Konkordato Nedir ve Şartları Nelerdir?
İFLAS ERTELEMEYE ALTERNATİF BİR YOL OLARAK KONKORDATO
Konkordato, borçlu ile alacaklıları arasında borçlarını ve ödeme planlarını yeniden yapılandırmak için yapılan bir sözleşmedir. 2018 yılında önceki düzenlemelerin yerini alan 7101 sayılı İcra ve İflas ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yürürlüğe girmiş ve bu Kanun ile daha önce borca batık durumda bulunan sermaye şirketlerine veya kooperatiflere mali durumlarını iyileştirmede yardımcı olmak için kullanılan iflas erteleme kurumu uygulama sorunları ve istenilen faydayı sağlayamaması nedeniyle kaldırılmıştır. İflas ertelemenin kaldırılmasının bir sonucu olarak, şirketler artık mali zorluklarını çözmek için giderek daha fazla konkordatoya yönelmeye başlamıştır. 7101 Sayılı Kanun’da konkordato sistemi de yeniden yapılandırılarak finansal yardım arayan şirketler için daha etkin ve verimli bir süreç sağlanmıştır.
İFLAS NEDİR?
İflas, malvarlığı borçlarını karşılamaya yetmeyecek durumda bulunan bir borçlunun alacaklılara olan borçlarını tahsil etmek amacıyla yapılan tasfiye sürecidir. Bu süreç, borçlunun borçları ödemek için kullanılabilecek ve haczedilebilecek tüm varlıklara kadar uzanır ve borçlunun malvarlığının tasfiyesi tüm alacaklılar yararına gerçekleşir. İflas hukukunun temel amacı, borçlunun malvarlığının tasfiyesinden önce sermayenin korunması, ekonomik ve ticari hayatın sorunsuz işlemesinin sağlanmasıdır. İflas hukukunun birincil amacı, öncelikle iflasın oluşmasını önlemek, ikincil amacı ise alacaklılar arasında ayrım gözetmeksizin mal varlığının hakkaniyete uygun olarak tasfiyesini sağlamaktır. İflasta tasfiye için en iyi çözüm, borçlunun borçlarından tamamen kurtulmasını sağlarken alacaklıların borçlarının mümkün olduğu kadar çok tasfiye edilmesidir.
Alacaklıları iflasın sonuçlarından korumak ve şirketi finansal çöküşten kurtarmak için tasarlanmış olan iflas erteleme kurumu, borçlu şirketlerin mali durumlarını iyileştirmek ve iflasın üstesinden gelmek için iyileştirici önlemler alırken faaliyetlerine devam etmelerini sağlayan yasal bir süreçtir. Borçlu sermaye şirketleri ve kooperatiflerin süreci başlatabilmesi için öncelikle kendi merkezindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne borca batık durumda olduğunu bildirmesi gerekmekte olup şirket, borçtan kurtulabileceğine ve alacaklıların menfaatlerini koruyabileceğine inanıyorsa, borca batıklık sebebine dayalı iflas davası açarak mahkemeden iflasın ertelenmesini talep edebilmektedir. Şirket, talebini desteklemek için mahkemeye borca batıklık bilançosu da denilen ara bilançosunu ve iyileştirme projesini sunmak durumundayken bilanço, şirketin mevcut borç durumunun finansal bir görüntüsünü sunarken, iyileştirme projesi şirketin iflasın üstesinden gelmek için atacağı adımları özetlemektedir. İflasın ertelenmesi talebi şirketin yetkili temsilcileri, alacaklılar veya tasfiye memurları tarafından yapılabilmektedir. Devam eden süreçte mahkeme, iyileştirme projesini makul ve işlevsel bulursa başvurana iflas erteleme masraflarını ödemesi için bir süre vermekte ve bu süreye uyulmaması, talebin reddedilmesine neden olacak ve mahkeme, yasal gereklilikleri yerine getirmesi halinde şirketin iflasına karar verilmektedir.
İFLASIN ERTELENMESİ VE KONKORDATO ARASINDAKİ FARKLAR
Mali açıdan sıkıntılı şirketlere yardımcı olmayı amaçlayan iki yasal kurum olan konkordato ve iflas erteleme arasındaki en önemli farklardan biri, konkordato bir şirket ile çoğunluk alacaklıları arasında gönüllü bir anlaşma iken, iflas erteleme, borçlu sermaye şirketinin mali durumunu iyileştirmek için mahkeme tarafından sağlanan geçici bir yasal korumadır.
