Soybağının Reddi Davası

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI

Çocuk ile baba arasındaki soybağı kimi zaman gerçeği yansıtmayabilir. Bu halde baba olmadığını iddia eden kocanın soybağının reddi davasını açarak çocuk ile arasındaki soybağını koparması gerekmektedir. Bu dava sürecinde çocuk ile baba arasındaki babalık karinesi çürütülmeye çalışılır. Soybağının reddi davası açma hakkı çocuğa da tanınmıştır. Mevcut soybağı ilişkisindeki babasının gerçek (öz) babası olmadığını iddia eden çocuk da babasına karşı bu davayı açabilir bu bağlamda yalnızca anne tarafından bu dava açılamamaktadır. Kanun koyucu anneye bu davayı açma hakkı tanımamıştır. Çocuk soybağının reddi davası açtığında bu dava hem anneye hem de babaya karşı yöneltilir iken babasının çocuğa karşı açtığı davada hem çocuk hem de anneye karşı hukuki süreç başlar.

Soybağı; en genel anlamıyla çocuk ile anne ve babası arasındaki hukuki bağlantıdır. Soybağı doğal olabileceği gibi hukuki olarak da oluşabilir. Bu bağlamda biyolojik ve genetik temelli bağlara doğal soybağı denir iken evlat edinme yoluyla kazanılan soybağı hukuki soybağıdır. Bu iki soybağı çeşidi arasında hukuken herhangi bir ayrım yoktur.

Çocuk ve anne babası arasındaki soybağı kendiliğinden kural olarak evlilik içinde doğmaktadır.

ANNE İLE SOYBAĞI

Çocuğun annesiyle arasındaki soybağı ilişkisi çocuğun annesi tarafından doğurulmasıyla kendiliğinde kurulur. Hukukumuzda çocuğu doğuran kadın annedir denilerek bu husus açıkça hüküm altına alınmıştır. Annenin evli olup olmamasının çocukla arasındaki soybağına herhangi bir etkisi yoktur.

BABA İLE SOYBAĞI

Çocuk ve baba arasındaki soybağı çeşitli durumlarda kurulabilir. Kanun koyucu çocuk ve babası arasındaki soybağı ilişkisinin ana ile evlilik, tanıma veya hakim kararıyla kurulabileceğini belirtmiştir.

• Ana ile evlilik günlük yaşantımızda baba ile çocuk arasındaki soybağının kurulmasında en çok yararlanılan seçenektir. Genellikle çocuğun doğumu esnasında anne ile evli olarak kocanın babalığı karinesi gereğince soybağı ilişkisi kazanılır. Bununla birlikte eşler boşanmış olsa dahi kadın bu boşanmadan itibaren 300 gün içinde doğum yapmışsa da doğan çocuk ve eski koca arasında soybağı ilişkisi kurulur. Eşlerin fiilen ayrı yaşamaları veya hakimin boşanma yerine ayrılık kararı vermesi halinde de doğan çocuk ile mevcut eş arasında soybağı kendiliğinden kurulur.

Doğumdan sonra anne ile evlenerek de çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulabilir. Evlilik ilişkisi dışında doğan çocuklar daha sonra anne ve babalarının evlenmesiyle babalarıyla soybağını kurarlar. Evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memurlarına durumu bildirmeleri gerekmektedir.

• Diğer bir hal ise evlilik dışında doğan çocuğun baba tarafından tanınmasıdır. Tanıma işlemi kural olarak baba tarafından yapılacak beyanla hüküm ifade eder. Baba, nüfus memurlarına veya mahkemeye yazılı müracaat edebilir ya da noter huzurunda resmi şekilde tanıma beyanında bulunabileceği gibi ölüme bağlı tasarruf halinde vasiyetname yapabilir.
• Genetik babaya karşı aile mahkemesinde dava açarak mahkeme kararı neticesinde çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulabilir. Bu davayı ana veya çocuk açabilir. Davacı baba ölmüş ise bu dava babanın mirasçılarına yöneltilir.
• Evlat edinme de çocuk ile baba arasında soybağı yaratan bir müessesedir. Mahkeme kararı doğrultusunda evlatlık ilişkisi kurulur.

BABANIN SOYBAĞININ REDDİ DAVASI AÇMASI

Evlilik devam ederken bir çocuğun dünyaya gelmesi halinde bu çocuğun babasının evlilikteki koca olduğu karine olarak kabul edilir. Bazı durumlarda evlilik dışı ilişkilerden doğmuş çocuklar evlilikteki kocanın nüfusuna geçirilmektedir. Örneğin annenin eşini aldatarak bu ilişkiden bir çocuk dünyaya getirmesi halinde bu çocuk aldattığı eşin nüfusuna geçirilir. Somut olaydaki koca ise bu soybağını çürüterek kendisiyle gerçek soybağı ilişkisi olmayan çocuk ile bağını koparabilir.

