Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma
İFLASTAN KURTULMAK İÇİN BAŞVURULABİLECEK YÖNTEMLER: UZLAŞMA YOLUYLA YENİDEN YAPILANDIRMA
Finansal sıkıntı, işletmelerin karşılaşabileceği zorlu bir durumdur. Mali sıkıntı yaşayan şirketlere ve kooperatiflere yardımcı olmak için yasa koyucu tarafından bir diğer yöntem olarak uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma süreci oluşturulmuştur. Bu yaklaşım, kuruluşların alacaklıları ile uzlaşmaya varmayı amaçlayan bir plan geliştirerek faaliyetlerini yenilemelerine olanak tanır.
Alacaklıları iflasın sonuçlarından korumak ve şirketi finansal çöküşten kurtarmak için tasarlanmış olan iflas erteleme kurumunun çeşitli sebeplerden dolayı hukuk sistemimizden çıkarıldığına bir önceki yazımızda değinmiştik. Borçlu şirketlerin mali durumlarını iyileştirmek ve iflasın üstesinden gelmek için iyileştirici önlemlerden ilki olan konkordatonun karmaşık süreçlerini ve sonuçlarını sadeleştirerek ele aldığımız ve işletmeniz için uygunluğunu değerlendirebileceğiniz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Bir sermaye şirketi veya kooperatif, muaccel para borçlarını ödeyemeyecek durumda ise veya mevcut alacakları borçlarını karşılamaya yetmiyorsa ya da bu hallerden birine düşme tehlikesiyle karşı karşıya ise, bir yeniden yapılandırma projesi sunarak mali durumunu iyileştirmek adına bir adım atabilmektedir.
Süreç en genel itibariyle yeniden yapılandırma mali durumu kötü halde bulunun sermaye şirketi veya kooperatifin yeniden yapılandırma projesinin müzakeresi, projenin oylanması ve yeter sayıya ulaşıldığı takdirde Asliye Ticaret Mahkemesinin tasdikini içerir. Başvuru ile onay arasında geçen süre içinde mahkeme, borçlu şirketin faaliyetlerini denetlemek ve malvarlığını korumak üzere talep halinde ara denetçiler atayabilmektedir. Proje tasdikinin akabinde, uygulanmasını denetlemek üzere bir proje denetçisi atanmaktadır. Proje denetçisi ve ara denetçiler gerekli niteliklere sahip yeminli mali müşavirler arasından seçilmektedir. Nihai amaç, işletmenin kanunda belirtilen düzenlemelere uygun olarak finansal süreçlerini yeniden rayına oturtmaktır.
UZLAŞMA YOLUYLA YENİDEN YAPILANDIRMADAN FAYDALANMA ŞARTLARI
Mevzuatımızda uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma müessesine başvurabilmek için;
– Şirketin Finansal Durumunun; Muaccel para borçlarını ödeyemeyecek durumda olması
Borçlunun muaccel para borçlarını ödeyemeyecek durumda olmasının tespitinde, borçlunun borçlarını ödeyememesi veya borçlarını muaccel olduğunda ödeyemeyeceğinin anlaşılması ve yeniden yapılandırmaya gidilmediği takdirde bu hâllerin devamlılık arz edecek olması esas alınır.
– Şirketin Finansal Durumunun; Mevcut alacakların borçlarını karşılamaya yetmemesi
Mevcut ve alacakların borçları karşılamaya yetmemesi durumunun tespitinde, borçlunun mevcutlarının muhtemel satış değerleri üzerinden müeccel veya şarta bağlı borçları da göz önünde bulundurularak yeminli mali müşavir tarafından hazırlanmış ara bilanço, nakit akış tablosu ve diğer değerleme belgeleri esas alınır.
– Şirketin yukarıdaki hallerden birine düşme tehlikesiyle karşı karşıya kalması kuvvetle muhtemel olması
Borçlunun yukarıda yer alan koşullardan birine düşme tehlikesi ile karşı karşıya kalmasının kuvvetle muhtemel olması, bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan durumlardan birinin yakın zamanda ve kaçınılmaz suretle gerçekleşmesi ihtimaline göre tespit edilir.
– Bir sermaye şirketi veya kooperatif olmak
Sermaye şirketlerine anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ve limited şirketler dahildir. Bu şirketler uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma başvurusunda bulunabilirler. Ancak, bankalar ve sigorta şirketleri gibi bazı finansal kuruluşlar, İcra ve İflas Kanunu’nun yasaklaması ile bu hükümlerden faydalanamayacaktır.
