Bize Ulaşın +90 537 430 75 73

ayıplı maldan sorumluluk

Ayıplı Maldan Sorumluluk ve Tüketicinin Hakları

AYIPLI MALDAN SORUMLULUK

Ayıplı maldan sorumluluk hukukumuzda düzenlenmiştir. Taraflar arasında satış sözleşmesi yapıldığında her iki taraf için bazı haklar ve borçlar doğar. Bu bağlamda satıcının birtakım borçları vardır. Bu borçlardan biri de satıcının ayıplı maldan sorumluluk halidir. Satıcı sadece satılan şeyi alıcıya devretmekle yükümlü değildir. Bununla birlikte satıcının zapttan ve ayıptan sorumluluğu da vardır. Satıcı ayıplı ifada bulunmamalıdır. Satıcının ayıplı maldan sorumluluğu taşınır mallarda önem arz eder. Satıcının ayıplı maldan doğan sorumluluğu kanun koyucu tarafından Borçlar Hukukunun Özel Hükümler bahsinde detaylıca düzenlenmiştir. Bilhassa Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca tüketici kendisine ayıplı mal veya ifada bulunulduğu zaman çeşitli haklara sahip olacaktır.

Ayıp, aynı cinsten normal eşyada bulunması gerektiği halde bulunmayan iyi nitelikler olabileceği gibi bulunmaması gereken kötü nitelikler olarak da tanımlanabilir. Ayıp maddi olabileceği gibi hukuki, ekonomik, manevi ayıp şeklinde de ortaya çıkabilir. Uygulamada özellikle ürünün kırık, yırtık, lekeli, bozuk olması suretiyle maddi ayıplar görülmektedir.

Satıcı kural olarak sattığı şeyin değerini veya faydasını azaltıcı eksikliklerin bulunmadığını ayrıca taahhüt etmek zorunda değildir. Bu borç kanunen vardır ve satıcı taahhüt etmese bile bu borcun yükümlüsüdür. Alıcı ve satıcı kendi aralarında bir anlaşma yaparak satıcının ayıplı maldan sorumlu tutulmayacağını kararlaştırabilirler. Ancak satıcının ağır kusurlu olması halinde bu anlaşma kanunen hükümsüz olacaktır.

SATICININ AYIPTAN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI

1. Ayıp, ürünün alıcıya devredildiği anda mevcut olmalıdır.

Satıcının ayıptan sorumlu tutulabilmesi için ayıbın satılanda yarar ve hasarın alıcıya geçmesi anında var olması aranır. Ayıp, teslimden sonra ortaya çıkmışsa satıcının bundan sorumluluğu doğmaz. Örneğin, mal alıcıya teslim edildiği anda bozuk olmalıdır. Kullandıkça bozulursa satıcı bundan sorumlu olmaz.

Belirtmek gerekir ki, miktar eksikliği ayıp sayılmaz. Satıcı bundan eksik ifa sebebiyle sorumlu tutulur ama ayıptan sorumluluğu doğmaz. Aynı şekilde “aliud” olarak bilinen satılan yerine başka bir şeyin verilmesi (yanlış ürün) durumunda da ayıp yoktur.

2. Ayıp, önemli bir ayıp olmalıdır.

Üründe ayıbın olması satıcıyı sorumlu tutmak için yeterli değildir. Bu ayıbın önemli bir niteliğe haiz olması gerekir. Bir ayıbın önemli ayıp olması için ise ayıp sonucunda ürünün değerinin veya elverişliliğinin önemli derecede azalması/ortadan kalkması gerekir. Örneğin, ürün üzerinde çıplak gözle görülemeyecek nitelikte bir çiziğin olması önemsiz bir ayıptır. Bu bağlamda önemsiz ayıplardan satıcı sorumlu olmaz. Ancak Tüketici Hukuku hükümleri tatbik edilecek ise ayıbın önemli ya da önemsiz olduğu önem arz etmeden satıcı sorumludur. İstanbul taşınır avukatından konu ile alakalı detaylı bilgi alabilir ve haklarınızı etkili şekilde koruyabilirsiniz.