Eşler boşandıktan 300 gün içinde çocuk dünyaya gelmiş ise yine eski eş baba kabul edilerek çocuk ile soybağı ilişkisi kendiliğinden kurulur. Eski eş, annenin evlilik esnasında gebe kalmadığını ispat ederek bu karineyi çürütebilir.

Koca, babalık karinesini soybağının reddi davasını açarak çürütebilir. Bu dava kural olarak anneye ve çocuğa karşı açılır. Davacı baba çocuğun babası olmadığını iddia etmekte olup bu iddiasını ispat etmekle mükelleftir. Özellikle çocuk evlilik birliği içinde doğmuşsa yani çocuk doğduğunda anne ve baba evli ise koca kendisinin baba olmadığını ispat etmek zorundadır. bunun için ise çocuk evlenmeden başlayarak en az 180 gün geçtikten sonra doğmuşsa veya evlilik sona erdikten sonra en fazla 300 gün içinde doğmuşsa bu çocuk evlilik birliği içinde ana rahmine düşmüş kabul edilir. Bu bağlamda kocaya ağır bir ispat külfeti yüklenir. Çocuğun doğum zamanına bakılarak bu husus tespit edilebilir. Ancak çocuk evlenmeden önce ana rahmine düşmüşse davacının ispat külfeti kolaylaşır. Bu olasılıkta kocanın başka kanıt getirmesine gerek kalmayacaktır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI NE ZAMAN AÇILMALIDIR ?

Bu davayı açmak hak düşürücü süreye tabi tutulmuştur. Koca soybağının reddi davasını baba olmadığını veya annenin başka bir cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açmalıdır. Aksi halde babanın soybağının reddi davasını açma hakkı hukuken imkansız hale gelecektir. Çocuk kaç yaşında olursa olsun önemli olan babanın gerçek baba olmadığını öğrendiği andır.

Çocuk da soybağının reddi davasını açmaya yetkili olup bu hakkını ergin olmasından itibaren kullanabilecektir. Bu bağlamda çocuk erginliğinden itibaren en geç 1 yıl içinde hukuki süreci başlatmak zorundadır.

1 yıllık süre hak düşürücü niteliktedir. Ancak tarafların gecikmeleri haklı bir sebebe dayanıyor ise bu bir yıllık süre bu haklı sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemiş sayılacaktır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Soybağının reddi davası kural olarak taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yerinin aile mahkemesinde açılmalıdır.

ÇOCUĞUN SOYBAĞININ REDDİ DAVASI AÇMASI

Çocuk da soybağının reddi davasını açma hakkına sahiptir. Çocuğun açacağı dava anne ve babasına yöneltilir. Çocuğun açacağı soybağının reddi davası çocuğun ergen olduğu tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Baba ölmüş ise babanın yasal mirasçılarına karşı açılır. Çocuk davacı sıfatına haiz olup davalının kendisinin öz babası olmadığını kanıtlamakla yükümlüdür. DNA raporları bu davalarad kullanılan en güçlü ispat yöntemlerinin başında gelmektedir.

DİĞER KİŞİLERİN SOYBAĞININ REDDİ DAVASINI AÇMASI

Bazı hallerde kanun koyucu diğer ilgililere de soybağının reddi davasını açma hakkı tanımaktadır. Bu haller;

• Kocanın ölmesi
• Kocanın gaipliğine karar verilmesi
• Kocanın sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması

Bu hallerin varlığı durumunda kocanın alt soyu, annesi veya babası bu davayı açabilir. Kendisinin öz baba olduğunu iddia eden kişi de bu davayı açabilir. Baba olduğunu iddia eden kişinin bu davayı açmasının önündeki hukuki engeller kocanın ölmesi, gaip olması veya temyiz kudretinden sürekli yoksun olmasıdır.

DAVANIN İSPAT KÜLFETİ

İspat yükü kural olarak bir hususu iddia eden kişiye aittir. Bu dava bağlamında davacı tarafın kan muayenesi incelenir. DNA incelemesi de sık kullanılan bir yöntemdir.

SOYBAĞI İNCELEMESİNDE KULLANILAN TIBBİ YÖNTEMLER

• Kan incelemesi
• Kalıtımsal inceleme yöntemleri
• DNA testleri

Soybağının Reddi Davası ile ilgili daha detaylı için iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.