Aile Yurdu Kurulması
AİLE YURDU
Aile yurdu, kişilerin kendilerinin ya da ailesinin oturması veya işletmesi şartıyla kurulur. Kural olarak aile yurdunun kuruluş amacı aile bireylerinin geçimini ve meslek ihtiyacını karşılamaktan ibarettir. Aile yurdu kurulması itibariyle hak sahibi bu taşınmazda ikamet etmekle yükümlü olur ancak aksi kararlaştırılabilir. Uygulamada genellikle aile konutunun şerh edilerek çeşitli güvencelerden yararlanıldığı görünse de aile yurdu koruması daha etkin ve daha geniş bir koruma sağlamaktadır. Aile yurdu haline getirilen taşınmaz artık haczedilemez, rehnedilemez, icra ile satılamaz, kiraya verilemez. Dolayısıyla aile yurdu kurulması ile ilgili aile ekonomik sarsıntılara karşı güvence altına alınır, korunmaya çalışılır.
Kanun koyucu yalnızca bazı taşınmazların aile yurdu haline getirilebileceğini hüküm altına almıştır. Bunlar;
1. Konutlar
2. Tarıma veya sanayiye elverişli taşınmazlar
Bunlar eklentileriyle birlikte aile yurdu haline getirilebilirler. Belirtmek gerekir ki, söz konusu konut veya taşınmazın büyüklüğü muhakkak bir ailenin normal geçimine ve barınmasına yetecek ölçüden fazla olmamalı. Bu ölçüt taşınmazın üzerindeki rehin haklarına ve malikin diğer mallarına bakılmaksızın dikkate alınır.
AİLE YURDU NASIL KURULUR ?
Aile yurdu kurmaya izin verildiğine dair mahkeme kararı olmadıkça söz konusu taşınmaz aile yurdu niteliğini kazanamaz. Aile yurdu kurulması için mahkeme kararı gerekir. Bu bağlamda öncelikle aile yurdu kurulması istenen taşınmazın maliki mahkemeye başvurmalıdır. Mahkeme aşağıda değineceğimiz bazı kimseleri 2 ay içinde itiraz etmeye çağıracak ve bu hususu ilan edecektir. İtiraz eden kimselerin olmaması veya haksız itiraz olması halinde mahkeme aile yurdunun kurulmasına izin verir.
Aile yurdunun kurulması için muhakkak mahkeme kararının tapuya şerh edilmesi ve ilan edilmesi gerekmektedir.
AİLE YURDU KURULMASINDA MAHKEME İZNİ ZORUNLULUĞU
Hakim birtakım koşulların yerine getirilip getirilmediğini inceleyecek ve olumlu karar vermesine engel hususları tespit edecektir. Aşağıdaki koşulların sağlanması halinde hakim aile yurdu kurulmasına izin verecektir. Bu koşullar;
1. Taşınmazın konut veya tarıma veya sanayiye elverişli taşınmaz olmalı
2. Yurdun kurulmasına 3.kişilerin itiraz etmemesi
3. Kişiler itiraz etmiş olsa dahi bu itirazın haklı olmadığının anlaşılması
4. Süresi içinde itiraz eden alacaklıların ilgilerinin kesildiği ispat edilmesi
5. Taşınmaz üzerinde bulunan rehin ve hacizler kaldırılması
Yukarıda da belirtildiği üzere aile konutu yapılması istenen taşınmazın üzerinde rehin veya haciz var ise malik öncelikle bunları ortadan kaldırmalıdır. Taşınmazın üzerindeki rehin ve haciz kaldırılmadan kural olarak bu taşınmaz aile yurdu haline getirilemez. Kimi durumda ise malikin borcu itiraz eden veya rehinli alacaklı lehine vadeye bağlanmış olabilir. Bu durumda aile yurdu kurmak isteyen borçlu hemen ödemede bulunabilir ve bu engeli ortadan kaldırabilir. Hakim bu hususu kendiliğinden nazara alır.
AİLE YURDU KURULMASI KARARININ ŞERH EDİLMESİ ŞARTI
Hakim söz konusu taşınmazın aile yurdu haline getirilmesine izin verirse bu kararın şerh edilmesi gerekmektedir. Şerh edilmeden aile yurdu kurulamaz. İzne ilişkin mahkeme kararı tapu kütüğüne şart edilmelidir. Bu şerh ile birlikte malikin aile yurdu üzerindeki tasarruf yetkisi kaldırılır. Aynı zamanda tapu kütüğü tasarruflara kapatılmış olur. Yani artık aile yurdu haline getirilen taşınmaz devrolunamaz veya rehnedilemez. Mahkeme ayrıca bunu ilan eder.
AİLE YURDU KURULMASININ SONUÇLARI
– Aile yurdu haline getirilen taşınmazlar devrolunamaz, rehnedilemez ve kiraya verilemez.
– Aile yurdu ve eklentileri hakkında cebrî icra yoluna başvurulamaz.
AİLE YURDU KURULMASININ ENGELLENMESİ
Malik, söz konusu taşınmazın aile yurdu haline getirilmesi için mahkemeye başvuru yapmalıdır. Hakim bu başvuruyu olumlu sonuçlandırmak için bu taşınmazın aile yurdu haline getirilmesinde ihtilaf olmamasını gözetmektedir. Bundan ötürü hakim, birtakım insanlara itiraz etmeleri için süre tanır. Bu süre içinde ilgililerin itiraz etmeleri ve bu itirazın haklı bulunması halinde aile yurdu kurulması engellenebilir. Kural olarak bu kişiler mahkemece yapılan ilânla itirazlarını iki ay içinde bildirmeye çağrılırlar. Aile yurdu kurulmasını engelleyebilecek kişiler;
1. Alacaklılar
2. Aile yurdu kurulması yüzünden haklarının zedelenmesi ihtimali bulunan kişiler
3. Alacakları taşınmaz rehiniyle güvenceye bağlanmış olan kişiler
4. Hacizli alacaklılar
Bu kimseler mahkemenin yapacağı ilanı takriben 2 ay içinde varsa itirazlarını bildirmelidirler. 2 aylık süre hak düşürücü süre olup bu sürenin kaçırılması halinde aile yurdunun kurulmasına itiraz hakkı sona erer. Hakim, öne sürülen itirazların haklı olduğuna kanaat getirirse bu durumu gözetecek ve kararını buna göre verecektir.
3.KİŞİLERİN AİLE YURDUNA DAHİL OLMASI
Kanun koyucu bunların yanısıra aile yurduna bazı kişileri mahkeme kararıyla dahil edebilir. Kural olarak bu kimseler yoksulluğu sebebiyle aile yurduna alınmaya muhtaç olmalı ve kabullerine engel olacak durumları olmamalıdır. Bu kişiler;
– Malikin üstsoyu
– Malikin altsoyu
– Malikin kardeşleri
Bu kimseler mahkeme kararıyla aile yurduna kabul edilebilirler. Bu niteliğe sahip olmayan kişilerin örneğin hala, amca, dayı, yeğenlerin aile yurduna dahil edilmeleri kanunen mümkün değildir. Belirtmek gerekir ki, bu işlem için mahkeme kararı gerekir.
AİLE YURDUNA YÖNETİCİ ATANMASI
Malik borçlarını ödemede acze düşerse, aile yurdunu yönetmek üzere mahkemece bir yönetici atanır. Aile yurduna yönetici atanabilmesi için malikin acze düşmesi gerekmektedir. Aksi halde yönetici atanmasına gerek yoktur. Mahkemece atanacak olan yönetici, yurdu amacına ve alacaklıların menfaatlerine uygun biçimde yönetmekle mükelleftir.
AİLE YURDUNUN SONA ERMESİ
Aile yurdu malikin sağlığında sona erdirilebileceği gibi malikin ölümüyle de kendiliğinden sona erebilir.
Malikin ölümü
Kural olarak malikin ölümüyle birlikte aile yurdu vasfı sona erer. Ancak aksinin kararlaştırılması mümkündür. bu bağlamda aile yurdu olan taşınmazın mirasçılara yurt olarak geçmesine ilişkin bir ölüme bağlı tasarrufun yapılmış ise (vasiyetname) aile yurdu niteliği malikin ölümünden sonra da devam edecektir. Ancak böyle bir husus kararlaştırılmamış ise yurdun vasfı sona erecektir. Böyle bir tasarruf yoksa, malik ölünce tapu kütüğündeki yurda ilişkin şerh silinir.
Malikin sağlığında
Malikin sağlığında aile yurdunun sona ermesini istemesi halinde öncelikle tapu kütüğündeki kaydın silinmesini talep ettiği bir dilekçe hazırlamalı ve bunu mahkemeye sunmalıdır. Mahkeme de kural olarak bu istemi ilan eder ve yine ilan tarihinden itibaren 2 ay bekleyerek varsa bu hususa itiraz edebilecek olanları bekler. İtiraz gelmezse ya da gelen itiraz haksız ise mahkeme kütükteki kaydın silinmesine izin verir. Yani aile yurdunun kurulmasında olduğu gibi silinmesinde de mahkeme izni gerekir.
Aile yurdu kurulması konusunda daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