üzere iki adet unsurun bir arada bulunması halinde süreci işletme hakkına sahip olunduğundan bahsedilmektedir.
YENİDEN YAPILANDIRMA PROJESİ
Uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırmaya ilişkin şartların oluşmasının akabinde başvuruda bulunmak üzere atılacak ilk adım önceden müzakere edilmiş ve projeden etkilenen alacaklılar tarafından gerekli çoğunluk sağlanarak kabul edilmiş olan bir yeniden yapılandırma projesi oluşturmaktır.
Projeden etkilenen alacaklılar yeniden yapılandırma projesi ile alacakları, hakları veya menfaatleri yeniden yapılandırılacak alacaklıları ifade etmekte iken; bu alacaklıların gerekli çoğunluğu sağlayıp sağlamadığı ise projeden etkilenip oylamaya katılan alacaklıların sayı itibarıyla en az yarısını aşması ve oy kullanan alacaklıların alacaklarının en az üçte ikisini oluşturmasına göre belirlenecektir.
Borçlu, projeyi müzakere edeceği ve projenin kabulü için oylarına başvuracağı alacaklıları hakları veya menfaatleri yeniden yapılandırılacak olan kesim ile sınırlı kalmak kuralına uymak sureti ile serbestçe belirleme hakkına sahiptir. Müzakerelere davet edilen alacaklılar, projeden etkilenen alacaklılar sayılacak olmasına karşın borçlunun, müzakerelere davet ettiği alacaklılara, projeden etkilenen ve etkilenmeyen tüm alacaklıların listelerini göndermesi gerekmektedir. Bu listede, etkilenen alacaklılar ile nitelik itibarıyla büyük ölçüde benzer olan ancak projeden etkilenmeyen alacaklılar da gösterilir.
Böyle bir unsur şart olmasa da borçlu, projeden etkilenen her bir alacaklının yer almasını öngördüğü ve esas itibariyle benzer alacakların aynı sınıfta yer aldığı bir sınıflandırma yaparak listede gösterebilmektedir.
Projenin İçeriği Neleri Barındırır?
Borçlunun borçlarının yeniden yapılandırılması konusunda hazırlanan proje, alacaklıların durumu, sözleşmeler ve varlıklar üzerindeki etkileri, olası finansman seçenekleri, yeniden yapılandırma için uygulanabilir yöntemler, uygulama denetimi, reddeden alacaklılara yönelik muamele gibi önemli unsurları içermektedir. Proje hazırlanırken aşağıda sıralı hususların tamamına ilişkin düzenlemelerin mevcut olmasına dikkat edilmelidir:
1. Projeden etkilenen alacaklıların tâbi olacağı koşullar ve benzer alacaklara sahip olan alacaklılar arasında eşitliğin ne şekilde sağlanacağı.
2. Projenin, borçlunun taraf olduğu sözleşmelere etkisi.
3. Projenin, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisine etkisi.
4. Borçların yeniden yapılandırılması için gerekli görülüyorsa, borçlunun kredi gibi finansman kaynaklarına başvurup başvurmayacağı.
5. Borçlunun işletmesinin kısmen ya da tamamen devri, diğer bir şirket veya şirketlerle birleşmesi, sermaye yapısının veya ana sözleşmesinin değiştirilmesi, borçlu işletmenin yönetiminde yer alacak kişilerin belirlenmesi, borçların vadelerinin uzatılması, faiz oranlarının değiştirilmesi, menkul kıymet ihracı gibi projenin uygulanabilirliğini sağlayabilecek yöntemler.
6. Tasdik kararından sonra projenin uygulanmasının kim tarafından ve nasıl denetleneceği.
7. Projeyi reddeden alacaklının alacağının, bu alacaklı projede kendi sınıfı için öngörülen haktan daha azını açıkça kabul etmediği sürece, nitelik itibarıyla benzerlik gösteren alacaklarla eşit muameleye tâbi olacağı.
Proje Nasıl Müzakere Edilecektir?
Projenin oylanması için alacaklıları davete ilişkin olarak, borçlu projeden etkilenen alacaklılara proje hakkında karar vermelerine imkân sağlayacak gerekli bilgiyi de içeren belgeleri vermekle yükümlüdür. İadeli taahhütlü mektup veya noter ihbarnamesi gibi yollarla alacaklılara gönderilecek belgeler şunlardır:
1. Borçlu tarafından usulüne uygun olarak imzalanmış ve mühürlenmiş proje, alacaklılara ilişkin proje şartları ve borçlunun yetkisini ortaya koyan evrak.
