Boşanma Tanıma Tenfiz Davası
BOŞANMA TANIMA TENFİZ
Boşanma tanıma tenfiz davaları sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Evlilik birliği, boşanma kararının kesinleşmesiyle son bulur. Yabancı boşanma kararları ise tanıma işlemiyle hukuki sonuç doğururlar. Boşanma kararının Türkiye’de tanınması oldukça önemlidir. Boşanan taraflardan birinin Türkiye’de yeniden evlenebilmesi için yabancı boşanma kararının tanınması gerekmektedir. Güncel Türk Hukuku bağlamında yabancı mahkemelere ait kararlar kendiliğinden tanınmazlar. Yabancı boşanma kararının Türkiye’de tanınması işlemi için gerekli koşulları taşıyıp taşımadığı mahkemece araştırılıp bu hususta karar verilir.
5718 sayılı MÖHUK’un 50.maddesi uyarınca yabancı mahkemelerde verilmiş ve kesinleşmiş ilamların Türkiye’de icra edilebilmesi için muhakkak yetkili Türk mahkemesi tarafından boşanma tanıma tenfiz kararı verilmesi gerekmektedir. Ancak bu yabancı kararların tenfizi için öncelikle bu kararların “tanınması” gerekmektedir.
Tanıma yabancı mahkeme ilamların diğer ülkelerce kabul edilmesidir. Kural olarak yabancı bir ülkede verilen karar hukukumuzca tanınıp tenfiz edilmedikçe hukuki sonuç doğurmaz. Ancak bir kararın icra edilebilmesi için tanınması yeterli değildir. Bu kararların tenfiz edilmesi de gerekmekte olup tanıma ve tenfiz farklı kavramlardır.
Tenfiz ise yetkili mahkemenin söz konusu kararın Türkiye’de icra olunabileceğine karar vermesidir. Bu husus için tenfiz davası açılması gerekmektedir.
YABANCI BOŞANMA KARARLARININ TÜRKİYE’DE TANINMASI
Boşanma davası açan davacı eş dava dilekçesinde yabancı boşanma ilamının tanınması talebine yer verebilir. Yabancı ülke mahkemesinde verilen boşanma ilamı nüfus kütüğüne işlenerek tanıma işlemi gerçekleşir.
ŞARTLAR;
Yabancı mahkemece verilen boşanma ilamının tanınabilmesi söz konusu ilamın ön ve asıl şartları taşıyıp taşımadığına bağlıdır.
Ön şartlar;
1.Yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş bir ilam olmalıdır.
Söz konusu karar yabancı devletin yargı organı tarafından alınıp kesinleşmelidir. Kararı veren mahkeme bağımsız bir yargı organı olmalıdır.
2.Söz konusu boşanma ilamı kesinleşmiş olmalıdır.
Yabancı mahkemelerin verdiği boşanma kararları o ülkenin hukuk sistemine göre kesinleşmedikçe tanınması mümkün olmaz.
Asli şartlar;
1.Karşılıklılık şartı gereğince devletler arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma veya kanun hükmü ya da fiili uygulama olmalıdır.
Söz konusu ülke ile Türkiye arasında karşılıklılık şartının sağlanıp sağlanmadığını Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne başvurarak öğrenebilirsiniz.
2.Anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklere, milletler arası hukukta kabul edilen temel prensiplere, adil yargılanma ve savunma hakkına, genel ahlak ve adaba toplumun sosyal, siyasal ve ekonomik düzenine aykırı olan yabancı mahkeme ilamları tanınamaz ve tenfiz edilemez.
Örneğin yabancı mahkemece verilen boşanma kararında davalı eşe savunma hakkı verilmemiş ise, davalıya karşı dürüstlük kuralına aykırılık teşkil edecek muameleler yapılmış ise tanınma işlemi yapılmaz.
3.Davalının savunma hakları ihlal edilmemiş olmalıdır.
Davalıya davada savunma hakkı tanınmamış ise bu kararın tanınması ve tenfizi söz konusu olmayacaktır. Mahkemeye usulüne uygun şekilde çağrılması ve temsil edilmesi savunma hakkı bakımından önem teşkil etmektedir. Aksi halde itiraza konu olabilir.
YABANCI BOŞANMA KARARLARININ TÜRKİYE’DE TENFİZİ
Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararı yalnızca boşanmaya ilişkin hükümler içeriyorsa bu karar tanınarak nüfusa tescil edilmesi yeterli olacaktır. Ancak boşanmaya ilişkin hükümlerin yanı sıra nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşıma ilişkin hususlar da düzenlenmişse bu durumda bu kısımların tenfizi gerekecektir. Yabancı mahkemenin vermiş olduğu boşanma ilamının icra edilebilmesi için kendi mahkememizden tenfiz kararı almanız gerekmektedir. Türk mahkemesinden tenfiz kararı elde etmedikçe bu ilam kendiliğinden icra edilmeyecektir.
Tenfiz kararının verilebilmesi için yukarıda tanıma usulüne ilişkin olarak yer verdiğimiz ön ve asıl şartların varlığı gerekmektedir. Bu şartlar gerçekleşmiş ise hakin tenfiz kararı verir. Şartlardan birinin eksikliği halinde ise talep reddedilir. Olası hak kayıplarının önüne geçebilmek için hukuki danışmanlık almanızı önermekteyiz.
HANGİ HÜKÜMLER TENFİZ EDİLİR ?