Konkordatoda alacaklıların belirli bir çoğunluğunun sözleşmeyi onaylaması gerekirken, iflasın ertelenmesinde iyileştirme projesinin onaylanıp onaylanmamasına doğrudan mahkeme karar verir. Konkordato ayrıca, en fazla beş aylık bir süre dahil olmak üzere daha katı biçimsel koşullara sahiptir ve görünür bir iflas olmaksızın talep edilebilir. İflasın ertelenmesi ise ancak iflas davası sırasında ve iflas kararı verilmeden önce istenebilir.
Ayrıca, konkordato mali açıdan zor durumda olan her şirkete açıkken, iflas erteleme sadece sermaye şirketleri ve kooperatiflere uygulanabilmektedir. İflasın ertelenmesi de konkordatoya göre en fazla beş yıl daha uzun ve daha uygun hukuki koruma sağlamaktadır.
KONKORDATO NEDİR?
Konkordato, iflas halindeki bir borçlunun mahkeme aracılığıyla alacaklılarına geri ödeme planı teklif etmesini sağlayan yasal bir mekanizmadır. Planın, alacaklıların çoğunluğu, tipik olarak en az yarısı veya üçte ikisi tarafından onaylanması ve borçlunun önerilen plana dayalı olarak borçlarını ödeme kapasitesini göstermesi gerekir. Konkordatonun alacaklılar üzerinde bağlayıcı olabilmesi için Ticaret Mahkemesi’nin ve alacaklıların belli bir çoğunluğunun onayını alması gerekir.
Üç tür konkordato vardır: Adi (İflassız) Konkordato, İflas Sonrası Konkordato ve Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato.
1. ADİ (İFLASSIZ) KONKORDATO
Adi konkordato, iflas etmiş bir borçlu ile alacaklılarının bir kısmı veya tamamı arasında, akdi serbestlik ilkesine dayalı olarak ve herhangi bir devlet makamının müdahalesini gerektirmeksizin akdedilen akdi bir sözleşmedir. Ancak, bu tür konkordatoların sadece ilgili alacaklıları bağladığını ve diğer alacaklıların haciz ve iflas yoluyla iflas işlemlerini takip etmelerini engellemediğini belirtmek önemlidir. Süreç, mahkemeye bir konkordato teklifinin sunulması, bir konkordato süresi verilmesi ve alacaklıları bir toplantıya davet etmek için konkordato komiserlerinin atanmasını ve karar aşamasını içerir. Teklifin alacaklılar ve ticaret mahkemesi tarafından uygun görülmesi halinde borçlu, konkordatoya göre borçlarını kapatabilecektir.
Konkordato Teklifi
Konkordato teklifi borcunu zamanında ödeyemeyen veya gelecekte ödeyememe tehlikesiyle karşı karşıya kalan borçlu veya iflas talep edebilecek alacaklılar tarafından gerekçeli bir dilekçe ile iflâsa tabi olan borçlu için borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki, iflâsa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesine yapılacak ve konkordato talebinde bulunan, Adalet Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan tarifede belirtilen konkordato gider avansını yatıracaktır.
Borçlunun, konkordato talebine eklemesi gereken belgeler:
– Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.
– Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.
– Alacaklıları, alacaklıların tutarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumlarını gösteren liste.
– Konkordato ön projesindeki teklife göre alacaklılardan alacakları beklenen miktar ile borçlunun iflas etmesi halinde alacaklıların alacakları muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
– Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları.
Borçludan konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmesi istenebilir. Belirtilen tüm belgeler tam olarak mevcut olduğunda mahkeme tarafından geçici mühlet kararı verilir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirler alınır.
Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse, borçlunun belirtilen belgeleri ve kayıtları mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması hâlinde geçici mühlet kararı verilir. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması hâlinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir.
Geçici Mühlet Verilmesi
Geçici mühlet aşağıda açıklanmış olan kesin mühlete ilişkin sonuçları doğuracak ve bu geçici süre boyunca mahkeme borçlunun mal varlığını korumak için gerekli önlemleri alacaktır. Mahkeme geçici mühlet kararı verdiğinde, başarılı bir konkordato olasılığını değerlendirmek için geçici bir konkordato komiseri atayacaktır. Geçici mühlet kararı, ticaret sicil gazetesi, Basın İlan Kurumu ve kanunda belirtilen diğer ilgili mercilerin resmi ilan portallarında ilan edilecektir. Anılan ilanda alacaklılara konkordato talebine itiraz etmek ve konkordato süresini gerektiren bir durum yoksa mahkemeden talebin reddini istemek için 7 günlük sürelerinin olduğu bildirilecektir. Geçici mühlet üç aylık bir süreye sahip olacak, ancak borçlu veya geçici komiserden birinin uzatma talebinde bulunması halinde bu süre en fazla iki aya kadar uzatılabilecektir. Geçici mühletin toplam süresinin beş ayı geçemeyeceğini belirtmek önemlidir.
