Satışa İzin Davası ve Vesayet

SATIŞA İZİN DAVASI VE VESAYET 

Satışa izin davası uygulamada vesayet makamından alınan izin sürecini ifade etmektedir. Bu dava vesayet ilişkisinin bulunduğu durumlarda söz konusu olmaktadır. Vesayet altında bulunan kişinin malları kural olarak vasisi tarafından yöneltilmektedir. Hayatın olağan akışına uygun olarak kimi hallerde bu malların satılması gerekebilir. Bu durumda vasinin vesayet makamından satış için izin alması gerekecektir.

VESAYET NEDİR ?

Hukukumuzda mecburiyet gereği bazen de istem üzerine mahkeme kararıyla kişiler vesayet altına alınır. Vesayet altına alınacak kişiye bir vasi atanır ve bu vasi kural olarak vesayet altındaki kişinin malvarlıklarını yönetir ve kişilik haklarının koruyucusu olur. Konuya ilişkin olarak yazdığımız ”vesayet (kısıtlılık)” konulu diğer makalemizi de okuyabilirsiniz.

Vesayet altına alınabilecek kişiler;

– Velayet altında bulunmayan küçükler (18 yaş altı)

– Sonradan ortaya çıkan akıl zayıflığı ve akıl hastalıkları nedeniyle kısıtlananlar

– Korunması ve bakımı için sürekli yardıma ihtiyaç duyanlar

– Başkalarının güvenliğini tehlikeye sokanlar

– 1 yıl ve daha uzun süre hapis cezası alanlar

– Kendi hür iradesiyle mahkemeden vesayet altına alınmayı talep edenler

– Savurganlık, alkol veya uyuşturucu, madde bağımlılığı, kötü yaşam tarzı nedeniyle kısıtlananlar

– Kötü yönetim nedeniyle kendisini veya ailesini yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açanlar

Vesayet kararının verilebilmesi için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulunulur. Vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkili mahkemedir.

VESAYET ALTINDAKİ KİŞİNİN MALLARININ YÖNETİMİ

Vasi, vesayet altındaki kişinin mallarını özenle yönetmelidir. Bu bağlamda adi defter tutması ve değerli şeyleri saklaması gerekir. Vasi bazı işlemleri kendiliğinden yapabileceği gibi bazı işlemleri de kural olarak ilgili makamdan izin alarak yapabilir.

Vasinin vesayet makamının iznini alması gereken işlemlerden bazıları;

– Taşınmaz malların alım ve satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması

– Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin alımı satımı, devri ve rehnedilmesi

– Ödünç verme ve alma

– Kambiyo taahhüdü altına girme

– Bir yıl veya daha uzun süreli ürün ve üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası sözleşmeleri yapılması

– Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,

– Onun adına dava açma, sulh olma, tahkim ve konkordato yapılması

– Borç ödemeden aciz beyanı

– Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi

VESAYET ALTINDA BULUNAN KİŞİNİN  MALLARININ SATIŞI

Vesayet altındaki kimselerin malları ise vasisi tarafından açık arttırma yoluyla satılabilir. Ancak bu duruma vasi kendisi karar veremez. Vasi söz konusu malları satmak için vesayet makamından izin almakla mükelleftir. Belirtmek gerekir ki, vasi her malı satamaz. Kanun koyucu özellikle vesayet altındaki kişinin kendisi veya ailesi için özel bir değer taşıyan şeyler zorunluluk olmadıkça satılamayacağını hüküm altına almıştır.

TAŞINIR MALLAR

Vesayet altındaki vesayet altındaki kişinin menfaati gereğince değerli şey sayılmayan taşınırlar açık artırma ile satılabilir. Ancak bu hususta vesayet makamının izni aranır. Bazı durumlarda ise hakim bu malın açık arttırma yoluyla değil pazarlıkla satılabileceğine de karar verebilir.

Söz konusu mal ancak vesayet makamının kararıyla satılabilir. Satışın açık arttırma ya da pazarlık usulüyle satılmasına da vesayet makamı karar verecektir. Kural olarak açık arttırma usulü öngörülse de istisnai olarak pazarlık usulünden de yararlanılabilir.

TAŞINMAZ MALLAR

Taşınır mallarda olduğu gibi taşınmaz mallar da ancak vesayet makamının izniyle satılabilir. Bu satım işlemi için muhakkak vesayet altında bulunan kişinin menfaat gereğince yapılmalıdır. Örneğin, kişinin eğitimi, sağlık harcaması, bakımı için bu taşınmazın satılmasının gerekli olması gerekmelidir. Vasinin şahsi ihtiyaçları için vesayet altında bulunan kişinin malları satılamaz. Bu işlem açık arttırma usulüyle yapılır. Vesayet makamı bunun için bir kişi görevlendirir. Görevlendirilen kişi ve vasi huzurunda açık arttırma yapılır. İhale sonucu ise vesayet makamınca onaylanır. Bu onama kararı kural olarak ihale gününden başlayarak on gün içinde verilir ve satış tamamlanmış olur.

