Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şüyu) *2024 – Kıymet Takdiri, Satış ve Dava Usülü

Günlük hayatta, birden fazla kişiye ait olan taşınır veya taşınmaz malların paylaşımı ihtilaflara yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda Türk Medeni Kanunu‘nun 688. maddesi ile düzenlenen “Ortaklığın Giderilmesi Davası” (İzale-i Şüyu) devreye girer. Bu dava, ortak malın aynen taksim yoluyla veya satış suretiyle paydaşlar arasında paylaştırılmasını amaçlar.

Ortaklık Nedir?

Ortaklık, birden fazla kişinin bir mal üzerinde birlikte mülkiyet hakkına sahip olması durumudur. Bu mal taşınır veya taşınmaz olabilir. Ortaklık, miras yoluyla, satış yoluyla veya kuruluş sözleşmesiyle meydana gelebilir.

 

İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında Kullanılan Yöntemler

Ortaklıkların sonlandırılması sürecinde, İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası çerçevesinde iki ana yöntem sıkça kullanılır: Aynen Taksim Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi ve Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi. Bu yöntemler, ortakların mal varlıklarını paylaşırken tercih edebilecekleri yasal çözümleri temsil ederler. İlk yöntemde, mal varlığı taraflar arasında bölünerek paylaştırılırken; ikinci yöntemde ise malın satışı gerçekleştirilerek elde edilen gelir paylaşılır.

 

Aynen Taksim Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

Aynen taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi, izale-i şüyu davasında malın taraflar arasında bölünerek paylaştırılması anlamına gelir. Bu yöntem, ortakların satışı istemediği durumlarda tercih edilir ve malın bölünmeye uygun olması gerekir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 699’a göre, hâkim kararıyla malın aynen bölünerek paylaşılması mümkündür. Ancak bu karar öncesinde mahkeme keşif yapar ve bilirkişi raporu alır. Raporda, malın taksime uygunluğu incelenir ve imar mevzuatı da dikkate alınır.

Aynen Taksim Şartları

Ortaklık giderilmesi istendiğinde, ortaklardan biri talepte bulunabilir ve tüm ortakların rızası gerekmez. Ancak talebin kabul edilmesi için malın bölünebilir olması şarttır. Canlı hayvanlar veya bölünmeye uygun olmayan mallar için bu yöntem kullanılamaz. Ayrıca, malın bölünmesiyle değer kaybı yaşanmamalı ve bölünme masraflı olmamalıdır.

 

Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

Malın bölünmesi mümkün olmadığında veya taraflar satışı tercih ettiğinde, satış yoluna gidilir. Bu durumda, hâkim satış memuru atar ve satış işlemleri ilgili yasal düzenlemelere göre yapılır. Taşınmaz malın satışı genellikle açık artırmayla gerçekleşir. Ancak hissedarların tamamının rızasıyla satış sadece paydaşlar arasında yapılabilir.

 

Miras Ortaklığında Ortaklığın Giderilmesi Davası

Miras yoluyla edinilen malların paylaşımı için de ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesi, mirasçılara mirasın her zaman paylaşılmasını isteme hakkı tanımaktadır.

 

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Miras ortaklığında açılan ortaklığın giderilmesi davalarında, mirasçıların sözleşme veya kanun gereği ortaklığı sürdürmekle yükümlü olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu gibi durumlarda, davanın reddi yerine Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesine göre karar verilmesi gerekir.

 

Mirasçılar Arasında Ortaklığın Giderilmesi Nasıl Yapılır?

Mirasçılar arasında ortaklığın giderilmesi, Türk Medeni Kanunu’nun 642. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, mirasçılar terekeyi kendi aralarında anlaşarak paylaşabilirler. Anlaşma sağlanamazsa, herhangi bir mirasçı, terekenin aynen paylaştırılmasını veya satış yoluyla paylaştırılmasını talep edebilir.

 

Satış Bedelinin Belirlenmesi (Kıymet Takdiri)

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Kıymet Takdiri Nasıl Yapılır?

Kıymet takdiri, genellikle bilirkişi heyeti tarafından yapılır. Bilirkişi heyeti, taşınmazın bulunduğu yere giderek keşif yapar, taşınmazın özelliklerini, konumunu, emsallerini ve piyasa değerini inceler. Bu incelemeler ışığında bilirkişi heyeti, bir rapor hazırlar ve bu raporda taşınmazın değerini belirler.

 

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Kıymet Takdirine İtiraz Edilebilir mi?

Evet, bilirkişi heyeti tarafından belirlenen satış bedelinin yüksek veya düşük olduğu düşünülüyorsa, paydaşlar bu bedele itiraz edebilirler. İtiraz, dava dosyasına sunulan bir dilekçe ile yapılır. Mahkeme, itirazı değerlendirir ve gerekirse bilirkişi heyetinden yeni bir rapor hazırlamasını isteyebilir.

 

 

Satış Usulü

Satışın Gerçekleştirilme Yöntemleri

Ortaklığın Giderilmesi Davası’nda satış yoluyla giderilmesine karar verilmesi halinde, mahkeme satışın nasıl gerçekleştirileceğine karar verir. Satışın iki temel yöntemi vardır:

 

Açık Artırma:

Mal, belirlenen bir muhammen bedel üzerinden açık artırma yoluyla en yüksek bedeli veren kişiye satılır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Açık Artırma Nasıl Yapılır?

Mahkemece satış kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi akabinde dosya satış işlemlerinin gerçekleştirilmesi için satış memurluğuna gönderilir. Satış memurluğu tarafından ayrıca kıymet takdiri sağlanır. Yaptırılan bu kıymet takdiri taraflara tebliğ edilir ve taraflar, uygun bulmadıkları kıymet takdirine itiraz edebilirler. Açık artırmada uygulanacak olan ihale başlangıç bedeli, bu kıymet takdiri sürecinde kesinleşen bedelin yarısıdır.

 

Pazarlık Usulü:

Mal, belirlenen bir muhammen bedel üzerinden pazarlık yoluyla satılır. Pazarlık usulünde, mahkeme tarafından belirlenen komisyon, alıcı ve satıcı adaylarıyla görüşerek en yüksek bedeli veren kişiye mali satar.

 

Karşı Dava Örneği ve Sonuçları

Bir hissedar, satış kararına itiraz ederek karşı dava açabilir. Karşı davada, itirazın gerekçeleri açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Mahkeme, karşı davayı değerlendirerek satış kararını onayabilir veya kaldırabilir.

 

Satışın Engellenmesi: Önlemler

Bazı durumlarda, satış işleminin gerçekleşmesi çeşitli nedenlerle engellenebilir. Örneğin, bir hissedar mahkeme kararına itiraz ederek satışın durmasını sağlayabilir veya satış işlemleri sırasında teknik aksaklıklar yaşanabilir.

 

Satışın Önlenmesi İçin Alınacak Hukuki İşlemler

Satışın engellenmesi halinde, satışın gerçekleşmesi için gerekli yasal işlemlerin yapılması gerekir. Bu işlemler, mahkeme kararının uygulanması için icra takibi başlatılması veya satış işleminin tekrar başlatılması için gerekli adımların atılması gibi işlemleri içerebilir.

 

Satış Bedeli ve Alıcı Bulunamaması Durumu

Satış Bedeli:

Satış Sonrası Para Yatırma: Yatırılacağı Yer

Satış işlemi tamamlandıktan sonra, satış bedeli mahkeme emanet hesabına yatırılır. Bu hesap, mahkeme tarafından belirlenen ve satış işleminde rol alan tüm tarafların erişebileceği bir hesaptır.

Satış Bedelinin Tahsili ve Dağıtımı

Satış bedeli, mahkeme kararı ile paydaşlara payları oranında dağıtılır. Paydaşlar, satış bedelini mahkeme emanet hesabından tahsil edebilirler.

 

Alıcı Bulunamaması Durumu:

Alıcı Çıkmaması Durumu: Alınacak Tedbirler

Bazı durumlarda, satış işlemi için alıcı bulunamaması sorunu yaşanabilir. Bu durumda, mahkeme aşağıdaki tedbirlerden birini veya birkaçını alabilir:

Tekrar Satış: Mahkeme, satış bedelini düşürerek veya satış koşullarını değiştirerek malın tekrar satışa sunulmasına karar verebilir.

Tekrar Bilirkişi Değerlendirmesi: Mahkeme, malın değerinin güncel olup olmadığını kontrol etmek için tekrar bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verebilir.

Pazarlık Usulü Satış: Mahkeme, malın pazarlık usulüyle satılmasına karar verebilir.

Ortaklığın Devamı: Mahkeme, istisnai durumlarda ortaklığın devamına karar verebilir.

 

Dava Süreci ve Usül

Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın açılabilmesi için birtakım şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar, davaların temelini oluşturur ve davanın usulüne uygunluğunu sağlar.

 

Davanın Açılma Nedenleri: Ortaklığın Giderilmesi Davası, bir taşınır veya taşınmaz mala birlikte sahip olan kişilerin, o malı anlaşarak paylaşamamaları halinde, paydaşlardan birinin mahkemede dava açarak malın paylaşılmasını talep ettiği bir hukuki süreçtir.

 

Davanın Şartları ve Belgeleri: Dava açılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, dava açarken malın paylı veya elbirliği mülkiyete tabi olması fark etmeksizin bir paydaş veya birkaç paydaş birlikte dava açabilir. Davanın dilekçesinde, davanın neden açıldığı, dava konusu malın detaylı bilgileri, paydaşların kimlik bilgileri gibi unsurlar yer almalıdır. Ayrıca, dava dosyasına ortaklığın sona erdirilmesi istenen mal üzerindeki ortaklığı gösteren belgelerin de eklenmesi gerekmektedir.

 

Süre Sorunu: Zamanaşımı ve Beklenen Süre: Ortaklığın Giderilmesi Davası, genel olarak herhangi bir zamanaşımı süresine tabi değildir. Ancak, bazı durumlarda hukuki işlem gereği veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle dava açma hakkı on yıllık süreyle sınırlandırılabilir.

 

Bu şartlar altında, dava dosyasının hazırlanması ve dava sürecinin başlatılması gerekmektedir. Bu süreçte arabuluculuk yolunun kullanılması da zorunlu hale gelmiştir. Arabuluculuk yoluna başvurulmadan dava açılmışsa, dava şartı eksikliği gerekçesiyle dava usulden reddedilebilir. Bu nedenle, dava açmadan önce arabuluculuk yolunun kullanılması önemlidir.

 

 

Dava Dilekçesi ve Hazırlık, Dava Açılması ve Değerlendirme, Değer Tespiti

Dava Dilekçesi ve Hazırlık:

Dilekçe Nasıl Hazırlanır

Ortaklığın Giderilmesi Davası dilekçesinde, davanın temel unsurları açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Dilekçede yer alması gereken bilgiler şunlardır:

Davacı ve Davalı Bilgileri: Her iki tarafın da kimlik bilgileri, adresleri ve iletişim bilgilerinin eksiksiz bir şekilde yazılması gerekir.

Dava Konusu Malın Bilgileri: Malın cinsi, niteliği, varsa ada ve parsel numarası gibi bilgilerin detaylandırılması önemlidir.

Dava Talepleri: Davacı, ortaklığın satış yoluyla mı yoksa aynen taksim yoluyla mı giderilmesini istediğini açıkça belirtmelidir.

Deliller: Davayı destekleyen tüm delillerin (örneğin, mirasçılık belgesi, tapu senedi) dilekçeye eklenmesi gerekir.

İmza: Dilekçe, davacı tarafından imzalanmalıdır. Avukat aracılığıyla dava açılıyorsa, dilekçeye vekâletname de eklenmelidir.

 

Dilekçe Örneği ve Hazırlanma Süreci

Ortaklığın Giderilmesi Davası dilekçesi hazırlanırken, aşağıdaki adımlar takip edilebilir:

Yetkili Mahkeme Belirlenmesi: Dava, malın bulunduğu yer mahkemesinde veya davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir.

Dilekçe Formatı: Dava dilekçesi, ilgili adliyenin belirlediği formatta hazırlanmalıdır. Adliyenin internet sitesinden veya avukatlardan dilekçe formatı temin edilebilir.

Gerekli Belgelerin Toplanması: Dava dilekçesinde yer alacak bilgileri belgelemek için gerekli belgelerin (örneğin, mirasçılık belgesi, tapu senedi) önceden hazırlanması önemlidir.

Dava Dilekçesinin Yazılması: Dilekçede tüm gerekli bilgiler eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılmalıdır.

Dilekçenin İmza ve Sunulması: Dilekçe, davacı tarafından imzalandıktan sonra yetkili mahkemeye sunulur.

 

Dava Açılması ve Değerlendirme:

Davanın Süresi: Beklenen Süre

Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın ne kadar sürede sonuçlanacağı, davanın karmaşıklığına, delillerin toplanma süresine ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir. Ortalama olarak, davanın 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanması beklenmektedir.

Davanın Tahmini Süresi ve Uzatma Durumları

Davanın süresi, bilirkişi incelemesi, keşif yapılması gibi ek işlemlerin gerekli olması halinde uzayabilir. Ayrıca, davacı veya davalı tarafından istenebilecek ek süre talepleri de davanın uzamasına neden olabilir.

 

Ret Sebepleri:

Ortaklığın Giderilmesi Davası’nın reddedilme nedenleri şunlar olabilir:

Dava Dilekçesinde Eksiklik Olması: Dilekçede gerekli bilgilerin eksik olması veya yanlış olması halinde dava reddedilebilir.

Yetkisiz Mahkemeye Başvurulması: Dava, yetkisiz bir mahkemede açılmışsa reddedilebilir.

Hukuki Nedenin Bulunmaması: Ortaklığın giderilmesini gerektiren bir hukuki sebep yoksa dava reddedilebilir.

 

Ret Sebepleri ve İtirazlar

Dava reddedildiği takdirde, davacı kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz dilekçesinde, reddedilme kararının hangi gerekçelere dayandığı ve bu gerekçelerin neden hatalı olduğu açıklanmalıdır.

 

Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.