Kesin Mühlet Verilmesi
Mahkeme, kesin mühlet hakkında karar vermek için hem borçluyu hem de konkordato talebinde bulunan alacaklıları duruşmaya davet eder. Duruşmadan evvel geçici komiser yazılı bir rapor sunar ve gerekirse duruşmaya çağrılabilir. Mahkeme, değerlendirmesini yaparken alacaklıların dilekçelerindeki itirazlarını dikkate alır. Mahkeme konkordatonun başarılı olacağına karar verirse borçluya bir yıla kadar kesin mühlet verebilir. Ayrıca mahkeme, geçici komiser veya komiserlerin yeni atanmayı gerektirecek bir durum olmadıkça görevlerine devam etmelerine karar verir ve dosyayı komiserliğe sunar.
Alacaklıların adil bir şekilde temsil edilmesini sağlamak için mahkeme bir kanunda aranan şartları sağlayan bir alacaklılar kurulu oluşturur. Kurul ayda en az bir kez toplanır ve oy çokluğu ile karar alır. Bazı durumlarda mahkeme, kesin süre dolmadan komiserin talebi ve durumu açıklayan gerekçeli bir raporla süreyi altı aya kadar uzatabilir. Borçlu ayrıca sürenin bitiminden önce de uzatma talebinde bulunabilir.
Özetle mahkeme, kesin bir mühlet kararı vermeden önce komiserin raporunu, alacaklıların itirazlarını ve varsa uzatma taleplerini değerlendirir. Mahkeme ayrıca adil temsili sağlamak için bir alacaklılar kurulu kurar ve özel durumlarda son süreyi uzatabilir.
Kesin mühletin sonuçları aşağıdaki gibidir:
– Mühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez.
– Sözleşmenin karşı tarafının konkordato projesinden etkilenip etkilenmediğine bakılmaksızın, borçlunun taraf olduğu ve işletmesinin faaliyetinin devamı için önem arz eden sözleşmelerin devamı esastır.
– Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mühlet kararından sonra borçlu, mahkemenin izni olmaksızın rehin tesis edemez, kefil olamaz ve ivazsız tasarrufta bulunamaz. Taşınmaz malları, işletmenin faaliyetinin devamı ve işletmenin devamlılığı için önem arz eden taşınırları devredemez ve sınırlandıramaz. Aksi takdirde yapılan işlemler geçersizdir.
Alacaklılar Toplantısı
Alacaklılar, komiser tarafından yapılacak ilânla, ilân tarihinden itibaren on beş gün içinde alacaklarını bildirmeye davet edilirken borçlu da iddia olunan alacaklar hakkında açıklamada bulunmaya davet edilir. Komiser, alacağın varlığının tespiti için borçlunun defter ve belgelerini inceler ve sonucu bildirir. Konkordato projesi hazırlanıp alacaklar tasdik edildikten sonra komiser alacaklıları projeyi müzakere etmek üzere bir toplantıya davet eder. Komiser toplantıya başkanlık eder ve borçlunun durumu hakkında rapor verir. Sadece etkilenen alacaklılar oy kullanabilir ve konkordato projesi, kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini, aşan bir çoğunluk tarafından imzalanırsa kabul edilir. Toplantının bitimini takip eden yedi gün içinde iltihaklar kabul edilir. Komiser yedi günün sonunda ilgili tüm belgeleri ve konkordato projesinin kabulüne ilişkin gerekçeli raporu mahkemeye sunar.
Mahkeme İncelemesi ve Konkordatonun Tasdiki
Konkordato talebi yapıldığında mahkeme, komiserin gerekçeli raporunu ve dosyayı aldıktan sonra konkordatoya karar vermek için işlemleri başlatır. Mahkeme, komiseri dinlemeli ve kısa sürede, kesin mühlet içerisinde karar vermek zorundadır. Duruşma günü itiraz edenlere, itirazlarını duruşma gününden en az üç gün önce yazılı olarak bildirmeleri halinde duruşmada hazır bulunabileceklerine ilişkin kayıt düşülerek ilan edilir. Mahkeme, konkordato davası için belirlenen süre içinde karar veremeyeceğini düşünürse, komiserden gerekçeli bir rapor alarak karar verilinceye kadar mühlet hükümlerinin devamına karar verebilir. Ancak bu süre altı ayı geçemez.