İZİN ALMADAN YAPILAN İŞLEMLER

Vasinin hukuken vesayet makamının iznini alması gerektiği halde bu izni almayarak bazı işlemler yapması halinde birtakım hukuki sonuçlar doğar. Kural olarak izinsiz yapılan bu işlem tıpkı vesayet altındaki kişinin kimsenin izni olmaksızın yaptığı işlem gibidir. Bu bağlamda izin alınmaksızın malların satılması kural olarak vesayet altındaki kişi için bir borç doğurmayacaktır. 3.kişi bu işlemle bağlı olacaktır. Vesayet altındaki kişi ise kazandığı hak ve alacakları geri iade edecektir.

SATIŞA İZİN DAVASI

Vasinin söz konusu taşınır ve taşınmaz malları satabilmesi için vesayet makamından izin almasının zaruri olduğunu belirtmiştik. Vasi mahkemeye hangi malların hangi sebepten ötürü satmak istediğini delillerle birlikte sunmalıdır. Sulh hukuk mahkemesi bu talebi değerlendirecektir. Mahkeme bu satışın uygun olup olmadığını ve satış işleminin vesayet altındaki kişiyi zarara uğratmamasına dikkat edecektir. Bu bağlamda, satış sebebinizi ve delillerinizi etkili bir şekilde sunmanız gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için alanında uzman avukatlarımızdan hukuki bilgi talep edebilirsiniz.

Mahkeme somut olayın özelliğine göre satışı uygun görmesi halinde tamamen ya da kısmen malın satılmasına izin verebilir. Kısmen izin verilmesi halinde söz konusu mal ihtiyaç duyulduğu miktar oranında satılırken tamamen satış halinde malın tümü tasarruf edilir.

Dava kural olarak vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yerinin Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açılmalıdır. Aksi takdirde hukuki süreç uzayacaktır.

AÇIK ARTTIRMA NASIL YAPILIR ?

Mahkemece görevlendirilen kişi ve vasinin aracılığıyla yapılan açık arttırmada en çok arttırana devir ve teslim gerekir. Ancak bu husus mahkemece öncelikle onaylanmalıdır. Ardından satış bedeli ihale tarihinden itibaren 10 gün içinde milli bir bankaya yatırılır. Taşınır mallar kural olarak satış bedeli tamamen ödendikten sonra alıcıya teslim edilir. Taşınmaz malların alıcıya devri için ise mahkemece tapu müdürlüğüne ithafen tezkere yazılır.

PAZARLIK NASIL YAPILIR ?

Mahkeme istisnai olarak söz konusu malın pazarlık usulüyle satılmasına izin verebilir. Mahkeme izin verirse ayrıca satışın nasıl, ne şartlarda ve nerede yapılacağını da tayin eder. Pazarlıkla yapılacak olan ihaleye en az 3 istekli kişi davet edilir ve en yüksek bedeli verene satış sağlanır. Bedel 10 gün içinde milli bir bankaya yatırılmalıdır.

Konu ile ilgili olarak daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

SATIŞA İZİN DAVASI VE VESAYET KARARLARINDAN ÖRNEK ALINTILAR

“2020/289 Karar sayılı ilamı ile vasi atandığı, ilgili vesayet dosyasında davalının adına kayıtlı taşınmazlar üzerinde vesayet şerhi işlendiğinden TMK 462. md. gereği vesayet makamının izni olmaksızın kısıtlı adına kayıtlı taşınmazların satışı yapılamayacağından kısıtlının taşınmazları ve aracına tedbir konulması istemlerinin reddine, davacının kira gelirleri hususunda tedbir talebi bakımından ise; vesayet makamı tarafından kira gelirlerinin kısıtlı hesabına yatırılması hususunda vasilik dosyasında karar oluşturulduğundan; kira bedellerinin toplandığı davalıya ait hesaba tedbir konulması talebinin reddine…”

(12.HD 2022/419E. , 2022/454K. )

Kısıtlılık kararı verilmekle kısıtlının yerleşim yeri artık karar veren makamın bulunduğu yer olur. Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez. Kısıtlının yerleşim yerinin değiştirildiğine ilişkin vesayet makamının herhangi bir izni bulunmamakta olup, kısıtlı cezaevinde hükümlü olarak
bulunmaktadır. Türk Medeni Kanununun 22. maddesinde de, hükümlünün cezaevinin değişmesinin yerleşim yerini değiştirmeyeceği hükmüne yer verilmiştir.. Bu durumda uyuşmazlığın … Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.

(17. Hukuk Dairesi    2010/8844 E. , 2010/7988 K.)