-
NAFAKA
Hukukumuzda çeşitli nafaka türleri bulunmaktadır. Yoksulluk, iştirak, tedbir ve yardım nafakası olarak isimlendirilmiş bu nafaka türlerinin tenfiz edilip edilemeyeceği öğretide tartışılmaktadır. Kural olarak tedbir nafakasının tenfizi mümkün değildir. Bunun nedeni ise tedbir nafakasının verildiği dönemde henüz kesinleşmiş bir boşanma kararı mevcut olmayacağıdır. Yardım nafakası da tenfiz edilememektedir. Yoksulluk nafakası ve çocuklara ilişkin olan iştirak nafakası ise tenfizi mümkün nafakalar olup boşanmanın tenfizi davasına konu edilebilirler.
-
VELAYET
Ortak velayetin etkisi ile her ne kadar yabancı mahkemelerde verilmiş boşanma ilamlarında eşlerin ortak çocuklarına ilişkin hükümlere az rastlansa da kimi ilamlarda bu hususa da yer verilir. Bu durumda verilen kararın tenfizi mümkündür. Belirtmek gerekir ki, ergin olmayan çocukların velayetine ilişkin herhangi bir hüküm olmadığı durumlarda bu husus nüfus tarafından aile mahkemesine bildirilir ve re’sen velayet hükmü kurulur.
-
TAZMİNAT
Boşanmaya ilişkin maddi ve manevi tazminat kararlarının tenfizi mümkündür. Ziynet eşyalarının durumu da bu müessesede değerlendirilir.
-
MAL PAYLAŞIMI
Tarafların mal paylaşıma ilişkin mahkemece verilen karar Türk mahkemeleri tarafından tenfiz edilmeye uygundur.
TENFİZ DAVASI NEREDE AÇILIR ?
Yabancı mahkemelerce verilen boşanma ilamlarının tenfizi için yetkili ve görevli mahkeme kural olarak davalı eşin Türkiye’deki yerleşim yerinin aile mahkemesidir.
MAHKEMENİN TENFİZ KARARI
Bir yabancı kararın tenfizine karar verildiğinde bu ilamlar Türk mahkemelerinden verilmiş ilamlar gibi icra olunurlar. Böylece bu yabancı mahkeme ilamı hukuki sonuçlarını doğuracaktır ve Türk mahkemelerince verilen kararla aynı etkiye sahip olacaktır. Tenfiz kararında öncelikle yabancı mahkemece verilen boşanma ilamının koşullara uygunluğu tespit edilir. Ardından koşullara uygunluğu kabul görür ise ilamın icrasına karar verilir. Daha sonra ilamlı icra yoluyla bu kararlar icra edilir. Herhangi bir yerdeki icra dairesine başvuruda bulunarak icra takibi başlatılabilir. İcra dairesi gerekli işlemleri yaparak icra emrini icra borçlusuna gönderir. Borçlu bu hususa itiraz edebilir. Aksi takdirde ilam icra memuru tarafından zorla yerine getirilir. Örneğin velayeti kendisine bırakılmayan taraf çocuğu diğer eşe 7 gün içinde teslim etmez ise icra emri gönderilir ve 7 gün içinde gerekli adımlar atılır.
TENFİZ KARARINA İTİRAZ
Kural olarak boşanma kararını tenfiz eden mahkemenin vermiş olduğu tenfiz kararına itiraz edebilmek mümkündür. Bölge Adliye Mahkemesi’ne müracaat ederek itirazınızı gerçekleştirebilirsiniz. Böylece itirazınız üst mahkemelerce değerlendirilecektir. İtiraz tenfiz şartlarının bulunmadığına ilişkin yapılabileceği gibi ilamın yerine getirildiğine ilişkin de yapılabilir. Hakim, tenfiz şartlarının bulunup bulunmadığını kendiliğinden araştıracağı için somut olayda itiraz olmasa dahi tenfiz kararı vermez. Uygulamada genellikle savunma hakkına uyulmadığından ötürü itirazlar yapılmaktadır.
BOŞANMA TANIMA TENFİZ SIKÇA SORULAN SORULAR
- Tenfiz talebi reddedilirse tekrar dava açılabilir mi ?
Tenfiz şartlarının bulunmaması kesin hüküm teşkil etmesi itibariyle yeniden tenfiztalebinde bulunulamamaktadır. Ancak şartlarda değişiklik olması halinde yeniden dava açılabilmesi kabul edilmektedir.
- Dava için Türkiye’de bulunmak şart mıdır ?
Hayır, fiilen Türkiye’de bulunmadan avukat yardımıyla hukuki sürecinizi ilerletebilirsiniz.
- Tanıma ve tenfiz işlemleri birlikte mi yapılır ?
Tanıma ve tenfiz müessesleri birbirinden ayrıdır. Tanıma işlemi için tenfiz şart değildir ancak tenfiz için tanıma işlemi şarttır. Tenfiz işlemi kural olarak tanıma işlemini de kapsamakta olup ayrı davalara konu edilebilirler.
- Tenfiz davası dilekçesinde hangi hususlar yer almalıdır ?
Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçede tarafların bilgileri, tenfiz konusu ilamın hangi devlet mahkemesinden alındığı, mahkemenin adı, ilamın tarih ve numarası ile hükmün özeti yer almalıdır.
- Tenfiz dilekçesinde hangi belgeler yer almalıdır ?
Dilekçeye yabancı mahkeme ilamının onanmış aslı ve tercümesi ile söz konusu ilamın kesinleştiğini gösteren o ülke makamlarınca onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi eklenmelidir.
- Tenfiz talebinin kapsamı nedir ?
Tenfiz talebi yabancı mahkemece verilen boşanma ilamı ile sınırlıdır. İlamda yer verilmeyen bir hususu davacının talep etmesi mümkün değildir.
Boşanma tanıma tenfiz davası ile ilgili daha detaylı için iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.