3. Ayıp, gizli olmalı ve alıcı bu ayıbı bilmemelidir. 

Ayıbın gizli olması demek alıcının bu ayıbı bilmemesi gerektiğini ifade eder. Özellikle bu ayıp açık ayıpsa yani ilk bakışta görülebilir ise ve buna rağmen alıcı malı kabul edip almışsa hiçbir şekilde sonradan satıcıyı bu ayıptan sorumlu tutamaz. Ama bu ayıp açık olmakla birlikte gözden geçirilmek suretiyle görülebilir ise ve bu gözden geçirilme işlemi yapılmamışsa satıcının bu ayıptan sorumlu tutulabilmesi için satıcının böyle bir ayıp olmadığını ayrıca taahhüt etmesi gerekir. Yani satılan eşyaya yeterli dikkati ve özeni gösterseydi görebileceği ayıplar mevcutsa satıcı bundan kural olarak sorumlu değildir, ayrıca böyle bir ayıbın olmadığını söylerse sorumluluğu devam edecektir.

4. Ayıptan sorumluluğun sözleşme ile kaldırılmaması gerekir. 

Ayıptan sorumluluk taraflarca ortadan kaldırılabilir. Buna sorumsuzluk anlaşması denir. Taraflar bu hususta bir sözleşme yapabilirler. Ama satıcı ağır kusurlu ise bu sözleşme dikkate alınmaz ve satıcı ayıptan sorumlu olmaya devam eder.

AYIPLI MALDAN SORUMLULUK KONUSUNDA ALICININ YAPMASI GEREKENLER 

Alıcı da kanunen öngörülen külfetleri yerine getirmeden satıcıyı ayıptan sorumlu tutamaz. Bu külfetler;

– Satılanı gözden geçirme külfeti

– Ayıpları satıcıya bildirme külfeti

Alıcı satın aldığı malı imkan bulur bulmaz gözden geçirmek zorundadır. Gizli ayıplar söz konusu olduğunda bu ayıbın anlaşılması zaman gerektirir ancak açık ayıplarda bu süre daha kısadır. Örneğin, bir kahve makinesinin paketini yıllarca açmayıp ve daha sonra makinenin bir tuşunun bozuk olduğunu fark etme durumunda ürün zamanında gözden geçirilmediği için satıcı bu ayıptan sorumlu tutulmaz.

Alıcı kural olarak tespit ettiği ayıbı uygun bir süre içinde satıcıya bildirmelidir. Ticari satışlar bakımından bu süre açık ayıplarda 2 gün ve gizli ayıplarda 8 gündür.  Bildirim ve gözden geçirme işlemi zamanında yapılmamış ise alıcı bu ayıbı kabul etmiş sayılır. Ancak satıcı ağır kusurlu ise alıcının bu külfetleri yerine getirmemesi onun sorumluluğunu etkilemez. Ağır kusurlu satıcının sorumluluğu devam eder.

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI NEDİR ?

Yukarıda değindiğimiz koşullar gerçekleştiğinde alıcının satıcıya karşı bazı hakları doğar. Alıcı kural olarak seçimlik haklara sahip olacaktır. bu haklardan birine dayanarak satıcıdan istemde bulunabilecektir.

AYIPLI MAL DURUMUNDA ALICININ SEÇİMLİK HAKLARI

1. Ayıplı malı geri vererek satış sözleşmesinden dönme hakkı

2. Satış bedelinin indirilmesini isteme hakkı

3. Ayıplı malı ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme hakkı

4. Ayıplı malın ücretsiz olarak onarılmasını isteme hakkı

Alıcı bu seçimlik haklara ek olarak uğradığı zararın tazminini de satıcıdan isteyebilir. Tazminat isteme hakkı vardır.

Alıcı seçimlik hakkını kullanmalıdır. Kural olarak bu haklardan birini seçip kullanırsa daha sonra bunu değiştiremez. Yani önce bedelde indirim istemişse daha sonra bundan vazgeçip ücretsiz onarım hakkına başvuramaz. Bu seçimlik hak kural olarak bir kere kullanılır ve tükenir.

Bu seçimlik hak belli bir süre içinde kullanılmalıdır. Ayıptan doğan davalar ürünün tesliminden itibaren 2 yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacağı için alıcı sahip olduğu seçim hakkını 2 yıl içinde kullanmalıdır. Aksi halde zamanaşımına uğrayacaktır. Ancak, söz konusu ayıp ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı süreleri geçerli olmaz.

