Uyuşturucu Bağımlısına Vasi Tayini *2025
Uyuşturucu bağımlısı bir kişiye hangi durumlarda vasi tayin edilir?
Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 406 hükmüne göre, kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine maruz bırakan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden uyuşturucu madde bağımlısına kısıtlanmak suretiyle vasi tayini yapılır. Ancak sadece bağımlılık yeterli değildir, bu durumun kişinin veya ailesinin ekonomik durumunu tehlikeye düşürmesi veya başkalarının güvenliğini tehdit etmesi de gerekir.
Vasi atanması için uyuşturucu bağımlılığının süreklilik arz etmesi gerekir mi?
Evet, vasi tayini için uyuşturucu madde bağımlılığının süreklilik arz etmesi ve bir alışkanlık haline gelmesi gerekir. Geçici veya ara sıra uyuşturucu kullanımı kısıtlama ve vasi atanması için yeterli değildir. Bağımlılığın kişinin karakterinde bir zaaf haline gelmesi ve bu durumun süreklilik göstermesi aranır.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye vasi atanmasında hangi mahkeme yetkilidir?
Uyuşturucu madde bağımlısına vasi tayini hususunda yetkili ve görevli mahkeme, kısıtlanacak kişinin yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir. Sulh hukuk mahkemesi vesayet makamı olarak görev yapar ve kısıtlama ile vasi atama kararını verir.
Vasi atanan uyuşturucu bağımlısı kişinin fiil ehliyeti nasıl etkilenir?
Vasi atanan uyuşturucu bağımlısı kişi kısıtlanmış olacağından, fiil ehliyeti sınırlandırılmış olur. Kişi tam ehliyetli durumdan sınırlı ehliyetsiz duruma geçer. Artık kendi başına hukuki işlemler yapamaz, bu işlemleri vasi aracılığıyla veya vasinin onayıyla gerçekleştirebilir. Ancak kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları kullanma ehliyeti devam eder.
Uyuşturucu bağımlısına atanan vasinin görevleri nelerdir?
Uyuşturucu bağımlısına tayin edilen vasinin temel görevleri şunlardır:
- Kısıtlının kişisel bakımını ve korunmasını sağlamak
- Kısıtlının malvarlığını yönetmek ve korumak
- Kısıtlıyı hukuki işlemlerde temsil etmek
- Kısıtlının tedavi görmesini sağlamak
- Kısıtlının rehabilitasyonu için gerekli önlemleri almak
- Düzenli olarak vesayet makamına rapor vermek
Vasi bu görevleri yerine getirirken kısıtlının yararını gözetmek ve özenli davranmak zorundadır.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasi, kişinin tedavisi için ne gibi yetkiler kullanabilir?
Vasi, uyuşturucu bağımlısı kişinin tedavisi için gerekli tüm önlemleri alma yetkisine sahiptir. Bu kapsamda:
- Kişiyi bir tedavi kurumuna yatırabilir
- Gerekli tıbbi müdahalelere onay verebilir
- Rehabilitasyon programlarına katılımını sağlayabilir
- İlaç tedavisini düzenleyebilir ve takip edebilir
Ancak vasi bu yetkileri kullanırken kişinin temel hak ve özgürlüklerini de gözetmeli, zorunlu olmadıkça özgürlüğünü kısıtlayıcı tedbirlere başvurmamalıdır. Önemli tıbbi müdahaleler için vesayet makamının iznini alması gerekebilir.
Uyuşturucu bağımlısı kişinin malvarlığının yönetimi konusunda vasinin yetki ve sorumlulukları nelerdir?
Vasi, uyuşturucu bağımlısı kişinin malvarlığını iyi bir yönetici gibi özenle yönetmekle yükümlüdür. Bu kapsamda:
- Kısıtlının malvarlığının dökümünü çıkarıp defter tutmalıdır
- Malvarlığını koruyucu önlemler almalıdır
- Gerekli harcamaları yapmalı, gereksiz harcamalardan kaçınmalıdır
- Malvarlığını değerlendirip gelir getirici şekilde yönetmelidir
- Önemli tasarruflarda vesayet makamının iznini almalıdır
- Düzenli olarak hesap vermelidir
Vasi, kısıtlının malvarlığını kendi malvarlığından ayrı tutmalı ve kişisel çıkar sağlamamalıdır. Aksi halde hukuki ve cezai sorumluluğu doğabilir.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasi, kişinin tedavisi için gerekli masrafları nereden karşılar?
