Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu

ANONİM ŞİRKETLERDE AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞUNUN KAPSAMI NEDİR?

Anonim şirketlerde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu belli hallerde mevcuttur. Esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Türk Ticaret Kanunu’nda anonim şirketlerin en az sermaye tutarı için tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermayenin elli bin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesinin yüz bin Türk Lirasından aşağı olamayacağı hükme bağlanmıştır.  Bu kapsamda esas sermaye ile kurulan anonim şirketler için belirlenen tutarın beş katı olan 250 bin Türk Lirası ve üzeri esas sermayesi bulunan anonim şirketlerin sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğundan söz edilebilecektir.  Kooperatifler açısından sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunun belirlenmesinde esas alınan unsur üye sayısı olup ortakların konut ihtiyacını karşılamak üzere kurulan yapı kooperatifinin 100 veya daha fazla üyeye sahip olması gerekmektedir.

Sözleşmeli avukatın anonim şirkette yönetim kuruluna ve diğer şirket yetkililerine hukuki danışmanlık yapmak, şirketi yasal işlemlerde temsil etmek, kanun ve düzenlemelere uyumu sağlamak gibi birçok görev ve sorumluluğu bulunmaktadır. Hukuki uyuşmazlıkların önlenmesinde ve şirket için hukuki risklerin en aza indirilmesinde avukat da kritik bir rol oynamaktadır. Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu Türkiye’deki anonim şirketler için kurumsal yönetimin önemli bir yönüdür. Şirketin yasal sınırlar içinde faaliyet göstermesini sağlar ve tüm menfaat sahiplerinin çıkarlarını korur. Anonim şirketler, bu yasal gerekliliğe uyarak uygun yasal destekten yararlanabilir, yasal riskleri en aza indirebilir ve cezalardan kaçınabilir.

Bu noktada sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğüne tabi anonim şirket veya kooperatiflerin kendi bünyelerinde iş sözleşmesiyle çalışan avukatları bulunsa dahi bu yükümlülük yerine getirilmiş sayılmamakta, avukatlık sözleşmesinin aşağıda yazılı şartlara uygun olarak kurulmuş olması gerekmektedir.

Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna uyulmaması anonim şirketler açısından bir cezai sorumluluk gündeme getirmektedir. Yükümlülüğün ihlal edildiği her ay için Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından brüt asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası öngörülmektedir. Bu ceza, şirketlerin sözleşmeli avukat tutma yasal zorunluluğuna uyması için caydırıcı niteliktedir.

ANONİM ŞİRKET AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU KAPSAMINDA AVUKATLIK SÖZLEŞMESİ

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında avukatlık sözleşmesi yapılmalıdır. Sürekli avukatlık hizmeti içeren çalışma şekillerinde, 1136 sayılı Avukatlık Kanununa ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun, yazılı sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi düzenlenmesi zorunludur. Bu sözleşme, dahil olan taraf sayısını bir kişi aşan sayıda nüsha halinde hazırlanmalıdır. Taraflardan her birine bir nüsha verilmeli, sözleşmeye taraf olan avukat ise ek bir nüshasını kayıtlı olduğu baroya teslim etmelidir. Sözleşme metninde herhangi bir farklılık olması halinde Baroda bulunan nüshasına öncelik verilecektir.

Sözleşmede aşağıda sıralı asgari unsurların yer alması gerekmektedir;

– İş sahibinin adı, soyadı, mesleki ya da ticari unvanı, adresi, vergi/T.C. kimlik numarası

– Avukatın/avukatlık bürosunun/avukatlık ortaklığının adı, soyadı, unvanı, vergi/T.C. kimlik numarası

– İşin tanımı

– Avukatlık ücreti ve bu ücretin ödenme şekli

– Sözleşme hükümlerinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi değişikliklerine uyarlanacağı

– Süresi

– Sona erme koşulları

– İşin harç ve giderlerinin iş sahibine ait olduğu, bunların peşin olarak ya da avukatın ilk talebinde derhal ödenmesi gerektiği, sözleşmede yazılı adresin avukatın bu konudaki taleplerini ileteceği adres olduğu, bu adrese yapılan tebligatların iş sahibine yapılmış sayılacağı

SÖZLEŞMELİ AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞUN İHLAL EDİLMESİ HALİNDE SORUMLULUK 

1. ANONİM ŞİRKETİN SORUMLULUĞU 

Yukarıda açıklandığı üzere Türk Ticaret Kanunu’nda ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu hükme aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan on altı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.

Önemle üzerinde durulması gereken husus yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde tek seferlik bir yaptırımın değil yerine getirilmediği ve yerine getirilmemeye devam ettiği her ay için ayrıca uygulanacak bir yaptırımın söz konusu olduğudur. Bu yükümlülüğe aykırı davranan tüzel kişiler, merkezlerinin bulunduğu yer barosu tarafından takip edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulmaktadır. Baro başkanlığı bu konudaki çalışmaların sonuçlarını sözleşmeye taraf olan avukatları da içeren bir rapor ile her yılsonunda Türkiye Barolar Birliğine bildirmektedir.

Sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen anonim şirketler, idarî para cezası kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza hakimliğine başvurulabilme imkanına sahiptir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşmektedir. Sulh ceza hakimliğinin verdiği son karara karşı ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren yedi gün içinde kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşulu ile zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle itiraz edilebilmektedir.

2. AVUKATLARIN DİSİPLİN SORUMLULUĞU 

Sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğü elbette anonim ve kooperatif şirketler için geçerli olmakla birlikte, bu yükümlülüğe aykırı eylemler nedeniyle avukatın da disiplin sorumluluğu bulunmaktadır.

Avukatın disiplin sorumluluğunun kapsamını ilk olarak yukarıda izah edilen sözleşme yapılmasına ilişkin hükümlere aykırılık oluşturmaktadır. Avukatın disiplin sorumluluğun gündeme geleceği ikinci bir hali ise sürekli avukatlık hizmeti içeren çalışma şekillerinde sözleşmelere göre tahsil edilen avukatlık ücretine ilişkin serbest meslek makbuz veya bordro örnekleri, her yıl sonunda avukat tarafından bir liste ekinde kayıtlı olduğu baro başkanlığına sunma yükümlülüğünün ihlal edilmesi hali oluşturacaktır.

Bunun yanı sıra taraflar arasındaki avukatlık sözleşmesinin bedele ilişkin kısmına dair mevzuatımızda bir hüküm bulunmakta bu hükme göre Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi altında vekalet ücreti kararlaştırılması Meslek Kurallarına aykırılık oluşturacağından avukatın disiplin sorumluluğunun gündeme geleceği üçüncü bir hal ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak, Türkiye’deki anonim şirketlerde avukat tutma yükümlülüğünün kapsamı hem şirketin hem de pay sahiplerinin çıkarlarını korumayı amaçlayan önemli bir yasal gerekliliktir. Şirketler bir avukat bulundurarak ilgili yasal hükümlere uyum sağlamanın yanı sıra hukuki ihtilafları ve olası yaptırımları önleyebilirler. Ayrıca bir avukat, kurumsal yönetim, şirket birleşmeleri ve devralmaları ve uyuşmazlık çözümü dahil olmak üzere çeşitli yasal konularda uzman rehberliği sağlayabilir. Bu nedenle, Türkiye’deki anonim şirketler, yasal zeminde çıkarlarını korumalarına yardımcı olabilecek nitelikli bir avukat bulundurmalıdır.

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu konusunda daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.