a- Tasdik
Konkordato projesi, kanunda aranan şartların sağlandığının teyidi ile tasdik edilir ve bu tasdik, toplantıda ve iltihak süresince kullanılan oylara göre yapılır. Konkordato mahkeme tarafından onaylandığında, onay kararında alacaklıların alacaklarından ne ölçüde feragat ettikleri ve borçlunun borçlarını geri ödeme takvimi belirtilecektir. Ayrıca konkordatonun uygulanmasını denetlemek ve usulüne uygun yürütülmesini sağlamak üzere bir kayyum atanabilir. Mütevelli, borçlunun iş durumu ve borçlarını ödeme kabiliyeti hakkında iki ayda bir mahkemeye rapor vermelidir. Konkordato onaylandıktan sonra mahkeme kararı açıklayacak ve ilgili mercilerde ilan edilecektir.
b- Ret
Konkordato talebi mahkemece kabul edilmezse mahkeme talebi reddeder ve durumu ilan ederek ilgili mercilere bildirir. Borçlu, iflasa tabi bir kişi ise ve doğrudan iflasın sebeplerinden biri devam ediyorsa, mahkeme borçlunun iflasına tek başına karar verecektir.
c- Karara İtiraz
Borçlu veya alacaklı da dahil olmak üzere sürece dahil olan taraflardan biri konkordato hakkında verilen karara itiraz etmek isterse, kararın tebliğinden itibaren on gün içinde itiraz edebilir. Aynı şekilde itiraz eden diğer alacaklılar da onay kararının ilanından itibaren on gün içinde itiraz edebilirler. Bölge adliye mahkemesinin kararına on gün içinde de itiraz edilebilir.
2. İFLAS SONRASI KONKORDATO
Borçlu, müflis ilan edilmişse, kendisi veya alacaklılarından biri konkordato talebinde bulunabilir. İflas idaresi komiser gibi, konkordato sürecini denetlemekle ve ilgili tüm tarafların çıkarlarını korumakla yükümlüdür. Konkordato talebi alacaklılar tarafından kabul edildiğinde mahkeme konkordatoyu onaylayana kadar borçlunun malvarlığının nakde çevrilmesi durdurulur ve bu süre altı ayı geçemez. Onay kararı kesinleştiğinde, iflas idaresi iflas mahkemesinden iflasın iptalini talep eder. İflasa karar veren mahkeme, konkordato onaylandıktan sonra iflası iptal edebilir. Unutulmamalıdır ki, iflas tasfiyesi sırasında sadece bir kez konkordato talep edilebilir ve iflas sonrası talep edilen ve onaylanan konkordato tasfiye sürecinde tekrar istenemez.
3. MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO
Bu türden konkordato kapsamında alacaklılar, borçlunun malları üzerinde tasarruf etme veya üçüncü bir kişiye devretme yetkisine sahiptir. Bu haklar, konkordato talebini onaylayan alacaklılar tarafından seçilen konkordato tasfiye memuru ve alacaklılar kurulu aracılığıyla kullanılır. Konkordato tasfiye memuru seçildikten sonra ancak asliye ticaret mahkemesinin onayından sonra göreve başlar. Konkordato komiserinin tasfiye memuru olarak da hareket edebileceğini belirtmekte fayda var.
Alacaklılar borçlunun mal varlığını elden çıkarmaya veya malvarlığından vazgeçerek konkordato yoluyla üçüncü bir kişiye devretmeye karar verdiğinde, kanuna göre konkordatoda yer alması zorunlu bazı içerikler vardır.
Malvarlığından vazgeçilerek konkordatonun tasdikine ilişkin karar kesinleştiğinde, borçlunun malları üzerinde tasarrufta bulunmasına artık izin verilmemekte ve malın tasarrufuna ilişkin imza yetkisi kaldırılmaktadır. Konkordato tasfiye memurları, tasfiyeden doğan payın taksimine kimlerin katılacağını ve bunların derecelerini belirlemek için ticari defterler ve kredi kayıtlarına dayalı olarak bir alacaklılar listesi düzenler. Bu liste alacaklılara yeni bir davete gerek kalmaksızın yapılır ve incelemeye hazır tutulur. Konkordato tablosunu oluşturan mallar, alacak söz konusu ise alacakların tahsili veya alacak hakkının satılması gibi ayrı ayrı veya birlikte, diğer mallar için pazarlık veya müzayede yoluyla yapılır.
Konu ile ilgili daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
