Kira Sözleşmesinde Kefil: Hakları ve Sorumlulukları *2024

Kira sözleşmelerinde, kiracının kira bedelini ve diğer yükümlülüklerini yerine getirememesi halinde, kiralayanın alacağını güvence altına almak için kefil gösterilmesi yaygın bir uygulamadır. Kefil, kiracının borcunu yerine getirmemesi durumunda, kiralayana karşı sorumlu olur.

 

Kefilin Sorumluluğu Nelerdir?

Kefilin sorumluluğu, kira sözleşmesinde ve Borçlar Kanunu‘nda belirtilen hükümlere tabidir. Kefil, Yargıtay kararlarında da açıkça belirtildiği üzere aksi kararlaştırılmadığı takdirde sadece kiracının ödemediği kira bedellerinden sorumludur.

” (…) kefilin sorumlu olacağı muayyen miktar açıkça gösterilmediğinden kefaletin kira parasına ilişkin kısmı dışındaki hükümleri geçersizdir. Kefil bu durumda sadece ödenmeyen kira bedeli ile sorumludur. Kira bedeli dışında hor kullanma, elektrik, su bedeli, yeniden tamir ve kiraya verme süresinden doğan alacaklardan müteselsil kefilin sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırıdır. Bu kalem isteklerin reddi yerine kabulü hükmün bozulmasını gerektirmiştir (…) ONÜÇÜNCÜ HUKUK DAİRESİ Esas 2002/12935 Karar 2003/1555 Tarih 18.02.2003

 

Kefilin Sorumluluğunun Sınırları

Kefilin sorumluluğu, bazı durumlarda sınırlandırılabilir. Bu sınırlamalar, sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Örneğin, kefil, belirli bir kira bedeli veya belirli bir süre için sorumlu tutulabilir. Ayrıca, kefil, kiracının kusurundan dolayı oluşan zararlardan sorumlu tutulamaz.

 

Kefilin Hakları

Kefil, belirli haklara da sahiptir. Kefil, kiracının borcunu ödemeden önce kiralayana karşı ödemesini talep edebilir. Ayrıca, kefil, kira sözleşmesini feshetmek ve borcunu ödemek suretiyle kefalet yükümlülüğünden kurtulabilir.

 

Kefaletin Şekli ve Unsurları

Kira sözleşmesinde kefilin sorumluluğunun geçerli olabilmesi için, kefaletin yazılı şekilde kurulması zorunludur. Bu yazılı belgede, aşağıdaki unsurların yer alması gerekir:

Kefilin Kimlik Bilgileri: Kefilin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası gibi kimlik bilgilerinin açıkça belirtilmesi gerekir.
Sorumluluk Kapsamı: Kefilin hangi borçlardan sorumlu olduğu, kira bedeli, gecikme faizi, tahliye masrafları gibi kalemler tek tek sayılabilir veya “kira sözleşmesinden doğan tüm borçlar” şeklinde genel bir ifade kullanılabilir.
Sorumluluğun Sınırı: Kefilin sorumluluğunun süresi ve miktarı, sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Örneğin, kefaletin 2 yıl süreyle ve en fazla 12.000 TL ile sınırlı olduğu belirtilebilir. Bu sınırın belirtilmemesi halinde, kefalet 10 yıl ile sınırlı olmak üzere, kira sözleşmesi boyunca kiracının tüm borçlarından sorumlu tutulabilir.
Kefilin El Yazısı İmzası: Kefaletin geçerliliği için, kefilin el yazısı imzasının bulunması zorunludur. Bilgisayar çıktısı veya imza atma yetkisi olmayan kişilerin imzası geçerli değildir.

Müteselsil Kefalet ve Müşterek Kefalet

Kira sözleşmelerinde iki tür kefalet uygulaması söz konusu olabilir:

Müteselsil Kefalet: Bu durumda, kiralayan isterse doğrudan kefilden borcu talep edebilir. Kefil borcu ödedikten sonra, kiracının kendisinden rücu hakkına sahiptir (ödediği parayı geri talep edebilir).

Müşterek Kefalet: Kiralayan öncelikle kiracının kendisinden borcu talep eder. Kiracının borcu ödeyememesi durumunda, kiralayan kefile başvurabilir. Bu durumda, kefil ve kiracı borcu birbirlerine oranları dahilinde öderler. Sözleşmede aksi belirtilmedikçe, kefil ve kiracı borcu yarı yarıya paylaşırlar.

Uzayan Kira Sözleşmesinde Kefilin Sorumluluğu

Kira sözleşmesinin uzatılması halinde, kefilin sorumluluğu genel olarak şu şekilde değerlendirilir:

Kefalet Süresi Belirtilmişse: Kefalet süresi belirtilmişse ve kira sözleşmesi uzatılmış olsa da, kefilin sorumluluğu sadece kefalet süresi ile sınırlıdır. Örneğin, kefalet süresi 2 yıl olarak belirtilmişse kefil sadece ilk 2 yıl için sorumludur.