Ayıplı maldan sorumluluk konusunda daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

AYIPLI MALDAN SORUMLULUK KONUSUNDA KARARLARDAN ÖRNEK KARARLAR

“Davacı, davalıdan dava konusu aracı 38.000,00 TL bedelle satın aldığını, aracı satın almasından sonra k… sigortası yaptırmak istediğinde aracın pert olduğunu öğrendiğini, aracın ayıplı olarak yüksek bedelle satılması nedeniyle uğradığı zarara karşılık 11.000,00 TL’nin ihtar tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı; aracın tüm özelliklerinin satıştan önce davacıya bildirildiğini, davacının aracı inceleyerek ve ekspere götürerek hasarı bilerek aldığını savunmuş; davanın reddini dilemiştir. Davacı, 08.02.2012 tarihinde noterden devraldığı aracı gizli ayıbı öğrenir öğrenmez 20.02.2012 tarihli ihtarname ile davalıya bildirmiş ve sonrasında bunu ileri sürerek eldeki davayı açmıştır. Mahkemece hernekadar aracın piyasa değerinden düşük satın alınması ve satın alma tarihinde yetkili servis sorgulamasının davacı tarafından yapılabileceği belirtilerek, davacının ayıbı bildiğine kanaat getirilmiş ise de; aracın piyasa değerinden düşük satın alınması davacının ayıbı bildiğine karine teşkil etmez. Davalı taraf, satış öncesinde davacıyı aracın pert olduğu konusunda bilgilendirdiğini veya davacının bu hususu bildiğini ispatlayamamıştır. Satışa konu araç hukuki ayıplıdır. Ayıp davacıdan gizlenmiştir. Davalı satıcının ayıptan sorumluluk borcu bulunmaktadır.”

  1. Hukuk Dairesi         2014/37427 E.  ,  2015/28490 K.

Davacı, davalı şirket tarafından ithal edilen Bosch marka bulaşık makinesini, bayii olan diğer davalı …’ten, 28/08/2008 tarihinde satın aldığını, ürünü satın aldığı tarihten itibaren bir yıl geçmeden arızaların başladığını, makinenin porselen, cam ve bardakları çizip, bulaşıkları iyi yıkamadığını, teknik servisin defalarca onarım yapmasına rağmen ayıbının giderilemediğini, malın ücretsiz olarak değiştirilmesini talep etme hakkı bulunduğunu ileri sürerek, bulaşık makinesinin yenisi ile değiştirilmesine, kabul edilmediği takdirde ise, bedelinin iadesine karar verilmesini istemiştir. Davalılardan … Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., ürünün teslim edildiği tarihten itibaren 2 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, kaldı ki üründe herhangi bir ayıbın da bulunmadığını savunarak, davanın reddini dilemiş, diğer davalı ise davaya cevap vermemiştir. Dava konusu makinenin dosyada mevcut olan … belgesine göre, … süresi 3 yıl olup, dava tarihi itibariyle bu süre de dolmamıştır. Davalının ayıptan sorumluluğu devam etmektedir.”

  1. Hukuk Dairesi         2012/427 E.  ,  2012/6118 K

“Davacı, 07.05.2011 tarihinde davalı firmadan 3.350 TL bedelle satın aldığı yatak odası takımının teslimini müteakip bir takım ayıpların ortaya çıktığını, servis tarafından sorunların giderilmediğini, defalarca davalı firmayı aramasına rağmen sonuç alamadığını, garanti kapsamından yararlandırılmadığını ileri sürerek, ayıplı ürünün iadesi ile 3.350,00 TL ödenen bedelin tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir. Dava, ayıplı ürünün bedelinin iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece, 25.06.2014 tarihli bilirkişi raporu benimsenip, üründe ortalama bir tükecinin bilgisine göre farkedilmeyecek gizli ayıplar bulunduğu, davanın süresinde olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.”

  1. Hukuk Dairesi         2015/5119 E.  ,  2016/11049 K.

 

 

 

Yazıyı paylaşın: