Çocuk Göstermeme Suçu (Çocuk Teslim Etmeme)
ÇOCUK GÖSTERMEME SUÇU
Çocuğun, velayeti kendisinde olmayan taraf tarafından kaçırılması ve alıkonulması suçu halk arasında çocuk göstermeme olarak bilinmektedir. Ülkemizde ne yazık ki aile içi çocuk kaçırma ve çocuğu diğer eşe göstermeme olayları yaşanmaktadır. Kanun koyucu bu soruna bir çözüm getirebilmek için çocuğun kaçırılması ve alıkonulmasını Türk Ceza Kanunu kapsamında bir suç olarak düzenlemiştir. Bununla birlikte Çocuk Koruma Kanunu’nda ve İcra ve İflas Kanunu’nda da bu konuya ilişkin düzenlemeler mevcuttur.
Çocuk göstermeme suçu aile düzenine karşı bir suçtur. Ortak velayet mümkün olmakla birlikte boşanma davaları sonucunda çocuğun velayeti genellikle taraflardan birine verilir. Velayeti alan taraf, diğer tarafa hâkimin belirlediği sınırlar içerisinde çocuğu göstermekle mükelleftir. Buna rağmen 16 yaşını doldurmamış bir çocuğun velayet yetkisi elinden alınan ana, baba ya da 3.derece dahil kan hısımlarınca kaçırılması veya el konulması suç teşkil etmektedir. Bu husus Türk Ceza Kanunu’nun 234’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Çocuk göstermeme suçuyla ilgili ayrıntılı bilgi almak için büromuzu ziyaret edebilir ve alanında uzmanlaşmış avukatlardan hukuki destek alabilirsiniz.
ÇOCUK GÖSTERME SUÇU NASIL MEYDANA GELİR ?
Kanun koyucu velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya da üçüncü derece dahil kan hısmının, 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması halinde çocuk göstermeme suçunun meydana geleceğini belirtmiştir. Bu durumda fail üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına çarptırılacaktır. Bu durumda çocuk göstermeme suçu 2 farklı fiille meydana gelebilir. Bunlar;
1. 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğun cebir veya tehdit kullanmadan kaçırılması
2. 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğa el konulması
Çocuğun kaçırılması, küçük çocuğun onun velayeti veya vesayeti altında bulunan kişilerden uzaklaştırılarak başka yere götürülmesidir. Bu kaçırma hareketi farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Çocuğu sürüklemek, onu beraberinde götürmek, çocuğu başka bir yere yönlendirmek gibi. Failin çocuğu istediği yere götürememesi suçun oluşmasını engellemez.
Çocuğun alıkonulması ise çocuğun kendi rızasıyla alıkonan kişinin yanına gitmesi halinde söz konusu olur. Kendi rızasıyla failin hakimiyetine giren çocuğun fail tarafından alıkonulmasıdır. Örneğin, küçüğün anne velisinin izniyle babasının yanına gitmesi ve babanın çocuğu geri göndermemesi halinde çocuk alıkonulmuştur. Özellikle hakimin belirlediği kişisel ilişki kapsamında velayeti kendisinde olmayan tarafın çocuğu alması ancak geri getirmemesi durumu sıklıkla yaşanmaktadır. Bu halde çocuğun alıkonulması söz konusudur ve bunu yapan kişi suç işlemektedir.
ÇOCUK GÖSTERMEME SUÇU KİM TARAFINDAN İŞLENEBİLİR ?
Çocuk göstermeme suçu belli kimseler tarafından işlenebilir. Bu kişiler dışında başkaca kişilerin çocuğu kaçırması ya da alıkoyması halinde başka bir suç meydana gelecek ve farklı bir cezaya çarptırılacaktır.
Çocuk göstermeme suçunun failleri;
– Velayet yetkisi elinden alınmış ana veya baba
– Velayet yetkisi elinden alınmış 3.derece dahil kan hısımları
Bu bağlamda kayın hısımları bu suçun faili olamazlar. Kayın hısımlarının bu fiilleri gerçekleştirmesi halinde başkaca suç tipi gündeme gelecektir. (TCK 109)
Belirtmek gerekir ki, çocuk göstermeme suçunun düzenlendiği maddenin 3.fıkrası başka bir hali konu edinmektedir. Buna göre kanunî temsilcisinin bilgisi veya rızası dışında evi terk eden çocuğu, rızasıyla da olsa, ailesini veya yetkili makamları durumdan haberdar etmeksizin yanında tutan kişi de bu suça dahildir. Dolayısıyla herkes bu suçu işleyebilir. Ama bu durumda evini terk eden çocuğu yanında tutan kişi 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Dolayısıyla 3.fıkrada geçen durum söz konusu ise herkes fail olabilecektir. Bu durumda ceza süresinde farklılık vardır.
ÇOCUK GÖSTERME SUÇU KİMLER DAVA AÇABİLİR ?
Kural olarak bu suçun mağduru; küçüğün kendisi başta olmak üzere küçüğün velisi, vasisi veya bakım ve gözetimi altında bulunduğu kişidir.
Mağdur olan küçük 16 yaşını doldurmamış olmalıdır. Çocuk, 16 yaşını doldurmamış ise rızasının olup olmadığı önem arz etmeyecektir. Çocuk 16 yaşını doldurmuşsa ve onun rızasıyla kaçırılıp el konulursa bu husus suç teşkil etmeyecektir. Bu halde küçüğün rızası suçun oluşmasını önleyecektir.
HANGİ HALLERDE FAİLE DAHA FAZLA CEZA VERİLİR ?
Çocuk göstermeme suçunun 2. fıkrasında faile verilecek cezanın artmasına ilişkin bazı durumlar ele alınmıştır. Söz konusu hükme göre, faile verilecek cezanın 1 kat oranında artacağı haller;
1. Çocuk, cebir veya tehdit kullanılarak kaçırılmış veya el konulmuşsa
Belirtmek gerekir ki, çocuğun kaçırılması ya da el konulması suçu için cebir ve tehdit kullanılmasına gerek yoktur. Ancak 16 yaşını doldurmamış çocuk, cebir veya tehdit ile ikna edilmişse failin cezası arttırılacaktır. Cebir ve tehdit, suçun nitelikli halini oluşturacaktır.
2. Çocuk, 12 yaşını bitirmemişse
Kaçırılan veya el konulan çocuğun 12 yaşını doldurmamış olması faile verilecek olan cezanın bir kat arttırılmasını gerektirir.
SUÇUN CEZASI
Bu suçun cezası 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu suç re’sen yani kendiliğinden soruşturulur. Suçun soruşturulması için şikâyete gerek yoktur.
ÇOCUK TESLİM EMRİNE MUHALEFET
Çocuğun teslimine muhalefet etmek de bir suç meydana getirir. Bu durum İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu bağlamda çocuk teslim emrine muhalefet etmenin de cezası bulunmaktadır. Çocuk teslime dair bir ilam varsa ya da tedbir kararına ilişkin teslim emri varsa buna aykırı hareket edenler şikâyet üzerine 3 aya kadar disiplin hapsiyle cezalandırırlar. Bu husus teslim emrinin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler için de geçerlidir. Örneğin, teslim emri doğrultusunda çocuğu teslim almaya gelen görevlilere annenin ya da babanın zorluk çıkarması halinde disiplin cezası gündeme gelecektir. Ancak bunun için 1 ay içinde şikâyet edilmesi gerekmektedir.
Çocuk teslimine muhalefet ile ilgili diğer durumlar;
– Çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenlerle emrin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler
Bu kimseler 1 ay içinde şikayet edilirse 3 gün ila 10 gün arasında disiplin hapsiyle cezalandırılırlar.
– Kişisel ilişki kurulması için kendisine çocuk teslim edilen hak sahibi, ilam veya tedbir kararında belirtilen sürenin bitiminde çocuğu belirlenen yere getirmeyenler
Bu kimseler 1 ay içinde şikayet edilirse 3 aya kadar disiplin hapsi alırlar.
Konu ile ilgili daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
