Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şüyu) *2024 – Kıymet Takdiri, Satış ve Dava Usülü
Günlük hayatta, birden fazla kişiye ait olan taşınır veya taşınmaz malların paylaşımı ihtilaflara yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda Türk Medeni Kanunu‘nun 688. maddesi ile düzenlenen “Ortaklığın Giderilmesi Davası” (İzale-i Şüyu) devreye girer. Bu dava, ortak malın aynen taksim yoluyla veya satış suretiyle paydaşlar arasında paylaştırılmasını amaçlar.
Ortaklık Nedir?
Ortaklık, birden fazla kişinin bir mal üzerinde birlikte mülkiyet hakkına sahip olması durumudur. Bu mal taşınır veya taşınmaz olabilir. Ortaklık, miras yoluyla, satış yoluyla veya kuruluş sözleşmesiyle meydana gelebilir.
Tapuda Paylı Mülkiyet Ne Demek?
Paylı mülkiyet, birden fazla kişinin bir taşınmaz malın tamamı üzerinde belirli paylarla sahip olmasını ifade eder. Bu paylar, her bir paydaşın taşınmaz üzerindeki hak ve sorumluluklarını belirler. Paylı mülkiyetteki paylar eşit olabileceği gibi, farklı oranlarda da olabilir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir?
Elbirliği mülkiyeti, birden fazla kişinin bir malın tamamına ortaklaşa sahip olmasını ifade eder. Miras ortaklığı, adi ortaklık, evlilik birliği içerisinde genel mal ortaklığı ve aile malları ortaklığı elbirliği mülkiyetine örnektir. Elbirliği mülkiyetinde, her bir ortağın mal üzerindeki payı belirli değildir ve her ortak, malın tamamı üzerinde hak sahibidir.
Paylı Mülkiyete Çevirme
Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi, kanunda öngörülen durumlarda ve şartlarda mümkündür. Miras ortaklığında, mirasçılardan birinin talebi üzerine sulh hakimi diğer mirasçıları çağırarak belirleyeceği süre içinde itirazlarını bildirmeye davet eder. Eğer elbirliği mülkiyetinin devamını gerektirecek bir durum yoksa ve mirasçılardan biri de bu süre içinde paylaşım davası açmamışsa, hakim, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verir.
İzale-i Şuyu Davası Hissemi Satmak İstemiyorum
İzale-i şuyu davasında paydaşlardan birinin payını satmak istememesi durumunda, öncelikle malın aynen taksimi gündeme gelir. Eğer malın aynen taksimi mümkün değilse, açık artırmayla satışa karar verilir. Bütün paydaşların rızası olması halinde, açık artırma sadece paydaşlar arasında yapılır. Eğer paydaşlardan biri açık artırmanın sadece paydaşlar arasında yapılmasına rıza göstermezse, satış herkese açık olarak yapılır.
Paylaşılamayan Miras Nasıl Satılır?
Paylaşılamayan miras, mirasçılar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda ortaklığın giderilmesi davası açılarak satılabilir. Bu davada, hakim öncelikle malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verebilir. Ancak, aynen bölünme mümkün değilse ve özellikle malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa karar verilir. Satıştan elde edilen bedel, mirasçılar arasında miras payları oranında paylaştırılır.
Şufa Hakkı Nedir?
Şufa hakkı, paylı mülkiyetteki bir paydaşın, taşınmaz üzerindeki payını üçüncü bir kişiye satması durumunda diğer paydaşların, satılan bu payı öncelikle satın alma hakkıdır. Şufa hakkı, paylı mülkiyetteki taşınmazların bir arada kalmasını ve paydaşların haklarını korumasını amaçlar.
İzale-i Şuyu İhaleleri
İzale-i şuyu ihaleleri, ortaklığın giderilmesi davaları sonucunda ortaklığın satış yoluyla giderilmesine karar verilmesi halinde yapılan ihalelerdir. Bu ihaleler, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yapılır ve açık artırma usulüyle gerçekleştirilir.
İcradan Ev Satışı Nasıl Olur?
İcradan ev satışı, borçlunun borcunu ödeyememesi durumunda, alacaklının talebi üzerine başlatılan bir süreçtir. Bu süreçte, öncelikle taşınmazın değeri belirlenir ve ardından açık artırmayla satışa çıkarılır. İhaleye giren en yüksek teklifi veren kişi, taşınmazı satın alır.
İzaleyi Şuyu Dava Masrafları
İzale-i şuyu davasında yargılama giderleri ve vekalet ücreti, tarafların payları oranında paylaştırılır. Davanın kabulü halinde, her iki taraf da yargılama giderlerinden payları oranında sorumlu olur. Davanın reddi durumunda ise yargılama giderlerinden sadece davacı sorumlu olur.
Adi Ortaklık
Adi ortaklık, iki veya daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca ulaşmak üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Adi ortaklıkta, ortakların belirli payları yoktur ve her ortak, ortaklığa giren malların tamamı üzerinde hak sahibidir. Adi ortaklık, elbirliği mülkiyetinin bir örneğidir.
İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında Kullanılan Yöntemler
Ortaklıkların sonlandırılması sürecinde, İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası çerçevesinde iki ana yöntem sıkça kullanılır: Aynen Taksim Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi ve Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi. Bu yöntemler, ortakların mal varlıklarını paylaşırken tercih edebilecekleri yasal çözümleri temsil ederler. İlk yöntemde, mal varlığı taraflar arasında bölünerek paylaştırılırken; ikinci yöntemde ise malın satışı gerçekleştirilerek elde edilen gelir paylaşılır.
Aynen Taksim Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
Aynen taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi, izale-i şüyu davasında malın taraflar arasında bölünerek paylaştırılması anlamına gelir. Bu yöntem, ortakların satışı istemediği durumlarda tercih edilir ve malın bölünmeye uygun olması gerekir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 699’a göre, hâkim kararıyla malın aynen bölünerek paylaşılması mümkündür. Ancak bu karar öncesinde mahkeme keşif yapar ve bilirkişi raporu alır. Raporda, malın taksime uygunluğu incelenir ve imar mevzuatı da dikkate alınır.
Aynen Taksim Şartları
Ortaklık giderilmesi istendiğinde, ortaklardan biri talepte bulunabilir ve tüm ortakların rızası gerekmez. Ancak talebin kabul edilmesi için malın bölünebilir olması şarttır. Canlı hayvanlar veya bölünmeye uygun olmayan mallar için bu yöntem kullanılamaz. Ayrıca, malın bölünmesiyle değer kaybı yaşanmamalı ve bölünme masraflı olmamalıdır.
Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
Malın bölünmesi mümkün olmadığında veya taraflar satışı tercih ettiğinde, satış yoluna gidilir. Bu durumda, hâkim satış memuru atar ve satış işlemleri ilgili yasal düzenlemelere göre yapılır. Taşınmaz malın satışı genellikle açık artırmayla gerçekleşir. Ancak hissedarların tamamının rızasıyla satış sadece paydaşlar arasında yapılabilir.
Miras Ortaklığında Ortaklığın Giderilmesi Davası
Miras yoluyla edinilen malların paylaşımı için de ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesi, mirasçılara mirasın her zaman paylaşılmasını isteme hakkı tanımaktadır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Miras ortaklığında açılan ortaklığın giderilmesi davalarında, mirasçıların sözleşme veya kanun gereği ortaklığı sürdürmekle yükümlü olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu gibi durumlarda, davanın reddi yerine Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesine göre karar verilmesi gerekir.
Mirasçılar Arasında Ortaklığın Giderilmesi Nasıl Yapılır?
Mirasçılar arasında ortaklığın giderilmesi, Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, mirasçılar terekeyi kendi aralarında anlaşarak paylaşabilirler. Anlaşma sağlanamazsa, herhangi bir mirasçı, terekenin aynen paylaştırılmasını veya satış yoluyla paylaştırılmasını talep edebilir.
Satış Bedelinin Belirlenmesi (Kıymet Takdiri)
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Kıymet Takdiri Nasıl Yapılır?
Kıymet takdiri, genellikle bilirkişi heyeti tarafından yapılır. Bilirkişi heyeti, taşınmazın bulunduğu yere giderek keşif yapar, taşınmazın özelliklerini, konumunu, emsallerini ve piyasa değerini inceler. Bu incelemeler ışığında bilirkişi heyeti, bir rapor hazırlar ve bu raporda taşınmazın değerini belirler.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Kıymet Takdirine İtiraz Edilebilir mi?
Evet, bilirkişi heyeti tarafından belirlenen satış bedelinin yüksek veya düşük olduğu düşünülüyorsa, paydaşlar bu bedele itiraz edebilirler. İtiraz, dava dosyasına sunulan bir dilekçe ile yapılır. Mahkeme, itirazı değerlendirir ve gerekirse bilirkişi heyetinden yeni bir rapor hazırlamasını isteyebilir.
Satış Usulü
Satışın Gerçekleştirilme Yöntemleri
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nda satış yoluyla giderilmesine karar verilmesi halinde, mahkeme satışın nasıl gerçekleştirileceğine karar verir. Satışın iki temel yöntemi vardır:
Açık Artırma:
Mal, belirlenen bir muhammen bedel üzerinden açık artırma yoluyla en yüksek bedeli veren kişiye satılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Açık Artırma Nasıl Yapılır?
