önem taşır. Tüm hissedarların davada yer alması zorunludur. Bu zorunluluk, hissedarların tamamının taraf olarak gösterilmelerini gerektirir çünkü hissedarların ihalenin feshi isteminin incelenmesinde hukuki yararları vardır. Hissedar ölmüşse, mirasçıların davaya katılması sağlanmalıdır. Mirasın tüm mirasçılar tarafından reddi halinde, terekenin iflas hükümlerine göre tasfiyesi sürecinin beklenmesi gerekir. Taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkeme bu hususu kendiliğinden gözetmek zorundadır.

5. Ortaklığın Giderilmesi Davası İhalenin Feshi Talebinin Sonuçları

5.1. Talebin Kabulü Halinde

5.1.1. Mülkiyet Durumu

Mahkeme ortaklığın giderilmesi davasında ihalenin feshi talebini kabul edip karar kesinleştiğinde, alıcının ihale ile birlikte kazandığı mülkiyet hakkı sona erer. Taşınmaz tapu siciline tescil edilmişse, bu tescilin iptali gerekir ve mülkiyet önceki paydaşlara geri döner. Ancak ihale kesinleşmeden önce taşınmaz üzerinde hak kazanan iyiniyetli üçüncü kişilerin hakları korunur.

5.1.2. İhale Bedelinin İadesi

İhalenin feshi kararının kesinleşmesiyle birlikte, alıcının ödediği ihale bedeli kendisine iade edilir. İhale bedelinin nemalandırılmış olması durumunda, bedel nemalarıyla birlikte alıcıya geri verilir. Bu nedenle satış memuru, ihalenin feshine yönelik davanın sonucunda verilecek karar kesinleşinceye kadar ihale bedelini bankada nemalandırarak bekletir.

5.1.3. Yeniden Satış İşlemleri

İhalenin feshi kararının kesinleşmesinden sonra, ilgililerin talebi halinde yeniden satış işlemleri gerçekleştirilir. Bu durumda yeni bir satış hazırlığı yapılması ve tüm satış prosedürünün baştan uygulanması gerekir.

5.2. Talebin Reddi Halinde

5.2.1. Para Cezası

Ortaklığın giderilmesi davasında mahkeme ihalenin feshi talebini reddederse, talep sahibini ihale bedelinin yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Ancak işin esasına girilmeden verilen red kararlarında para cezasına hükmedilemez. Örneğin, dava şartı yokluğundan veya süresinde dava açılmamış olması nedeniyle verilen red kararlarında para cezası uygulanmaz.

6. Ortaklığın Giderilmesi Davasında İhalenin Feshinde Özellikli Durumlar

6.1. İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Durumu

Ortaklığın giderilmesi davasında yapılmış ihalenin feshinden önce taşınmaz üzerinde hak kazanan iyiniyetli üçüncü kişilerin hakları özel olarak korunur. Medeni Kanunun tapu siciline güven ilkesi gereğince, bu kişilerin kazanımları geçerliliğini korur. Bu koruma, hem ayni hak kazanan hem de sınırlı ayni hak elde eden üçüncü kişiler için geçerlidir. Dolayısıyla ihalenin feshi kararı, bu kişilerin haklarını etkilemez ve onların hukuki durumlarında bir değişikliğe neden olmaz.

6.2. İhale Bedelinin Nemalandırılması

Ortaklığın giderilmesi davasında ihalenin feshi talep edildiğinde, satış memuru ihale bedelini bankada nemalandırmak zorundadır. Bu nemalandırma işlemi, ihalenin feshi davasının sonucunda verilecek kararın kesinleşmesine kadar devam eder. Ancak ihale alıcısı, ihalenin feshi talep edilmiş olsa bile ihale bedelini ödemekle yükümlüdür. İhalenin feshine karar verilirse, ihale bedeli tüm nemalarıyla birlikte hak sahiplerine ödenir. Bu düzenleme hem alıcının hem de satıcının menfaatlerinin korunmasını amaçlar.