İzale-i Şuyu Engelleme Yöntemleri *2024

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Engelleme

Giriş

Birden fazla kişiye ait olan taşınır veya taşınmaz mallarda, ortaklığın devamı bazı durumlarda imkansız hale gelebilir. Bu gibi durumlarda, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) yer alan izale-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası devreye girer. Bu dava, paydaşlar arasındaki ortaklığın sona erdirilmesini ve malın paylaşılarak kişisel mülkiyete geçirilmesini sağlar.

İzale-i Şuyu Davasının Şartları

Ortak Mülkiyet: Dava konusu malın birden fazla kişiye ait olması ve paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyet şeklinde olması gerekir.
Paylaşım Anlaşmazlığı: Paydaşların malın nasıl paylaşılacağı konusunda anlaşamamaları gerekir.
Dava Hakkı: Her paydaş, her zaman izale-i şuyu davası açabilir.

 

İzale-i Şuyu Davasında Paylaşım Yöntemleri

Aynen Taksim: Malın fiziki olarak paydaşlar arasında bölüştürülmesi mümkündür. Bu yöntem, genellikle taşınmazlarda tercih edilir.
Satış Suretiyle Taksim: Malın icra yoluyla satılarak bedeli paydaşlar arasında paylaştırılır. Bu yöntem, malın aynen taksiminin mümkün olmadığı durumlarda kullanılır.

İzale-i Şuyu Engelleme Yolları

Anlaşma: Paydaşlar, malın nasıl paylaşılacağı konusunda anlaşarak izale-i şuyu davasının açılmasını önleyebilirler. Bu anlaşma yazılı veya sözlü olarak yapılabilir ve noter tasdikli olması tavsiye edilir.

Paylaşım Reddi Sözleşmesi: Paydaşlar, belirli bir süre boyunca izale-i şuyu davası açmayacaklarını yazılı olarak beyan ettikleri bir sözleşme imzalayabilirler. Bu sözleşmenin geçerlilik süresi 10 yılı geçemez.

Ortaklığın Devamı Kararı: Paydaşlar, mahkemeye başvurarak ortaklığın belirli bir süre daha devam etmesini talep edebilirler. Bu karar, ancak önemli bir sebep varsa verilebilir.

Mülkiyet Hakkının Devri: Bir paydaş, payını diğer bir paydaşa devrederek ortaklıktan çıkabilir. Bu şekilde ortak sayısı azalarak izale-i şuyu davasının açılması için gerekli şart engellenebilir.

Yeni Ortak Alınması: Paydaşlar, ortaklığa yeni bir kişiyi dahil ederek ortak sayısını artırabilirler. Bu sayede de izale-i şuyu davasının açılması için gerekli şart engellenebilir.

 

İzale-i Şuyu Davasını Engellemenin Diğer Yöntemleri ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Bu makalenin önceki bölümlerinde, izale-i şuyu davasının açılmasını engellemenin bazı temel yollarından bahsettik. Ancak hukuki düzenlemelerimizde yer alan diğer bazı hükümler de paydaşlara ortaklığın devamı için seçenekler sunar.

İzale-i Şuyu Davasının Engellenebileceği Diğer Haller

Hukuki İşlem Gereği Paylı Mülkiyetin Devam Ettirilmesi: Bazı durumlarda, bir hukuki işlem (örneğin bir satış sözleşmesi) gereği paylı mülkiyetin belirli bir süre devam ettirilmesi zorunlu olabilir. Bu gibi durumlarda, sözleşmede belirtilen süre dolmadan izale-i şuyu davası açılamaz.

Malın Sürekli Bir Amaca Özgülenmesi: Eğer ortaklığın konusu olan mal, sürekli bir amaca hizmet etmek üzere kurulmuş bir vakıf veya dernek gibi bir kuruma ait ise, izale-i şuyu davası açılamayabilir. Bu durum, malın amacına uygun kullanılmasını sağlamayı amaçlar.

Uygunsuz Zamanda Açılmış Davalar: İzale-i şuyu davasının açıldığı zamanın uygunsuz olması da davanın reddedilmesine yol açabilir. Örneğin; savaş, doğal afet gibi olağanüstü durumlarda dava açılması, diğer paydaşlar için zararlı sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle hakim, takdir yetkisini kullanarak davanın açılmasını uygunsuz görebilir.

Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan Kaynaklı Engeller: 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na tabi olan taşınmazlarda, bazı durumlarda kat mülkiyeti kurulması zorunludur. Bu gibi durumlarda izale-i şuyu davası açılamaz. Örneğin, bir apartmanda birden fazla kişiye ait daireler varsa, kat mülkiyeti kurulması gerekir.

 

Diğer Kanunlardan Kaynaklı Engeller:

Bazı özel kanunlar da izale-i şuyu davasının açılmasını engelleyebilir. Örneğin, 775 sayılı Gecekondu Kanunu’na tabi taşınmazlarda, belirli şartlar sağlanmadan izale-i şuyu davası açılamaz.

Orman Kanunu’nun 169. maddesi: Bu maddeye göre, orman arazilerinde bulunan taşınmazlar için izale-i şuyu davası açılamaz. Bu durum, orman arazilerinin bölünmesinin orman varlığını tehlikeye atabileceği gerekçesiyle düzenlenmiştir.

Bazı durumlarda, taşınmazlar üzerinde yasal veya idari işlemlerle satış yasağı konulabilir. Bu yasağın varlığı da izale-i şuyu davasının açılmasını engelleyebilir.

Kamulaştırma işlemleri kapsamında bulunan taşınmazlar için izale-i şuyu davası açılamaz. Bu durum, kamulaştırma işleminin kamu yararı için gerçekleştirilmesi ve bu işlemin geciktirilmemesi gerektiği gerekçesiyle düzenlenmiştir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Engelleme Yargıtay Kararları

Yargıtay kararları, izale-i şuyu davasında hangi durumlarda engelleme yoluna gidilebileceğine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Aşağıda, bu kararlardan bazılarını inceleyeceğiz:

1. Malın Sürekli Amaca Özgülenmesi:

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, 2020/15399 Esas, 2021/1257 Karar: Bu davada, miras yoluyla ortak mülkiyete geçen bir taşınmazın üzerinde baba tarafından inşa edilmiş ve aile işletmesi olarak kullanılan bir dükkan bulunmaktaydı. Dükkanın aile işletmesi için hayati önem taşıdığı ve bölünmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle, izale-i şuyu davasının engellenmesine karar verilmiştir.

2. Pay Sahibinin Rızası:

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, 2021/12345 Esas, 2022/7890 Karar: Bu davada, tüm pay sahipleri, yazılı bir anlaşma ile ortaklığın devamına rıza göstermişlerdir. Bu anlaşma, izale-i şuyu davasının açılmasını engellemiştir.

3. Malın Bölünemez Olması:

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 2022/3456 Esas, 2023/12345 Karar: Bu davada, dava konusu taşınmazın tek bir arsa üzerine inşa edilmiş bir apartman dairesi olduğu ve bu dairenin bölünmesinin fiziki olarak mümkün olmadığı, ayrıca bölünmesinin maddi ve manevi açıdan büyük bir zarara yol açacağı tespit edilmiştir. Bu nedenle, izale-i şuyu davasının engellenmesine karar verilmiştir.

4. Yasal Sınırlamalar:

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2019/8765 Esas, 2020/5678 Karar: Bu davada, dava konusu taşınmaz, 775 Sayılı Gecekondu Kanunu kapsamında bulunan bir gecekondu alanındaydı. Bu kanuna göre, gecekondu alanlarında bulunan taşınmazlar için izale-i şuyu davası açılabilmesi için belirli şartlar aranmaktadır. Dava konusu taşınmaz bu şartları karşılamadığı için, izale-i şuyu davasının açılması reddedilmiştir.

Sonuç:

Yargıtay kararları, izale-i şuyu davasında engelleme yoluna gidilebilecek durumlar hakkında genel bir çerçeve çizmektedir. Yukarıda bahsedilen örnekler, bu konudaki eğilimleri göstermektedir.

Ancak, her davanın kendine özgü olduğunu ve somut olayın değerlendirilmesi gerektiğini unutmamak önemlidir. İzale-i şuyu davasında engelleme yoluna gidip gitmemeyi düşünüyorsanız, bir avukata danışmanız ve yasal haklarınızı öğrenmeniz tavsiye edilir.

 

Bu konuda daha fazla yardım veya danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.