Kefalet Süresi Belirtilmemişse: Kira sözleşmeleri kural olarak her sene yenilenir. Dolayısıyla kefalet sözleşmesi de esasında 1 yılın sonunda sona erer. Fakat kira için kefalet sözleşmesi imzalayanların iradesi genellikle kira sözleşmesinin tamamen sona erdiği ana kadar olduğundan, kefilin sorumluluğu kira sözleşmesi boyunca devam eder. Kefilin bu durumu, yani kira sözleşmesinin yenilendiği her senenin sonunda sözleşmeyi uzatıp uzatmayacağını özellikle belirtmesi gereklidir. Kefilin en fazla sorumlu tutulacağı süre ise 10 yıldır.

Kefilin Sorumluluğunun Sonuçlanması

Kefilin sorumluluğu, aşağıdaki durumlarda sona erer:

Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi: Kira sözleşmesi feshedildiğinde veya sona erdiğinde, kefilin sorumluluğu da sona erer.
Borcun Ödenmesi: Kefil, kiracının borcunu ödediğinde, kendi sorumluluğundan kurtulur.
Kefalet Süresinin Doluşu: Sözleşmede belirlenen kefalet süresi dolduğunda, kefilin sorumluluğu sona erer.

Kefilin Korunması ve İtiraz Hakları

Kira sözleşmesinde kefil olarak yer alan kişi, bazı durumlarda kendini koruyabilir ve sorumluluğundan kurtulabilir. Bunlar:

Asıl Borçlunun Temerrüdü: Kefil, kiracının temerrüde düşmesi yani borcunu zamanında ödememesi halinde ancak kiralayan tarafından uyarıldıktan sonra sorumludur. Kiralayanın kiracının gecikmesini kefile bildirmemesi durumunda, kefil borcun tamamından sorumlu olmayabilir.
Sözleşme Değişikliği: Kira sözleşmesi, kefilin bilgisi ve onayı olmadan kiracının aleyhine önemli bir şekilde değiştirilirse, kefil sorumluluktan kurtulabilir. Örneğin, kira bedeli önemli ölçüde artırılırsa veya sözleşmeye kefilin haberi olmadan ek yükümlülükler eklenirse, kefil sorumlu olmayabilir.
Mücbir Sebepler: Kiracı, borcunu yerine getirememesine mücbir sebepler (deprem, sel gibi) neden olmuşsa ve bu durumu önleme imkanı yoksa, kefil de sorumlu olmayabilir.

Kefilin Alacaklıya Karşı Hakları

Kefil, kira sözleşmesinde ödemeleri üstlendikten sonra, bazı haklara sahiptir:

Rücu Hakkı: Kefil, kiracının borcunu ödedikten sonra, kiracının kendisinden ödemeyi talep edebilir (rücu hakkı). Bu sayede kefil, yaptığı ödemeyi geri alabilir.
Borcun Teminata Bağlanması: Kefil, kiracının borcunu güvence altına almak için kiralayandan teminat (kira depozitosu gibi) talep etme hakkına sahiptir. Böylece kefil, ödemek zorunda kaldığı borcu teminat ile kısmen veya tamamen karşılayabilir.
Sözleşmenin Feshi: Kefil, belli bir süre sonra kefalet yükümlülüğünden vazgeçmek isteyebilir. Bu durumda, kefil durumu kiralayana bildirerek sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, kefalet süresinin dolması beklenmeden fesih yapılacaksa, kefil kiracının borcunu güvence altına almak için gereken tedbirleri almak zorundadır.

 

Kira Sözleşmesinde Kefalet ile İlgili Örnekler

Kira sözleşmelerinde kefalet uygulamasına dair bazı örneklerle konuyu pekiştirmek faydalı olacaktır:

Örnek 1: Ahmet, arkadaşı Mehmet’in ev kiralayabilmesi için kefil oluyor. Kira sözleşmesinde kefalet süresi 1 yıl olarak belirleniyor ve Ahmet, müteselsil kefil olarak imza atıyor. 6 ay sonra Mehmet kira ödemesini aksatmaya başlıyor. Bu durumda kiralayıcı Ahmet’e başvurarak borcun tamamını talep edebilir. Ahmet borcu ödedikten sonra Mehmet’e rücu hakkına sahiptir (parasını geri isteyebilir).

Örnek 2: Ayşe, öğrenci olan kızı için ev kiralarken müşterek kefil olarak gösteriliyor. Sözleşmede kefilin sorumluluğu kira bedeli ile sınırlı olarak belirtiliyor. Kızı 3 ay sonra kira ödemesini yapamayınca, kiralayan önce kızından, sonra da Ayşe’den borcu talep eder. Bu durumda Ayşe ile kızı, borcu yarı yarıya ödemekle yükümlüdürler (sözleşmede farklı bir oran belirtilmediği varsayılarak).

Örnek 3: Ali, kuzeni Deniz’in iş yeri için dükkan kiralamasında kefil oluyor. Kefalet sözleşmesinde herhangi bir sınır belirtilmiyor. Daha sonra Deniz iş yerini devrederek kira sözleşmesini fesheder ancak devir alan kişi de kira ödemesini yapmıyor. Bu durumda Ali, 10 yıla kadar uzayabilen kira sözleşmesi boyunca oluşan tüm borçlardan sorumlu tutulabilir.

Kefilin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Kira sözleşmesinde kefil olarak yer almayı düşünüyorsanız, aşağıdaki hususlara dikkat etmeniz faydalı olacaktır:

Kiracının Mali Durumu: Kefil olmadan önce kiracının mali durumunu araştırmak ve borcunu yerine getirme yeterliliğinden emin olmak gerekir.
Sözleşmenin İçeriği: Kefaletin kapsamını, sınırlarını ve sorumluluk süresini dikkatlice inceleyin. Kendinizi gereğinden fazla sorumlu hale getirmemeye özen gösterin.
Müteselsil Kefalet mi, Müşterek Kefalet mi: Sözleşmede hangi kefalet türünün uygulandığını bilin. Müteselsil kefalet daha fazla risk taşıdığı için ona göre karar vermelisiniz.
Teminat Talep Edin: Kefil olarak imza atmadan önce, kiralayandan kira bedelini güvence altına almak için kira depozitosu gibi bir teminat talep edin. Bu sayede olası bir durumda teminat ile kısmen tazminat sağlayabilirsiniz.

 

Müteselsil Kefalet Sözleşmesi Örneği

Bu Müteselsil Kefalet Sözleşmesi, [Tarih], [Şehir] tarihinde, aşağıda tarafları yazılı olanlar arasında akdedilmiştir.

Taraflar:

Kefil: [Kefilin Adı Soyadı],
T.C. Kimlik No: [Kefilin T.C. Kimlik Numarası],
Adres: [Kefilin Adresi] (Bundan sonra “Kefil” olarak anılacaktır.)

Alacaklı: [Alacaklının Adı Soyadı],
T.C. Kimlik No: [Alacaklının T.C. Kimlik Numarası],
Adres: [Alacaklının Adresi] (Bundan sonra “Alacaklı” olarak anılacaktır.)

Borçlu: [Borçlunun Adı Soyadı], T.C. Kimlik No: [Borçlunun T.C. Kimlik Numarası], Adres: [Borçlunun Adresi] (Bundan sonra “Borçlu” olarak anılacaktır.)

 

Madde 1: Alacak

Borçlu, Alacaklı’ya [Alacak Miktarı] TL borçludur. Bu borç, [Borcun Sebebi] nedeniyle oluşmuştur.

Madde 2: Kefalet

Kefil, Borçlu’nun Alacaklı’ya olan tüm borçlarından müteselsil olarak sorumludur. Bu, Alacaklı’nın, borcun tamamını veya bir kısmını tahsil edememesi halinde, Kefil’den talep etme hakkına sahip olduğu anlamına gelir.

Madde 3: Kefaletin Şartları

Kefil, Borçlu’nun borcunu ödememesi halinde, Alacaklı’ya borcun tamamını veya bir kısmını ödemeyi kabul eder.
Kefil, Alacaklı’ya karşı herhangi bir itirazda bulunma hakkından feragat eder.
Kefil, Alacaklı’nın, borcun tahsili için herhangi bir yola başvurmasını kabul eder.

Madde 4: Kefaletin İptali

Borçlu, borcunu tamamen ödediği takdirde, Kefalet kendiliğinden sona erer.
Alacaklı, Kefil’e yazılı bildirimde bulunarak Kefaleti her zaman iptal edebilir.
Kefil, Alacaklı’ya yazılı bildirimde bulunarak Kefaleti sona erdirebilir.

Madde 5: Uyuşmazlıkların Çözümü

Bu Sözleşmeden doğan tüm uyuşmazlıklar, [Mahkeme] Mahkemeleri’nin münhasır yetkisine tabidir.

Madde 6: Yürürlük

Bu Sözleşme [Tarih] tarihinde yürürlüğe girer ve taraflarca imzalanır.

[Kefilin İmzası]

[Alacaklının İmzası]

[Borçlunun İmzası]

 

Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.