2. Bağımsız bir denetim kuruluşu tarafından hazırlanmış rapor özeti,
3. İflâs analiz raporu özeti
4. Alacaklı listesi
5. Projeden etkilenen ve etkilenmeyen tüm alacaklıları gösteren bir çizelge
6. İşletmeyi finansal zorluğa düşüren faktör ve nedenleri gösteren açıklama
7. Yeniden yapılandırma yoluyla finansal darboğazı atlatmaya yönelik stratejiyi gösteren plân
8. Projenin uygulanmasına yönelik şartlar
9. Gerekli finansmanın temin edilebileceğine ilişkin beklentiler ve şartları
10. Vergi yükümlülükleri
11. Projenin başarısız olmasına yol açabilecek ekonomik, siyasi, hukuki, ticari vergi riskleri gibi riskler ve engeller
12. Oylama davetiyesi
13. Mali durumu gösterir belgeler
Proje Oylaması Nasıl Yapılacaktır?
a. Oylama Daveti
Alacaklılara gönderilecek oylama davetiyesi alacaklarının miktarı, oylamanın nasıl yapılacağı (posta yoluyla veya toplantıda), özel oylama prosedürü ve oylama tarihi gibi önemli bilgileri içermektedir. Alacaklının toplantıya katılmaması veya belirtilen süre içinde oy kullanmaması durumunda sonuçların ne olacağına ilişkin bilgilendirmenin de yapılması gerekir. Davetiye ayrıca, oylamadan sorumlu yetkilinin adını ve unvanını ve davete eklenmiş tüm belgelerin bir listesini içerir.
Borçlu oylama için bir toplantı öngörüyorsa, davette toplantının tarihi, saati ve yeri açıkça belirtilmelidir. Toplantı yapılmayacaksa, davette alacaklılara oy kullanmaları gereken tarih ve oy kullanma yöntemi bildirilmelidir. Oylama daveti, etkilenen tüm alacaklılara bilgileri gözden geçirmeleri ve karar vermeleri için yeterli zaman sağlamak amacıyla oylama tarihinden makul bir süre önce gönderilmelidir.
b. Oylama Usulü
Borçlu bir oylama toplantısı düzenlemeye karar verirse, etkilenen tüm alacaklılar için uygun olan ve katılımlarını kolaylaştıran bir gün, saat ve yer seçmelidir. Toplantının, İcra Kanununun borçlu tarafından atanan noter veya alacaklılar veya borçlu tarafından daha sonra proje denetçisi olarak görev yapmak üzere seçilen bir üçüncü kişi olabilecek gerekli nitelikleri haiz bir oylama görevlisi tarafından denetlenmesi gerekir. Oy verme görevlisi, katılanların kaydını tutmak, oy pusulalarını toplamak, oylama sonuçlarını kaydetmek ve asliye ticaret mahkemesine sunulmak üzere oylama sürecini ve sonucunu özetleyen bir rapor hazırlamaktan oluşan oylama sürecini yönetmekle sorumludur.
UZLAŞMA YOLUYLA YENİDEN YAPILANDIRMA BAŞVURUSU
Uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırmaya başvurulabilmesi için üç koşulun sağlanması gerekir. Öncelikle, işletmenin bir sermaye şirketi veya kooperatif olması gerekir. İkincisi, finansal istikrarda bir düşüş yaşamalı, yani ödenmemiş borçlarını ödeyemiyor durumda olmalı, mevcut ve gelecekteki borçlarını ödeyemeyecek halde bulunmalı veya bu durumlardan birine düşme riskiyle karşı karşıya kalma riski teşkil etmelidir. Son olarak, etkilenen alacaklılar tarafından önceden müzakere edilmiş ve kabul edilmiş bir yeniden yapılandırma projesi sunmalıdır. Bir işletme, yalnızca bu gerekliliklerin tümü karşılandığında uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma başvurusunda bulunabilir.
Yeniden yapılandırma başvurusunda bulunurken, başvuruya aşağıdaki belgeler eklenmelidir:
1. Yeniden yapılandırma projesinin kendisi.
2.Bilanço, gelir tablosu ve diğer bilgiler dahil olmak üzere borçlunun mali durumunun ayrıntılı bir görünümünü sağlayan belgeler.
3. Projenin borçluya borçlarını ödeme planına göre geri ödemesini ve nakit akışını iyileştirmesini sağlayacağını gösteren belgeler.