Mahkemece satış kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi akabinde dosya satış işlemlerinin gerçekleştirilmesi için satış memurluğuna gönderilir. Satış memurluğu tarafından ayrıca kıymet takdiri sağlanır. Yaptırılan bu kıymet takdiri taraflara tebliğ edilir ve taraflar, uygun bulmadıkları kıymet takdirine itiraz edebilirler. Açık artırmada uygulanacak olan ihale başlangıç bedeli, bu kıymet takdiri sürecinde kesinleşen bedelin yarısıdır.
Pazarlık Usulü:
Mal, belirlenen bir muhammen bedel üzerinden pazarlık yoluyla satılır. Pazarlık usulünde, mahkeme tarafından belirlenen komisyon, alıcı ve satıcı adaylarıyla görüşerek en yüksek bedeli veren kişiye mali satar.
Karşı Dava Örneği ve Sonuçları
Bir hissedar, satış kararına itiraz ederek karşı dava açabilir. Karşı davada, itirazın gerekçeleri açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Mahkeme, karşı davayı değerlendirerek satış kararını onayabilir veya kaldırabilir.
Satışın Engellenmesi: Önlemler
Bazı durumlarda, satış işleminin gerçekleşmesi çeşitli nedenlerle engellenebilir. Örneğin, bir hissedar mahkeme kararına itiraz ederek satışın durmasını sağlayabilir veya satış işlemleri sırasında teknik aksaklıklar yaşanabilir.
Satışın Önlenmesi İçin Alınacak Hukuki İşlemler
Satışın engellenmesi halinde, satışın gerçekleşmesi için gerekli yasal işlemlerin yapılması gerekir. Bu işlemler, mahkeme kararının uygulanması için icra takibi başlatılması veya satış işleminin tekrar başlatılması için gerekli adımların atılması gibi işlemleri içerebilir.
Satış Bedeli ve Alıcı Bulunamaması Durumu
Satış Bedeli:
Satış Sonrası Para Yatırma: Yatırılacağı Yer
Satış işlemi tamamlandıktan sonra, satış bedeli mahkeme emanet hesabına yatırılır. Bu hesap, mahkeme tarafından belirlenen ve satış işleminde rol alan tüm tarafların erişebileceği bir hesaptır.
Satış Bedelinin Tahsili ve Dağıtımı
Satış bedeli, mahkeme kararı ile paydaşlara payları oranında dağıtılır. Paydaşlar, satış bedelini mahkeme emanet hesabından tahsil edebilirler.
Alıcı Bulunamaması Durumu:
Alıcı Çıkmaması Durumu: Alınacak Tedbirler
Bazı durumlarda, satış işlemi için alıcı bulunamaması sorunu yaşanabilir. Bu durumda, mahkeme aşağıdaki tedbirlerden birini veya birkaçını alabilir:
Tekrar Satış: Mahkeme, satış bedelini düşürerek veya satış koşullarını değiştirerek malın tekrar satışa sunulmasına karar verebilir.
Tekrar Bilirkişi Değerlendirmesi: Mahkeme, malın değerinin güncel olup olmadığını kontrol etmek için tekrar bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verebilir.
Pazarlık Usulü Satış: Mahkeme, malın pazarlık usulüyle satılmasına karar verebilir.
Ortaklığın Devamı: Mahkeme, istisnai durumlarda ortaklığın devamına karar verebilir.
Dava Süreci ve Usül
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın açılabilmesi için birtakım şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar, davaların temelini oluşturur ve davanın usulüne uygunluğunu sağlar.
Davanın Açılma Nedenleri: Ortaklığın Giderilmesi Davası, bir taşınır veya taşınmaz mala birlikte sahip olan kişilerin, o malı anlaşarak paylaşamamaları halinde, paydaşlardan birinin mahkemede dava açarak malın paylaşılmasını talep ettiği bir hukuki süreçtir.
Davanın Şartları ve Belgeleri: Dava açılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, dava açarken malın paylı veya elbirliği mülkiyete tabi olması fark etmeksizin bir paydaş veya birkaç paydaş birlikte dava açabilir. Davanın dilekçesinde, davanın neden açıldığı, dava konusu malın detaylı bilgileri, paydaşların kimlik bilgileri gibi unsurlar yer almalıdır. Ayrıca, dava dosyasına ortaklığın sona erdirilmesi istenen mal üzerindeki ortaklığı gösteren belgelerin de eklenmesi gerekmektedir.