Vasi, uyuşturucu bağımlısı kişinin tedavisi için gerekli masrafları öncelikle kişinin kendi malvarlığından karşılar. Eğer kişinin yeterli malvarlığı yoksa:
- Kişinin bakmakla yükümlü yakınlarından (eş, anne-baba, çocuklar) nafaka talep edilebilir.
- Kişinin sosyal güvencesi varsa bundan yararlanılır.
- Devletin sağladığı sosyal yardımlardan faydalanılabilir.
- Son çare olarak kamu kurumlarının ücretsiz tedavi imkanlarına başvurulabilir.
Vasi bu kaynakları kullanarak kişinin tedavisini sağlamakla yükümlüdür.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasinin hukuki sorumluluğu nedir?
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasinin hukuki sorumluluğu oldukça geniştir. Vasi görevini ifa ederken iyi bir yöneticinin göstermesi gereken özeni göstermekle yükümlüdür. Kusurlu davranışlarıyla kısıtlıya verdiği zararlardan sorumludur.
Vasinin sorumluluğu için aranan şartlar:
- Hukuka aykırı bir eylem
- Kusur
- Zarar
- Nedensellik bağı
Vasi bu şartların gerçekleşmesi halinde kısıtlıya verdiği zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Ayrıca görevini kötüye kullanması halinde görevden alınabilir ve cezai sorumluluğu da doğabilir.
Uyuşturucu bağımlısı kişinin vasiye karşı dava açma hakkı var mıdır?
Evet, uyuşturucu bağımlısı kısıtlı kişinin vasiye karşı dava açma hakkı vardır. Kısıtlı, vasinin görevini kötüye kullandığını veya ihmal ettiğini düşünüyorsa vesayet makamına şikayette bulunabilir. Ayrıca vasinin kendisine verdiği zararlar için tazminat davası açabilir.
Ancak kısıtlının dava ehliyeti sınırlı olduğundan, dava açabilmesi için vesayet makamının izni veya kendisine bir kayyım atanması gerekebilir. Kısıtlı ile vasi arasındaki menfaat çatışması nedeniyle böyle durumlarda genellikle bir kayyım atanarak davanın kayyım aracılığıyla açılması sağlanır.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasinin görev süresi ne kadardır ve nasıl uzatılabilir?
Türk Medeni Kanunu’nun 456. maddesine göre, uyuşturucu bağımlısı için vasi kural olarak iki yıl için atanır. Ancak bu süre sabit değildir ve uzatılabilir. Vasinin görev süresi ve uzatılmasıyla ilgili düzenleme şöyledir:
Vasi, kural olarak iki yıllığına atanır. İki yıllık sürenin sonunda vesayet makamı, yani sulh hukuk mahkemesi, vasinin görevini gereği gibi yerine getirip getirmediğini değerlendirir. Eğer vasi görevini layıkıyla yerine getirmişse ve vesayet altındaki kişinin menfaatleri açısından uygun görülürse, vesayet makamı vasinin görev süresini her defasında ikişer yıl uzatabilir.
Örneğin, uyuşturucu bağımlısı bir kişiye atanan vasi, ilk iki yıllık görev süresini tamamladıktan sonra, vesayet makamı tarafından yapılan değerlendirmede başarılı bulunursa, görev süresi iki yıl daha uzatılabilir. Bu süreç, vesayet makamının uygun görmesi halinde tekrarlanabilir.
Ancak, TMK m. 456/3’e göre, vasi, dört yıl görev yaptıktan sonra, yani ilk iki yıllık görev süresi ve bir kez uzatma sonrasında, bu görevi kabul etmek zorunda değildir. Dört yıldan sonra vasi, görevi bırakma hakkına sahiptir. Bu durumda vesayet makamı yeni bir vasi atamak zorundadır.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasi nasıl değiştirilebilir?