4. Etkilenen ve etkilenmeyen alacaklıların ve alacaklarının listesi.
5. Etkilenen alacaklılara yeterli bilginin verildiğine dair kanıtlarla birlikte, başvuru öncesi müzakere sürecini açıklayan beyanlar.
6. Projeyi onaylayan etkilenen alacaklıların beyanlarını ve imzasını içeren, noter tarafından tarihlendirilmiş tutanak.
7. Alacaklıların proje kapsamında alacakları miktar ile borçlu iflas ederse alacaklarının karşılaştırmasını gösteren bir belge.
8. Alacaklı sayısı ve miktarı bakımından çoğunluk şartının sağlandığını gösteren tablo.
9. Borçlunun proje şartlarını ödeyebileceğini gösteren, bağımsız denetim firması tarafından hazırlanan mali analiz raporları.
Başvurunun Akabinde Alınacak Tedbirler Nelerdir?
İlk olarak mahkeme, başvuruyu aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde duruşma tarihini belirler. Mahkeme daha sonra, projenin kapsamı ve sonuçları ile itirazların ileri sürüleceği duruşma tarih ve saatini ayrıntılarıyla belirterek başvuruyu duyurur. Borçlu veya alacaklı tarafından talep edilmesi halinde mahkeme, nihai karar verilinceye kadar borçlunun mal varlığının korunmasına yönelik tedbirler alabilir. Bu süre zarfında borçlunun faaliyetlerini yönetmek için bir ara denetçiye ihtiyaç duyulursa, mahkeme gerekli niteliklere sahip birini atayabilir. Mahkeme, projeden etkilenen alacaklıların borçluya karşı başlattıkları takiplerin ve bu takiplerle ilgili olan davaların, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipleri ve davaları da kapsayacak şekilde durdurulmasına, yeni icra takibi yapılmasının etkilenen alacaklılar için yasaklanmasına, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının uygulanmamasına ara dönem için karar verebilir. Ara dönemde borçlu, işletmenin devamı için zorunluysa veya malvarlığının kıymetinin korunması ya da artırılması için gerekli görülmesi hâlinde, kredi veya hammadde gibi finansman araçlarına başvurabilir. Teminat istenmesi halinde, öncelikle borçlunun daha önce rehin vermediği taşınır veya taşınmaz malları ile sağlanacaktır.
Mahkemenin Başvuruyu İnceleme Usulü ve Nihai Kararı
Tasdik duruşmasında mahkeme, duruşmada hazır bulunan ara denetçiyi, borçlu işletme yetkililerini ve alacaklıları dinler. Mahkeme, borçlunun iyi niyetle yeniden yapılandırma başvurusunda bulunduğunu, başvuru için aranan şartların yerine getirildiğini ve projeyi reddeden her alacaklıya, alacaklıya iflasın tasfiyesi sonunda alacağı miktarla eşit bir meblağ verileceğini tespit ederse otuz gün içinde başvuruyu onaylar. Aksi takdirde, mahkeme başvuruyu reddedecektir. Mahkeme, onay kararı ile borçlu ve alacaklıların görüşlerini dikkate alarak, yalnızca projenin uygulanmasını denetleme ve alacaklılara düzenli olarak rapor verme yetkisine sahip olacak bir veya birden fazla proje denetçisi atayabilir.
Tasdik veya ret kararının tebliğinden itibaren on gün içinde borçlu ve tasdik duruşması sırasında itirazda bulunmuş olan alacaklılar kararı temyiz edebilirler. Bu konudaki temyiz incelemesi ivedilikle yapılır ve verilecek karara karşı, karar düzeltme yoluna başvurulamaz.
Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırmanın Tasdikinin Sonuçları
Yeniden yapılandırma başvurusu onaylandıktan sonra, proje hükümleri yürürlüğe girer ve borçlu ile projeden etkilenen alacaklılar arasındaki sözleşme hükümlerinin yerine geçer. Temyiz incelemesi sonunda projeye onay kararı Yargıtay tarafından bozulursa, onay kararının icrası otomatik olarak durur, ancak bozma kararına kadar yapılan işlemler geçerliliğini korur.
Borçlu projeden doğrudan etkilenmese bile, projenin değiştirilmesine veya sona erdirilmesine veya borçlunun yeniden yapılandırması nedeniyle temerrüde veya sözleşmenin ihlaline neden olabilecek sözleşme hükümleri yeniden yapılandırma işlemi sırasında uygulanmayacaktır. Mahkemenin başvurunun onaylanması talebini reddetmesi halinde mahkemece verilen tedbirler kaldırılacak ve dava ve işlemler devam edecektir.