Süre Sorunu: Zamanaşımı ve Beklenen Süre: Ortaklığın Giderilmesi Davası, genel olarak herhangi bir zamanaşımı süresine tabi değildir. Ancak, bazı durumlarda hukuki işlem gereği veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle dava açma hakkı on yıllık süreyle sınırlandırılabilir.
Bu şartlar altında, dava dosyasının hazırlanması ve dava sürecinin başlatılması gerekmektedir. Bu süreçte arabuluculuk yolunun kullanılması da zorunlu hale gelmiştir. Arabuluculuk yoluna başvurulmadan dava açılmışsa, dava şartı eksikliği gerekçesiyle dava usulden reddedilebilir. Bu nedenle, dava açmadan önce arabuluculuk yolunun kullanılması önemlidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Ortaklığın giderilmesi davasında görevli mahkeme, Sulh Hukuk Mahkemesidir. Bunun yanında, yetkili mahkeme ise taşınmazlarla ilgili davalar için ilgili taşınmazın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesidir. Birden fazla taşınmaz söz konusu ise bu dava ilgili taşınmazların bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesinde açılabilir.
Dava Dilekçesi ve Hazırlık, Dava Açılması ve Değerlendirme, Değer Tespiti
Dava Dilekçesi ve Hazırlık:
Dilekçe Nasıl Hazırlanır
Ortaklığın Giderilmesi Davası dilekçesinde, davanın temel unsurları açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Dilekçede yer alması gereken bilgiler şunlardır:
Davacı ve Davalı Bilgileri: Her iki tarafın da kimlik bilgileri, adresleri ve iletişim bilgilerinin eksiksiz bir şekilde yazılması gerekir.
Dava Konusu Malın Bilgileri: Malın cinsi, niteliği, varsa ada ve parsel numarası gibi bilgilerin detaylandırılması önemlidir.
Dava Talepleri: Davacı, ortaklığın satış yoluyla mı yoksa aynen taksim yoluyla mı giderilmesini istediğini açıkça belirtmelidir.
Deliller: Davayı destekleyen tüm delillerin (örneğin, mirasçılık belgesi, tapu senedi) dilekçeye eklenmesi gerekir.
İmza: Dilekçe, davacı tarafından imzalanmalıdır. Avukat aracılığıyla dava açılıyorsa, dilekçeye vekâletname de eklenmelidir.
Dilekçe Örneği ve Hazırlanma Süreci
Ortaklığın Giderilmesi Davası dilekçesi hazırlanırken, aşağıdaki adımlar takip edilebilir:
Yetkili Mahkeme Belirlenmesi: Dava, malın bulunduğu yer mahkemesinde veya davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir.
Dilekçe Formatı: Dava dilekçesi, ilgili adliyenin belirlediği formatta hazırlanmalıdır. Adliyenin internet sitesinden veya avukatlardan dilekçe formatı temin edilebilir.
Gerekli Belgelerin Toplanması: Dava dilekçesinde yer alacak bilgileri belgelemek için gerekli belgelerin (örneğin, mirasçılık belgesi, tapu senedi) önceden hazırlanması önemlidir.
Dava Dilekçesinin Yazılması: Dilekçede tüm gerekli bilgiler eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılmalıdır.
Dilekçenin İmza ve Sunulması: Dilekçe, davacı tarafından imzalandıktan sonra yetkili mahkemeye sunulur.
Dava Açılması ve Değerlendirme:
Davanın Süresi: Beklenen Süre
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın ne kadar sürede sonuçlanacağı, davanın karmaşıklığına, delillerin toplanma süresine ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir. Ortalama olarak, davanın 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanması beklenmektedir.
Davanın Tahmini Süresi ve Uzatma Durumları
Davanın süresi, bilirkişi incelemesi, keşif yapılması gibi ek işlemlerin gerekli olması halinde uzayabilir. Ayrıca, davacı veya davalı tarafından istenebilecek ek süre talepleri de davanın uzamasına neden olabilir.
Ret Sebepleri:
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın reddedilme nedenleri şunlar olabilir:
Dava Dilekçesinde Eksiklik Olması: Dilekçede gerekli bilgilerin eksik olması veya yanlış olması halinde dava reddedilebilir.
Yetkisiz Mahkemeye Başvurulması: Dava, yetkisiz bir mahkemede açılmışsa reddedilebilir.
Hukuki Nedenin Bulunmaması: Ortaklığın giderilmesini gerektiren bir hukuki sebep yoksa dava reddedilebilir.
Ret Sebepleri ve İtirazlar
Dava reddedildiği takdirde, davacı kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz dilekçesinde, reddedilme kararının hangi gerekçelere dayandığı ve bu gerekçelerin neden hatalı olduğu açıklanmalıdır.
Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şüyu)