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasi şu durumlarda değiştirilebilir:
- Vasinin görevini layıkıyla yerine getirmemesi
- Vasinin yetersiz kalması
- Vasi ile kısıtlı arasında ciddi anlaşmazlıklar olması
- Vasinin özür bildirerek görevden ayrılmak istemesi
- Vasinin ölümü veya ehliyetini kaybetmesi
Bu durumlarda kısıtlı, yakınları veya ilgili kurumlar vesayet makamına başvurarak vasinin değiştirilmesini talep edebilir. Vesayet makamı gerekli incelemeleri yaparak yeni bir vasi ataması yapabilir.
Uyuşturucu bağımlısı kişinin vasiliğinin sona ermesi için hangi şartların gerçekleşmesi gerekir?
Uyuşturucu bağımlısı kişinin vasiliğinin sona ermesi için şu şartlardan birinin gerçekleşmesi gerekir:
- Kişinin uyuşturucu bağımlılığından kurtulması ve normal hayatını sürdürebilecek duruma gelmesi
- Kısıtlama kararının mahkeme tarafından kaldırılması
- Kısıtlının ölümü
Özellikle kişinin bağımlılıktan kurtulup normal hayatını sürdürebilecek duruma gelmesi halinde, kısıtlı veya yakınları mahkemeye başvurarak kısıtlılık halinin ve vasiliğin sona erdirilmesini talep edebilir. Mahkeme gerekli incelemeleri yaparak kısıtlılığı kaldırabilir ve vasiliği sonlandırabilir.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasi, kişinin malvarlığı üzerinde hangi işlemleri tek başına yapabilir?
Vasi, uyuşturucu bağımlısı kişinin günlük ve olağan ihtiyaçlarına yönelik harcamaları tek başına yapabilir. Ancak önemli ve büyük çaplı işlemler için vesayet makamının iznini alması gerekir.
Vasinin tek başına yapabileceği işlemler:
- Günlük gıda, giyim gibi zaruri ihtiyaçların karşılanması
- Kira, elektrik, su gibi düzenli ödemelerin yapılması
- Küçük tamirat ve bakım işleri
- Acil tıbbi müdahaleler için gerekli harcamalar
Taşınmaz alım satımı, büyük miktarlı bağışlar, önemli sözleşmeler gibi işlemler için ise mutlaka vesayet makamının izni gerekir.
Uyuşturucu bağımlısı kişiye atanan vasinin ücreti nasıl belirlenir?
Vasinin ücreti TMK m. 457’ye göre belirlenir. Buna göre:
- Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından ücret talep edebilir.
- Ücret miktarı, yönetimin gerektirdiği emek ve yönetilen malvarlığının geliri göz önünde tutularak vesayet makamı tarafından her hesap dönemi için belirlenir.
- Vesayet altındaki kişinin malvarlığı yoksa veya yetersizse, ücret devlet tarafından ödenir.
Ücret belirlenirken vasinin harcadığı emek, işin zorluğu, kısıtlının malvarlığının durumu gibi faktörler dikkate alınır. Vesayet makamı uygun gördüğü miktarda ücreti belirler.
Uyuşturucu bağımlısı kişinin vasiliğini üstlenen kişi bu görevi reddetme hakkına sahip midir?
Evet, uyuşturucu bağımlısı kişinin vasiliğini üstlenmesi istenen kişi bu görevi reddetme hakkına sahiptir. Ancak bu hak sınırsız değildir.
TMK m. 417’ye göre şu kişiler vasiliği kabul etmek zorunda değildir:
- 60 yaşını doldurmuş olanlar
- Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar
- Dörtten çok çocuğun velisi olanlar
- Üzerinde vesayet görevi bulunanlar
- Cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri, hakimler ve savcılar
Bu kişiler dışındakiler ise haklı bir sebep olmadıkça vasiliği kabul etmek zorundadır. Ancak vasiliği kabul etmek zorunda olanlar da atama kararının kendilerine tebliğinden itibaren 10 gün içinde ret gerekçelerini bildirerek itiraz edebilirler.
Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Uyuşturucu Bağımlısına Vasi Tayini
