Yoksulluk Nafakası Kaç Yıl Ödenir, Nasıl Sona Erer? *2024

Yoksulluk Nafakası Kaç Yıl Ödenir, Nasıl Sona Erer?

Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesinde düzenlenen yoksulluk nafakası; yoksulluğa düşecek tarafın, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında desteklenmesidir. Yoksulluk nafakası, evlilik birliğinde eşler arasında geçerli olan dayanışma ve yardımlaşma yükümlülüğünün, evlilik birliğinin sona ermesinden sonra da kısmen devamı niteliğindedir. Yoksulluk nafakası kararı hakim tarafından verilir.

 

Bu yazımızda hakim tarafından yoksulluk nafakası ödenmesine hükmedildiği takdirde nafaka kaç yıl ödenir ya da nasıl sona erer gibi sorulara yanıt bulacak ve yoksulluk nafakası ile ilgili diğer bilgilere ulaşacaksınız.

 

Yoksulluk Nafakası Kaç Yıl Ödenir?

1. Yoksulluk nafakası kural olarak süresizdir. Yani, yoksulluk nafakası şu kadar sene ödenir şeklinde bir bilgi tam olarak gerçeği yansıtmaz.
2. Ancak, mahkeme kararıyla belirli bir süre için de verilebilir. Bu süre, tarafların ekonomik durumları, evlilik süresi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
3. Süresiz olarak verilen nafaka, sona erme koşulları gerçekleşene kadar devam eder.

Yoksulluk nafakasının süresiz olması ne demektir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesine göre, yoksulluk nafakasına kural olarak süresiz olarak karar verilir. Yargıtay uygulamasında talep edilen yoksulluk nafakasının koşulları mevcutsa ve fakat istem süresiz olarak ileri sürüldüyse hâkim, taleple bağlılık ilkesi gereği yoksulluk nafakasına süreli hükmedememektedir. Bu açıdan bakıldığında süresiz yoksulluk nafakası talebi karşısında hâkim ya istemi reddeder ya da zorunlu olarak süresiz yoksulluk nafakasına karar verir.

Yoksulluk nafakasının süresiz olmasına yönelik eleştiriler nelerdir?

Yoksulluk nafakasının süresiz olmasına yönelik başlıca eleştiriler şunlardır:

1. Kısa süreli evlilik yapan kişilerin, bu hüküm sebebiyle ömür boyu nafaka ödemek zorunda kalması hakkaniyete aykırıdır.
2. Nafaka alacaklısını çalışmamaya özendirmekte ya da sigortasız çalışmaya zorlamaktadır.
3. Nafaka alacağından yoksun kalmamak için boşanmış eşlerin yeni bir evlilik yapmaktan kaçınmalarına ve bu yüzden ilişkilerini evlilik ilişkisi dışında ve gizli tutmalarına neden olabilmektedir.

Yoksulluk nafakasının süresiz olmasını savunan görüşler nelerdir?

Yoksulluk nafakasının süresiz olmasını savunan görüşler şunlardır:

1. Özellikle kırsal yörede yaşayıp, hiçbir meslek ya da sanatı olmayan bir kadının yoksulluk nafakası olmaksızın hayatını sürdürmesi mümkün değildir.
2. Sosyal devlet ilkesinin somut uygulaması olan yoksulluk nafakasının ahlâki ve dayanışmacı niteliği düşünüldüğünde, yoksulluk nafakasının süresiz olması hakkaniyete uygundur.
3. TMK m. 176/3’de yer alan nafakanın sona erme sebeplerinin geniş içerikli olması ve nafaka borçlusunu koruması nedeniyle yoksulluk nafakasının süresinin sınırlanmaması gerekir.
4. Aile içinde ve toplumda göreceli olarak güçsüz olan kişi, çocuk ve kadındır. Güçsüzü gözetip koruyan pozitif ayrımcılık ilkesi de, özellikle uygulamada nafaka alacaklılarının çoğunun kadın olduğu da göz önüne alındığında kadının korunmasına işaret eder.

Anayasa Mahkemesi yoksulluk nafakasının süresiz olmasına ilişkin nasıl bir karar vermiştir?

Anayasa Mahkemesi, yoksulluk nafakasının süresiz olmasına ilişkin itirazı reddetmiştir. Yüksek Mahkeme, “süresiz olarak” ibaresinin, nafaka alacaklısının her zaman ölünceye kadar yoksulluk nafakası alacağı anlamına gelmediğini belirtmiştir. Kanun koyucunun amacının, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşen eşe şartları bulunduğu sürece ekonomik yönden destek sağlanması ve asgari yaşam ihtiyaçlarının karşılanması olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca Kanun koyucunun amacının, yoksulluğa düşecek eşin ölünceye dek yoksulluk nafakası alması olmadığı gerekçesiyle de iptal istemi reddedilmiştir.

Yoksulluk nafakasının süresi ile ilgili hâkimin takdir yetkisi var mıdır?

Yargıtay uygulamasında, yoksulluk nafakasının süresiz talep edilmesine karşın, belirli bir süre ile sınırlı olmak üzere karar verilmesi bozma sebebi sayılmaktadır. Yoksulluk nafakasının süresi ile ilgili somut olay gerektirse veya haklı sebepler bulunsa bile hâkimin bunları dikkate alarak yoksulluk nafakasının süresine ilişkin takdir yetkisini kullanamayacağı belirtilmektedir. Zira hâkime takdir yetkisi verilmeyen ve emredici kanun hükmü ile düzenlenen işbu konuda nafaka süresinin kısaltılması kanuna açıkça aykırıdır.

Yoksulluk nafakasının süresi ile ilgili taraflar anlaşabilir mi?

Taraflar yoksulluk nafakasının sınırlı süreyle verilmesi konusunda bir anlaşmaya varabilir. Böyle bir anlaşma hâkim tarafından onaylanmışsa bu karar kesin hüküm oluşturur. Bu kesin hüküm sebebiyle sınırlı süre bittikten sonra, nafaka alacaklısı yoksulluk nafakasının uzatılmasını talep edemez.

Yoksulluk nafakası hangi tarihten itibaren başlar?

Yoksulluk nafakası, boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Boşanma anında yoksul olmayıp, daha sonra yoksullaşan eş lehine yoksulluk nafakasına karar verilemez.

 

 

Yoksulluk Nafakası Nasıl Sona Erer?

Yoksulluk nafakası aşağıdaki şartlardan biri sağlandığı takdirde sona erer:

1. Nafaka alan tarafın yeniden evlenmesi.
2. Taraflardan birinin ölümü.
3. Nafaka alan tarafın haysiyetsiz hayat sürmesi.
4. Nafaka alan tarafın ekonomik durumunun düzelmesi, yoksulluktan kurtulması.
5. Nafaka ödeyen tarafın ekonomik durumunun ciddi şekilde kötüleşmesi.
6. Mahkeme kararıyla belirlenen sürenin dolması (eğer süreli verilmişse).
7. Nafaka alan tarafın evli olmadan bir başkasıyla fiilen evliymiş gibi yaşaması.
8. Nafakanın kaldırılması veya azaltılması için açılan dava sonucunda mahkemenin karar vermesi.

Bu konuda dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, yoksulluk nafakasının otomatik olarak sona ermediğidir. Sona erme koşulları oluşsa bile, nafakanın kaldırılması için mahkemeye başvurulması ve mahkeme kararı alınması gerekir.

Yoksulluk nafakası hangi hallerde kendiliğinden sona erer?

TMK m. 176/3’e göre, irat şeklinde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar. Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi ile yoksulluk nafakasının kendiliğinden sona ermesinin gerekçesi, bakım yükümlülüğünün yeni eşe geçmiş olmasıdır.

Yoksulluk nafakası hangi hallerde mahkeme kararıyla sona erer?

TMK m. 176/3’e göre, alacaklının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi hallerinde yoksulluk nafakası mahkeme kararıyla kaldırılır. Bu durumlar nafaka borçlusu tarafından kanıtlanmalıdır.

 

Yoksulluk nafakası alan boşanmış eşin haysiyetsiz hayat sürmesi ne demektir?

Haysiyetsiz hayat süren eş, toplumun şeref, namus, haysiyet ve ahlak gibi müşterek değer yargıları ile çatışan bir hayatı, süreklilik arz edecek şekilde yaşayan kişidir. Örneğin, uyuşturucu ticareti yapmak, kadın ticareti yapmak, fuhuş yapmak, hırsızlık gibi yüz kızartıcı suç işlemek haysiyetsiz hayat sürmeye örnek olarak gösterilmiştir. Haysiyetsiz hayat sürme halleri nedeniyle yoksulluk nafakasının kaldırılabilmesi için, sürdürülen yaşam tarzının sürekliliği yanında bu gibi davranışların nafaka borçlusu için haysiyet ve onur kırıcı nitelikte olması gerekir.

Yoksulluk nafakası alan boşanmış eşin başkasıyla fiilen evliymiş gibi yaşaması ne demektir?

Nafaka alacaklısının evlenme olmaksızın karşı cinsten ya da aynı cinsten birisiyle evliymiş gibi yaşaması halinde yoksulluk nafakası, nafaka borçlusunun talebi üzerine mahkeme tarafından kaldırılır. Örneğin nafaka alacaklısı kişi başka biriyle oturacakları bir ev satın almışsa, kiralamışsa, nişan yüzüğü taşıyorsa ya da birlikte beşerî toplantılara katılıyorlarsa fiilen evliymiş gibi yaşadıkları kabul edilir. Böyle durumlarda, hâkimin takdir yetkisi yoktur. Talep halinde hâkimin yoksulluk nafakasının dava tarihinden itibaren kaldırılmasına karar vermesi gerekir.

Yoksulluk nafakasının nafaka alacaklısının yoksulluğunun ortadan kalkması halinde kaldırılması ne demektir?

Nafaka borçlusunun açtığı dava sonucunda, nafaka alacaklısının yoksulluğunun ortadan kalktığı kanıtlanırsa, mahkeme tarafından yoksulluk nafakasının kaldırılmasına karar verilir. Nafaka alacaklısına miras kalması, bağış yapılması gibi ivazsız iktisapta bulunulması ya da nafaka alacaklısının düzenli gelir sağlayan bir işe girmesi gibi haller sonucunda kişi yoksulluktan kurtulmuş sayılır. Ancak nafaka alacaklısının geçici işlerde çalışması, yetim aylığı alması hükmedilmiş yoksulluk nafakasının kaldırılmasını haklı kılmaz.

Yoksulluk nafakasının hakkaniyetin gerektirmesi halinde kaldırılması ne demektir?

Nafaka yükümlülüğünü yerine getirmesi nafaka borçlusundan beklenilemeyecek derecede önemli değişikliklerin gerçekleşmesi halinde, yoksulluk nafakası kaldırılmalıdır. Hakkaniyet gerektiriyorsa, nafaka miktarının indirilmesi mümkündür. Nafaka yükümlüsünün maddi durumunun kötüleşmesi ya da nafaka alacaklısının ekonomik durumunun göreceli olarak iyileşmesi halinde de bu durum ortaya çıkabilir. Bunun dışında herhangi ekonomik değişiklik olmasa dahi somut olayda hakkaniyet gerektiriyorsa yoksulluk nafakası tamamen kaldırılabileceği gibi, nafaka miktarında indirime gidilebilir.

Yoksulluk nafakası nasıl ödenir?

TMK m. 176/1’e göre hâkim, yoksulluk nafakasının toptan ya da durum gerektiriyor ise irat şeklinde ödenmesine karar verebilir. Taraflar da yaptıkları anlaşma ile yoksulluk nafakasının ödenme şeklini belirleyebilirler. Bu anlaşmanın geçerli olabilmesi için, hâkim tarafından onaylanması gerekir.

Yoksulluk nafakası davası ne zaman açılabilir?

TMK m. 178’e göre maddi tazminat, manevi tazminat ya da yoksulluk nafakası davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılmazsa zamanaşımına uğrar.

Yoksulluk nafakası davası harca tabi midir?

Boşanma davasında talep edilen yoksulluk nafakası, boşanma davasının fer’i olduğundan harca tâbi değildir. Ancak yoksulluk nafakası boşanma davasından bağımsız olarak açılırsa harca tâbidir.

Yoksulluk nafakası için asgari ücret sınırı var mıdır?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yerleşik kararlarında “asgari ücret seviyesinde gelire sahip olunması” yoksulluk nafakası bağlanmasını olanaksız kılan olgu kabul edilmediği gibi, asgari ücretin üzerinde gelire sahip olunması da yoksulluk nafakası bağlanmasını olanaksız sayan bir olgu olarak kabul edilmemiştir. Bu durumun ancak nafakanın miktarının saptanmasında dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

Yoksulluk nafakası miktarı nasıl belirlenir?

Yoksulluk nafakası takdir edilirken talep edeni yoksulluktan kurtaracak miktar esas alınmalıdır. Sırf talep edilenin mali gücü yüksek diye fazla bir yoksulluk nafakasına hükmedilmemelidir. Nafaka yükümlüsü mali açıdan güçlü olsa da nafaka alacaklısının geçimi için gerekli olan miktardan daha fazlası ile yükümlü kılınamaz. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanları yoksul kabul etmektedir.

Yoksulluk nafakası alacaklısının çalışması nafakayı etkiler mi?

Nafaka alacaklısının düzenli gelir sağlayan bir işe girmesi durumunda işin sürekliliği, alınan ücretin yeterliliği gibi hususlar sabit görülürse yoksulluk nafakasının kaldırılmasına karar verilebilir. Ancak geçici işlerde çalışmak yoksulluk nafakasının kaldırılmasını gerektirmez. Yargıtay bir kararında, nafaka alacaklısı davacı kadının çalışmaya başladığının ileri sürüldüğü bir davada, davacı kadının çalışıp çalışmadığı, çalışıyorsa elde ettiği gelirin kendisini yoksulluktan kurtarıp kurtarmayacağı, işten ayrılmış ise ayrılma sebebi araştırılıp değerlendirilerek sonucu uyarınca yoksulluk nafakası hakkında karar verilmesine işaret etmiştir.

Yoksulluk nafakasının iptali davası açılabilir mi?

Evet, yoksulluk nafakasının iptali davası açılabilir. Nafaka borçlusu, TMK m. 176/3’te belirtilen sebeplerin varlığı halinde yoksulluk nafakasının kaldırılması için dava açabilir. Bu sebepler; alacaklının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesidir.

Yoksulluk nafakası borçlusunun ölümü halinde ne olur?

TMK m. 176/3’e göre, yoksulluk nafakası, nafaka borçlusunun ölümü ile kendiliğinden sona erer. Nafaka borcu kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğundan mirasçılara intikal etmez. Nafaka borçlusunun mirasçıları, ölüm tarihinden sonraki döneme yönelik nafaka alacaklısına herhangi bir ödemede bulunmazlar. Ancak muaccel olmuş nafaka borçları talep edilebilir.

Yoksulluk nafakası alacaklısının ölümü halinde ne olur?

TMK m. 176/3’e göre, yoksulluk nafakası, nafaka alacaklısının ölümü ile kendiliğinden sona erer. Nafaka alacağı kişiye sıkı sıkıya bağlı hak olduğundan mirasçılara intikal etmez. Nafaka alacaklısının mirasçıları, ölüm tarihinden sonraki döneme yönelik nafaka borçlusundan herhangi bir istemde bulunamazlar. Ancak muaccel olmuş nafaka alacakları talep edilebilir.

Yoksulluk nafakası hangi hallerde değiştirilebilir?

TMK m. 176/4’e göre, tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Örneğin, nafaka yükümlüsünün maddi durumunun kötüleşmesi ya da nafaka alacaklısının ekonomik durumunun göreceli olarak iyileşmesi halinde nafaka miktarı değiştirilebilir.

Yoksulluk nafakası dava açılmadan önce talep edilebilir mi?

Hayır, yoksulluk nafakası ancak boşanma davası ile birlikte veya boşanma kararının kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde açılacak bağımsız bir dava ile talep edilebilir. Boşanma davası açılmadan önce yoksulluk nafakası talep edilemez.

Yoksulluk nafakası kararı kesinleşmeden icraya konulabilir mi?

Hayır, yoksulluk nafakası kararı kesinleşmeden icraya konulamaz. Ancak nafakanın geçici olarak ödenmesine karar verilmişse, bu karar kesinleşmeden de icraya konulabilir.

Yoksulluk nafakası alacaklısı nafakadan feragat edebilir mi?

Evet, yoksulluk nafakası alacaklısı nafakadan feragat edebilir. Ancak bu feragatin geçerli olabilmesi için, nafaka alacaklısının iradesinin sakatlanmamış olması ve feragatin açık bir şekilde yapılması gerekir.

Yoksulluk nafakası borçlusu nafaka borcunu rızaen öderse, daha sonra geri isteyebilir mi?

Nafaka borçlusu, nafaka alacaklısının yeniden evlendiğinden habersiz olarak nafaka ödemeyi sürdürmüşse, ortada sebepsiz zenginleşme vardır. Yapılan ödemeler, yeniden yapılan evliliğin öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl içinde geri istenebilecektir.

Yoksulluk nafakası alacaklısının evlenmeden birlikte yaşaması halinde ne olur?

Nafaka alacaklısının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması halinde yoksulluk nafakası, nafaka borçlusunun talebi üzerine mahkeme tarafından kaldırılır. Bu durumun kanıtlanması halinde yoksulluk nafakasının kaldırılmasına, kanıtlanmaması halinde ise açılan davanın reddine karar verilir.

Yoksulluk nafakası borçlusunun yeniden evlenmesi nafakayı etkiler mi?

Kural olarak nafaka borçlusunun yeniden evlenmesi, yoksulluk nafakası borcunu sona erdirmez. Nafaka borçlusunun yeniden evlenmesi, evlenene yeni evlilik birliğinden dolayı yeni yükümlülükler getirdiğinden TMK m. 176/4 uyarınca indirim sebebi olabilir.

Yoksulluk nafakası borçlusu nafaka ödemezse ne olur?

Nafaka borçlusu nafakayı ödemezse, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir. İcra takibinde nafaka borçlusunun maaşına veya diğer gelirlerine haciz konulabilir. Ayrıca nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında disiplin hapsi uygulanabilir.

 

 

Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.